Google zit weer op het strafbankje. Drie jaar op rij nu krijgt het van de Europese Commissie een monsterboete, omdat het zijn monopolie misbruikt. Nu gaat het om liefst 1,5 miljard euro, omdat het voor online advertenties de concurrenten benadeelde. Grote vijand van Google is Europees commissaris Margrethe Vestager. Keert zij straks terug naar Brussel? De kans is klein.

Alweer een monsterboete. Deze keer 1,5 miljard. Vorig jaar was het 4,3 miljard, in 2017 nog eens 2,4 miljard euro. Voor een normaal bedrijf zou dat simpel zijn: boeken toe, faillissement.

Maar Alphabet, het moederbedrijf van Google, is geen normale onderneming. Ze hebben het monopolie op online search, en nog een pak andere dominante technologieën. De oorlogskas bevat miljarden dollar in haar oorlogskoffer en ze doen er elk jaar nog miljarden winst bij.

Maar in de Europese Commissie lijken ze wel hun ultieme vijand gevonden te hebben. Die is de belangrijkste bestrijder van monopolies ter wereld. Als de Commissie vindt dat de vrije markt in het gedrang komt en één of meerdere spelers de boel belazeren, dan kan ze ingrijpen. En dat gebeurt regelmatig: zo kregen bijvoorbeeld de bierbrouwers die samen de prijs artificieel hoog duwden voor de bierdrinker een gigantische boete aan hun been.

Kampioen van die strijd is de Europees commissaris voor Mededinging Margrethe Vestager. De afgelopen vijf jaar spoorde zij bedrijven op die de vrije markt verstoorden en die van een monopolie profiteren. De Deense commissaris koos daarbij voor de aanval op de kampioenen van de VS, want ze ziet in de nieuwe Amerikaanse superspelers van Silicon Valley moderne monopolisten.

Misbruik van de positie op de advertentiemarkt online

Deze keer moet Google 1,5 miljard euro betalen. Het misbruikte zijn positie in de online advertentiemarkt, via AdSense. Met die tool kan je als websitebeheerder reclame toelaten op je website. Google is dus de tussenpersoon, of broker, die adverteerders naar websites met trafiek leidt en een commissie neemt op de verkoop.

Maar daarbij maakten ze dus misbruik van hun macht, tussen 2006 en 2016, zo vindt Europese commissaris Vestager. Want Google eiste jarenlang van websites dat als ze kozen voor AdSense, dat er geen andere tussenpersoon met advertenties mocht opduiken: de marktleider of niemand. Dat duurde tot 2009, daarna mochten andere speler, maar enkel op de slechte plaatsen op een website. Google kon dat makkelijk door de strot van website-uitbaters rammen, ze hadden 85 procent van de markt.

In 2018 werd Google ook al veroordeeld, tot een boete van liefst 4,3 miljard. Toen ging het om de dominante positie van Android, die ze misbruikt hadden. En in 2017 ging het over online shopping, een module die ingebouwd was bij Google, en waarbij ze ook misbruik maakten van hun monopolie om bepaalde e-commerce te bevoordelen. Dat leverde hen een tik op de vingers van 2,4 miljard euro boete op.

Komt Vestager nog terug?

Het enige goede nieuws deze keer voor Google is dat ze al in 2016 gestopt zijn met die praktijken van AdSense, en dat ze dus niets moeten aanpassen. Ze corrigeerden dus al hun gedrag. Maar uiteraard dreigden door de veroordeling nu rechtszaken van die concurrenten, nu zwart op wit is gezegd dat ze benadeeld geweest zijn.

Ondertussen is het wel een publiek geheim dat Google, net als andere grote monopolisten, vurig hoopt dat Vestager niet meer terugkeert. Ze was waarschijnlijk de meest strenge commissaris die de Commissie ooit had. Alde, de Europese koepelpartij van de liberalen, beseft dat ze een ster in huis hebben. Want Vestager is één van de zeven “topkandidaten”, die ze uitspelen. Daarbij is het Guy Verhofstadt, de fractieleider van Alde, niet gegund om de enige kopman te zijn. Dus pakken ze uit met zeven boegbeelden.

Maar Vestager heeft wel een paar problemen, om te kunnen terugkeren. Om te beginnen is er haar eigen partij in de Denemarken, de sociaal-liberalen, die ondertussen in oppositie zitten. Een land draagt meestal een commissaris voor die vanuit de meerderheid komt. En ze trapte ook op zere tenen in Berlijn en Parijs, door de grote fusie tussen Alstom en Siemens te blokkeren. Ook daar zien ze haar dus niet graag terugkomen. Of hoe ook Vestager straks een stevige prijs zal betalen, voor haar felle positionering.