Pieter De Crem (CD&V) waarschuwt voor paars-groen, dat steeds meer vorm krijgt, maar waar CD&V zou moeten gaan depanneren. Dat scenario is volgens De Crem een ramp, en hij staat niet alleen in z’n partij. Maar voor CD&V dreigen aartsmoeilijke weken.
Pieter De Crem (CD&V) laat van zich horen. Op 11 juli stak hij al eens z’n neus aan het venster, door bij Linda De Win op Villa Politica “niet ja of niet neen”, te zeggen op de vraag of hij kandidaat-voorzitter is. Die zet was wel enigszins voorspelbaar: De Crem heeft niets meer te verliezen, hij heeft z’n afscheid van de nationale politiek al aangekondigd. Een beetje onduidelijkheid laten over z’n persoonlijke ambitie over het voorzitterschap kan dan enkel z’n persoonlijk gewicht tijdelijk wat verstevigen: het geeft z’n woorden wat meer gewicht.
En dat is net wat De Crem wil: stevig wegen op de toekomstige koers van zijn partij. Die dreigt richting rampspoed te gaan, zo voelt De Crem aan. Bij VTM Nieuws waarschuwde hij zondag zeer expliciet voor een federale paars-groene regering, waar CD&V ook deel van zou kunnen uitmaken. Voor De Crem is dat een nachtmerrie. En hij staat niet alleen, anderen
“Ik zie dat in deze regeringsvorming een paars motorblok vorm krijgt, met een groen stuur. Maar het is voor ons onhoudbaar, niet werkbaar en niet wensbaar om deel uit te maken van een paars-groene coalitie”, zo stelde De Crem. Die had uiteraard ook felle kritiek op de eigen lijn van zijn partij in de vorige coalitie (waar hij nochtans wel integraal deel van uitmaakte): “We hebben te veel een soft-groene koers gevaren.” Diezelfde soft-groene koers dus nu voorzetten, in een paars-groene coalitie, dat kan voor De Crem absoluut niet.
Alle Franstalige wegen leidden naar paars-groen
Nochtans is hij niet mis in z’n aanvoelen: het gaat die kant op. Want in Wallonië is een belangrijke horde genomen. PS en Ecolo hebben er de MR bij genomen in onderhandelingen, en de Franstalige liberalen zijn er, na weken aan de kant te zijn gehouden, nu gretig op in gegaan. Zelfs in die mate dat ze aanvaarden er in Brussel niet bij te zijn.
Want daar houden diezelfde PS en Ecolo de Franstalige liberalen erbuiten. In Brussel neemt de rood-groene alliantie wel het Fransdolle DéFI mee, sociaal-economisch een links-liberale stadspartij. Aan Vlaamse kant stond daar al vanaf dag één een paars-groene combinatie van Groen, Open Vld en sp.a in de steigers. De totale combinatie van de Brusselse regering is dus nog een tikje meer naar links zit dan puur paars-groen.
Maar leg de puzzel bijeen, en je ziet welke partijen de PS aan zich bindt: zeker Ecolo, ook de MR, DéFI, en aan Vlaamse kant in Brussel Groen, Open Vld en sp.a. En kijk, dat zijn exact de partijen die nodig zijn in de Kamer om een paars-groene regering te vormen. Met de zetels van de socialisten (29 zitjes), liberalen (26 zitjes) en groenen (21 zitjes) zijn nét genoeg om een meerderheid van 76 zitjes. Werkbaar is dat niet: ééntje op overschot. Maar DéFI levert er mogelijks nog twee extra.
En er is natuurlijk de vraag aan CD&V om ook tot zo’n constellatie toe te treden. Dat zou paars-groen-oranje dan alvast een comfortabele meerderheid geven. Zeker aan Franstalige kant zou het aangenaam zijn om zo veel mogelijk Vlaamse partners mee te krijgen: de perceptie dat het een links-Franstalige regering is, wordt anders zeer moeilijk te keren.
Heel lastig scenario voor alle Vlaamse partijen
Maar voor de Vlaamse partners wordt zo’n experiment heftig. Want letterlijk alle Vlaamse partijen in die coalitie zijn elk afzonderlijk mathematisch niet nodig: ze kunnen bij elke discussie het argument krijgen, “dat ze gerust de regering kunnen verlaten”.
Plus er is de hete adem van de N-VA in de nek. Die hameren erop, bij elke gelegenheid, dat een federale regering een Vlaamse meerderheid nodig heeft in de Kamer. Grondwettelijk hoeft dat uiteraard niet, zowel de regering Di Rupo als de regering Michel hadden ook in één taalgroep geen meerderheid.
De Crem weet ook zeer goed wat op het spel staat, los van de perceptie dat er een regering ’tegen Vlaanderen’ zou gevormd worden. “PS-voorzitter Di Rupo wil zijn eigen financieringswet opnieuw herzien. Dus is waakzaamheid geboden voor Vlaanderen. Dat kan niet zonder Vlaamse meerderheid in de federale regering”, zo stelde De Crem.
Het Bourgondische scenario: zonder CD&V dan wel
De Crem wil dus dat zijn partij zich stevig vastplakt aan N-VA. Door te stellen “dat CD&V niet in een federale regering stapt zonder Vlaamse meerderheid”, eist hij er de facto de N-VA bij. Hij herhaalde daarbij de eis die ook Wouter Beke al vanaf dag één formuleert: PS en N-VA moeten samen aan tafel. “Het is al te gemakkelijk als ze als grootste partij van Vlaanderen niet in de meerderheid zou zitten.”
Alleen is daarbij nog één bedenking te maken: als N-VA en PS effectief met elkaar gaan praten, en het zou op één of andere manier toch gaan werken, dan is de kans groot dat daar een Bourgondische coalitie uit komt. Paars met geel dus. En geen CD&V erbij, die belanden dan in oppositie. Het zijn geen makkelijke dagen voor christendemocraten, zoveel is wel duidelijk.