Het vaccinatiesprookje van de VS gaat nu compleet de mist in. Waarom laten mensen er zich niet meer prikken?

Van een voorbeeld voor de wereld, is de logistiek snel in elkaar gestoken en goed draaiende vaccinatiecampagne van de Verenigde Staten stilaan in een nachtmerrie aan het veranderen. In 12 staten werden de afgelopen week minder dan 15 prikken per 10.000 inwoners gezet. Als daar geen verandering komt, maakt het de VS erg kwetsbaar voor een reeks risico’s, van zomeruitbraken in het zuiden tot aanhoudende heropflakkeringen van het coronavirus dit najaar tot de mogelijkheid van nieuwe en gevaarlijke varianten. Het is dus tegenwoordig de belangrijkste vraag in Amerika: waarom laten mensen zich niet vaccineren?

De sterk dalende vaccinatiegraad heeft het doel van president Biden om tegen 4 juli ten minste 70 procent van de volwassenen te hebben geprikt onhaalbaar gemaakt. In de VS worden nu gemiddeld minder dan 1 miljoen vaccins per dag gezet, een daling van meer dan twee derde ten opzichte van de piek van 3,4 miljoen in april. Ondanks het feit dat alle volwassenen en kinderen ouder dan 12 jaar nu in aanmerking komen en er meer dan vaccins genoeg voorhanden zijn.

De vertraging is nationaal – elke staat prikt minstens twee derde minder dan tijdens zijn hoogtepunt – maar ze is vooral voelbaar in het zuiden en middenwesten. Twaalf staten, waaronder Utah, Oklahoma, Montana, de Dakota’s en West Virginia, hebben de vaccinaties onder de 15 dagelijkse injecties per 10.000 inwoners zien dalen. In Alabama werden afgelopen week slechts vier mensen per 10.000 inwoners gevaccineerd.

Dertien staten, voornamelijk aan de oost- en westkust, hebben al 70 procent van de volwassen inwoners gevaccineerd, en nog eens 15 staten, plus D.C., hebben meer dan 60 procent en zullen waarschijnlijk het doel van Biden bereiken. De rest blijft achter. Tennessee en vijf andere staten zitten op 50 procent of lager en vaccineren tegen zulke lage tempo’s dat de drempel van 70 procent er een illusie is geworden.

De steile daling begon half april, samenvallend met de tijdelijke opschorting van het Johnson & Johnson-vaccin door federale functionarissen terwijl ze zeldzame bloedstollingsreacties onderzochten. Die vertraging heeft zich voortgezet, met slechts 2,4 miljoen volwassenen die vorige week hun eerste injectie kregen. Dat zouden er 4,2 miljoen moeten zijn om te voldoen aan het doel van Biden om ervoor te zorgen dat 70 procent van de volwassenen ten minste gedeeltelijk is gevaccineerd tegen Independence Day.

Het laaghangend fruit is geplukt

Uit data blijkt dat het laaghangend fruit als is geplukt: wie zich wilde laten vaccineren, heeft dat ondertussen gedaan. Uit peilingen is gebleken dat ongeveer een derde van de Amerikanen geen onmiddellijke plannen heeft om zich te laten vaccineren, waarbij sommigen zeggen dat hun scepsis is toegenomen en anderen beweren dat het probleem niet relevant is omdat de pandemie in de Verenigde Staten is afgenomen. Experts zeggen echter dat het land wijdverbreide immuniteit nodig heeft om te voorkomen dat het aantal gevallen later dit jaar opnieuw opduikt.

Om de Amerikanen toch te overtuigen om zich te laten vaccineren, zijn er dus de gekste incentives ontstaan. Van gratis bier tot een premie voor wie iemand voor vaccinatie aanbrengt. In West Virginia kan je zelfs vuurwapens winnen als je je laat vaccineren. In D.C. werden joints gegeven aan wie een prik laat zetten.

Volksgezondheidsfunctionarissen zeggen dat het bereiken van wijdverbreide immuniteit essentieel blijft om nog niet-gevaccineerde Amerikanen te beschermen, die het virus in verhoogde mate blijven oplopen, zelfs als het totale aantal gevallen afneemt. Het bereiken van dat doel wordt ook noodzakelijk geacht om een heropflakkering van het virus deze winter of volgend jaar te voorkomen.

Het is dus cruciaal om te begrijpen waarom een groot deel van de Amerikanen niet wordt of wil worden gevaccineerd. Volgens deskundigen zijn er verschillende redenen: gebrek aan toegang tot vaccins, weigering om Covid-19 als een bedreiging te zien, bezorgdheid over de bijwerkingen van de vaccins, weinig vertrouwen in de vaccins of de instellingen erachter, en geloof in verschillende complottheorieën. Sommige van deze redenen overlappen elkaar: als iemand Covid-19 bijvoorbeeld niet als een grote bedreiging ziet, kunnen ze besluiten dat het vaccin de bijwerkingen niet waard is.

“Ik geraak er niet”

Ongeveer 4 procent van de Amerikanen is van plan het vaccin zo snel mogelijk te krijgen, maar heeft dat nog niet gedaan, omdat ze zeggen dat ze er maar moeilijk aan geraken. Er zijn zeker genoeg vaccins voorhanden in de VS: een prik waarvoor ooit een afspraak moest worden gemaakt, mogelijk weken van tevoren, kan je nu gewoon krijgen via walk-ins bij veel apotheken en op andere locaties. Een deel van die 4 procent zegt geen vervoer te hebben om naar een apotheek te gaan. Een ander excuus bij die groep is dat een druk, inflexibel gezins- of werkschema niet toelaat vrij te nemen van hun werk om de injectie te krijgen en een dag of twee vrij nemen om te herstellen van de mogelijke bijwerkingen. Sommige mensen geloven ook – ten onrechte – dat het krijgen van het vaccin niet voor iedereen gratis is of weten misschien niet dat het vaccin daadwerkelijk voor hen beschikbaar is.

