Zowat iedereen heeft de foto ooit al eens gezien: een jong Afghaans meisje met opvallende groene ogen. Ze stond in 1985 als vluchteling op de cover van National Geographic en werd zo het symbool voor de oorlog in Afghanistan. Nu blijkt dat de intussen 31 jaar oudere vrouw in Pakistan is gearresteerd. Maar de fotograaf is haar niet vergeten en wil haar helpen: “Ze heeft genoeg afgezien.”

Sharbat Gula was het opmerkelijke gezicht op één van die iconische foto’s uit de wereldgeschiedenis. Vooral haar groene ogen waren toch wel erg opvallend. Intussen woont ze in Pakistan, waar ze gisteren gearresteerd werd op beschuldiging van fraude met identiteitskaarten. Er zou een jaar onderzoek aan haar arrestatie vooraf zijn gegaan. “We hebben haar huis doorzocht en pakten haar op”, klinkt het bij de politie.

Valse papieren

Volgens het onderzoek zouden zij en haar twee zonen met de hulp van ambtenaren Pakistaanse identiteitskaarten hebben verkregen. De autoriteiten hebben er hun vizier gericht op burgers uit Afhanistan die een illegale identiteitskaart bezitten. Gula zou er al eentje hebben sinds 1988 en kreeg in 2014 een digitale versie. Maar daarnaast heeft ze nog haar Afghaans paspoort dat ze gebruikte om naar Saoedi-Arabië te reizen. Op zo’n illegale identiteitskaart staat een celstraf die tot 14 jaar kan oplopen, en ze mag zich ook aan een boete tot 4.500 euro verwachten.

Sharbat Gula—the woman behind one of the world's most iconic photos—could be sentenced to several years in prison. https://t.co/mvVPoRaS4o

— National Geographic (@NatGeo) October 26, 2016

Op die manier is ze ongewild weer het symbool van een probleem geworden, want veel Afghanen maken hetzelfde mee. Ze zijn destijds door oorlog uit Afghanistan gevlucht, maar de laatste maanden gaat Pakistan actief op zoek naar illegale identiteitsbewijzen. In mei werd de voormalige leider van de taliban, Mullah Akhtar Muhammad Mansour, bij een aanval met een drone gedood, en hij bleek ook met valse Pakistaanse papieren te reizen.

Voor veel Afghanen zijn de illegale identiteitskaarten het resultaat van wanhoop. Zo’n 1,5 miljoen vluchtelingen zouden in Pakistan een officiële identiteitskaart hebben gekregen, zodat ze het land niet kunnen worden uitgezet. Een miljoen anderen, waaronder dus Gula, hadden minder geluk en zij zochten hun toevlucht tot valse papieren.

“Ze heeft genoeg afgezien”

Voor fotograaf Steve McCurry zal Gula altijd bijzonder blijven. Lange tijd kende hij haar naam niet en dus werd ze “the Afghan girl” genoemd. Maar in 2002, toen de Verenigde Staten in Afghanistan binnenvielen, ging hij op zoek naar de intussen jonge vrouw. Hij vond haar in de bergen en kreeg eindelijk te horen hoe ze heet. Gisteren vernam hij het nieuws over haar arrestatie en hij besloot meteen zelf op onderzoek te gaan. “Ik ga er alles aan doen om haar en haar familie juridische en financiële steun te bieden”, zegt hij aan The New York Times.

“Ze heeft tijdens haar leven genoeg leed gezien, en we geloven dat haar arrestatie een ernstige schending van de mensenrechten is.” Niemand weet hoe oud Gula momenteel eigenlijk is. Ze was een schoolmeisje in 1985, dus ze moet zeker een veertiger zijn. Ze geloven dat ze destijds 12 jaar oud was, waardoor ze intussen de leeftijd van 43 jaar moet hebben bereikt.