De NAVO en de Europese Unie luiden de noodklok over de toenemende mate van wapensmokkel in Oekraïne. 

Op 5 juli bevestigde de directeur van het Bureau voor Economische Veiligheid van Oekraïne, Vadim Melnik, aan de nieuwssite Bulgarianmilitary dat zijn bureau op dit moment onderzoek doet naar de illegale verkoop van gedoneerd westers wapentuig in zijn land.

“Ondere andere door het Westen gedoneerde militaire goederen worden voor contant geld verkocht. We kunnen dergelijke feiten bevestigen”, zegt Melnik. Zijn departement heeft momenteel al een tiental gevallen van illegale wapenverkoop geregistreerd, terwijl andere Oekraïense overheidsinstanties soortgelijke overtredingen optekenen. Zo zouden er bijvoorbeeld Javelin anti-tanksystemen op het Darknet worden aangeboden voor zo’n 30.000 dollar.

En ook Washington ziet een ongeoorloofde verspreiding van westerse wapens in Oekraïne en zegt de illegale verspreiding momenteel moeilijk te kunnen tegenhouden. Vanwege de oorlog in het land kunnen er namelijk geen mobiele inspectieteams worden gestuurd om de verspreiding van wapens te controleren. 

Eerder dit jaar vertelde een Amerikaanse defensieambtenaar tegen CNN dat er een aanzienlijk risico is dat Amerikaanse wapens op termijn in handen van milities of vijandelijke regimes vallen.

Traceringssysteem

Verschillende NAVO-leden zijn momenteel in gesprek met Kiev over de implementatie van een traceringssysteem voor de grote hoeveelheid wapentuig dat Oekraïne binnenstroomt, vertelt een bron tegen de Financial Times.

“Al deze wapens worden eerst geleverd op een geheime locatie in het zuiden van Polen. Vanaf daar worden ze verscheept naar de grens met Oekraïne en worden ze verdeeld over verschillende voertuigen. Dat zijn meestal vrachtwagens, maar vaak ook bestelwagens en zelfs particuliere auto’s”, vertelt een ambtenaar. “Vanaf dat moment verliezen we de controle over de wapens en kunnen we niet meer volgen waar alles naartoe gaat. We hebben geen idee waar dat wapentuig heen gaat en wordt gebruikt”.

Als aanvulling op het voorgestelde traceersysteem kondigden EU-functionarissen eerder deze week aan dat ze in Moldavië een nieuw controlecentrum gaan oprichten, de “EU Support Hub for Internal Security and Border Management”, om de wapen- en mensenhandel in Oekraïne een halt toe te roepen.

Russische propaganda

Ambtenaren in Kiev hebben de toenemende bezorgdheid over de wapensmokkel in hun land afgedaan als Russische propaganda. “Alle wapens die Oekraïne ontvangt, ook het zware materieel, worden zorgvuldig een verantwoord naar de frontlinie gestuurd”, zei presidentieel adviseur Mikhailo Podolyak. 

Militair beleidsanalist aan de denktank CATO, Jordan Cohen, zegt dat er nog een bijkomend probleem is. Wat gebeurt er met de gedoneerde wapens na de oorlog? “Jaren lang stuurden de VS wapens naar Afghanistan. Eerst om de Moedjahedien te bewapenen in hun strijd tegen de Sovjet-Unie en daarna om de Afghaanse strijdkrachten te bewapenen in hun strijd tegen de Taliban. Het was onvermijdelijk dat sommige wapens op de zwarte markt zouden belanden, waaronder luchtafweerraketten van het type Stinger, die de VS nu ook aan Oekraïne leveren”, aldus Cohen, die in de toekomst soortgelijke problemen verwacht voor Oekraïne.

(mah)