Maar dat is dus niet de grote groep – verre van. Een overweldigende meerderheid van de nog niet gevaccineerde Amerikanen heeft andere motieven. Laten we ze even op een rijtje zetten.

Covid-19 wordt niet als een bedreiging gezien

Zelfs na het afgelopen jaar zien sommige Amerikanen het coronavirus nog steeds niet als een serieuze bedreiging. Omdat ze jong zijn en geloven dat het virus voor hen niet zo dodelijk is als voor oudere groepen. Of het zijn Republikeinen die de beweringen van de voormalige president Donald Trump slikten dat het coronavirus geen big deal was en dat Democraten, experts en journalisten het risico ervan hebben overdreven. Uit peilingen blijkt dat beide groepen minder geneigd zijn zich te laten vaccineren.

Sommigen geloven ook dat ze het vaccin niet nodig hebben omdat ze eerder besmet waren met Covid-19 en natuurlijke immuniteit hebben om hen te beschermen, hoewel sommige onderzoeken aangeven dat de vaccins een sterkere immuniteit bieden dan een infectie.

Een op de vijf Amerikanen is de afgelopen maanden consequent in de groep gebleven die geen bedreiging ziet in het coronavirus.

Bang van bijwerkingen van vaccins

Een andere groep laat zich niet vaccineren uit schrik voor de bijwerkingen die ermee gepaard kunnen gaan. Dat kan gaan over iets dat het vaccin echt veroorzaakt, zoals een dag of twee spierpijn, koorts en vermoeidheid of, in uiterst zeldzame gevallen, mogelijk bloedstolsels. Maar ze kunnen ook gaan over zaken die niet echt of bewezen zijn, zoals andere gezondheidsrisico’s op de lange termijn of onbewezen beweringen over bijvoorbeeld onvruchtbaarheid.

Maar er zijn ook meer praktische overwegingen, en voor Europeanen zijn die niet meteen vatbaar. Sommige Amerikanen die schrik van bijwerkingen aanhalen, maken zich bijvoorbeeld zorgen dat een dag of twee van vermoeidheid en koorts hen van hun werk zal houden – waardoor hun baan in gevaar komt of op zijn minst ze het loon mislopen dat nodig is om de rekeningen te kunnen betalen.

Gebrek aan vertrouwen in de vaccins en/of in de instellingen

Afgezien van zorgen over bijwerkingen, hebben veel van de aarzelende Amerikanen gewoon niet veel vertrouwen in de vaccins. Een deel gelooft dat de vaccins te snel zijn ontwikkeld. Maar de overgrote meerderheid in deze groep zijn traditionele antivaxers, die vaccins in het algemeen wantrouwen.

Voor andere van de vaccinaarzeleraars gaan de zorgen misschien niet over Covid-19 en de vaccins, maar over de instellingen die beide omringen. Ze vertrouwen de overheidsinstanties of bedrijven die hebben geholpen bij het ontwikkelen van de vaccins niet. Of ze vertrouwen de gezondheidszorg in het algemeen niet. Vooral het afgelopen jaar hebben peilingen ontdekt dat een groot deel van het publiek, maar vooral Trump-stemmers, het vertrouwen in grote overheidsinstellingen zoals de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) hebben verloren. Mensen in deze categorie luisteren minder snel naar de oproepen van het agentschap en andere overheidsfunctionarissen om zich te laten vaccineren.

Sommige opvattingen zouden meer verankerd kunnen zijn. Zwarte Amerikanen melden bijvoorbeeld een lager vertrouwen in het gezondheidszorgsysteem – een gevolg van regelrechte misstanden, zoals de Tuskegee-studie (waarbij zonder hun toestemming werd geëxperimenteerd met zwarte mensen), maar ook dagelijkse discriminatie die ze ervaren als ze naar dokters en ziekenhuizen gaan. Dit wantrouwen kan zich vervolgens uitstrekken tot vaccins.

Een verscheidenheid aan complottheorieën

Volgens een YouGov-enquête van mei gelooft minstens de helft van de mensen die zeggen dat ze zich niet zullen laten vaccineren minstens één samenzweringstheorie over de Covid-19-vaccins of vaccins in het algemeen. Eén op twee van wie zich weigert te laten vaccineren, is er bijvoorbeeld van overtuigd dat met het vaccin een microchip wordt ingespoten om controle op de bevolking te krijgen. Eenzelfde aantal gelooft dat vaccins leiden tot autisme, en zelfs meer geloven dat ze leiden tot onvruchtbaarheid en/of dat ze ons DNA wijzigen.

Alle redenen die ze aandragen om zich niet te laten vaccineren, van het gebrek aan toegang tot complottheorieën, hebben een gemeenschappelijk thema: een aanzienlijk deel van de Amerikanen gelooft niet dat de vaccins de mogelijke nadelen waard zijn. Maar de realiteit is dat als genoeg mensen de nadelen nog steeds te erg vinden, de dreiging van het virus nog jaren op de loer zal liggen in de VS.

Lees ook:

(jvdh)