De gespecialiseerde vape-shops voor e-sigaretten, die enkele jaren geleden als paddenstoelen uit de grond schoten, zien hun groei stagneren. Zo is het aanbod in ons land een pak groter dan de vraag. De oorzaak ligt bij de Belgische wetgeving. Ook de inmenging van de gevestigde tabaksindustrie speelt een belangrijke rol.
De markt voor e-sigaretten lijkt stilaan verzadigd. De oorzaak ligt bij de Belgische wetgeving rond de verkoop van vape-producten. Want vaporshops staan volgens de wet gelijk aan tabakswetgeving. “Doordat we onder de tabakswetgeving vallen, mogen we geen reclame maken”, zegt Tim Jacobs, medeoprichter van de Vaporshop, in de kranten van Het Mediahuis. “Bovendien kunnen we de misverstanden rond ons product niet bestrijden.”
Is een e-sigaret schadelijk?
Wat is een e-sigaret weer? Een toestel dat damp produceert om te roken. Het werkt met hervulbare flesjes of tanks en bevat al dan niet nicotine. In de dampwinkels zijn duizenden varianten verkrijgbaar in allerlei smaken, gaande van kaneel tot vanille tot boter tot strawberry en cherry. “We trekken geen niet-rokers aan, maar proberen rokers te overtuigen om de schadelijke sigaretten te vermijden”, beweert Marc Bosmans, oprichter van de Dampwinkel in de kranten van Het Mediahuis.
250 winkels
De Dampwinkel heeft amper acht winkels in België, een stuk minder dan de Vaporshop. Die keten opende 52 dampwinkels sinds juli 2016 en is daarmee de grootste e-sigaret-winkel van ons land. De Vaporshop heeft ongeveer een vijfde van de e-sigaret-markt in de hand. Ons land zou zo’n 250 e-sigaret-winkels rijk zijn, maar er bestaan niet echt betrouwbare cijfers over de vape-industrie in ons land. Ook Cimabel, de organisatie van de grote tabaksmultinationals, ondernemersorganisatie Unizo en de federatie van retailers Comeos hebben geen cijfers.
Unizo-woordvoerder Filip Horemans stelt dat de snelle opkomst van de vape-shops een hype is die niet zal blijven duren.
Belgische wetgeving
Maar waarom zijn er zoveel vape-shops? Sinds 17 januari 2017 is het in België verboden om online e-sigaretten te verkopen. Voor de verkoop van nicotinevrije e-sigaretten geldt dat verbod niet, maar dat is maar een klein stukje van de markt.
Stoppen met roken? Dit is de oplossing, zegt de wetenschap.
Belgische onlineverkopers waren dus genoodzaakt om fysieke winkels en vape-shops te openen. “We waren de grootste onlineverkoper van e-sigaretten in België”, zegt Jacobs van de Vaporshop. “Maar door dat verbod hebben we fysieke winkels moeten openen.” Voor de Vaporshop gebeurde dat via het franchisemodel: zelfstandigen sloten zich aan onder de vlag van de Vaporshop. De grote concurrent, Dampshop, werkt zowel met eigen winkels als met het franchisemodel.
Meer vape shops?
Ook Jacobs geeft toe “dat de markt ondertussen verzadigd is”: “In een kleinere stad als Turnhout had je in een beperkte straal zeven tot acht verkooppunten van e-sigaretten. Dat is gewoon te veel en dan verbaast het niet dat je ook al eens een winkel ziet dichtgaan.”
Niet alle e-sigaretten hebben hetzelfde gezondheidsrisico.
Marc Bosmans van de Dampwinkel is nog scherper: “Ik heb acht winkels geopend en daarbij blijft het. Onze jongste winkel, in Lier, draait niet zoals we hoopten. De e-sigaret heeft in België al haar hoogtepunt bereikt.”
Bosmans levert ook aan krantenwinkels en beweert dat hij de verkoop daar ziet dalen: “Een krantenwinkel kan niet hetzelfde aanbod brengen als een gespecialiseerde shop. In feite was onlineverkoop ideaal voor de e-sigaret. De onlinehandel heeft zich verplaatst naar Nederland en Frankrijk. Dat is jammer, want België loopt online al achterop.”
Zowel Jacobs als Bosmans steken de slechte verkoopcijfers op de gewijzigde wetgeving: “We mogen geen publiciteit maken, waardoor we de consument niet kunnen voorlichten.”
Zit er tabak in een e-sigaret?
De traditionele tabaksindustrie hield zich een tijdlang niet bezig met de nieuwe trend tot tabaksgigant Philip Morris zijn eigen e-sigaret-variant op de markt bracht, de Iqos. Het gaat om een apparaatje in de vorm van een pen dat wél met tabak werkt. Het verschil met gewone sigaretten: de tabak wordt niet verbrand maar gestoomd.
Momenteel wordt de Iqos nog niet verkocht in ons land. “En het het is in onze winkels ook niet welkom”, stelt Jacobs van de Vaporshop. “Het blijft een schadelijk tabaksproduct.”
Japan Tobacco International (JTI) wil binnenkort als eerste tabaksmultinational een tabaksvrije e-sigaret in België introduceren. In andere landen is die stap al lang gezet. “Ik snap niet dat de industrie zo lang gewacht heeft’, zegt Bosmans van de Dampwinkel. “Ze kiezen echter voor capsules in plaats van hervulbare flesjes en dat is een duur product.”
Jacobs van de Vaporshop zegt dat ook de producten van JTI niet welkom zullen zijn in zijn winkels. JTI lijkt van plan om zijn capsules te lanceren via de krantenwinkels en de supermarkten. De intrede van de traditionele tabaksindustrie belooft nog meer druk te zetten op de e-sigaret-winkels.
