We hebben de jongste 15 jaar met het Westen meer dan 4.000 miljard gespendeerd aan de oorlog in Afghanistan. Resultaat: de Taliban wint. Die oorlog tegen wat de Amerikaanse soldaten “kamelenneukers” noemen, moet ondertussen zowat het grootste militaire fiasco ooit zijn. Winnen is in Afghanistan is niet meer aan de orde en vandaag leggen we de echte reden bloot: heroïne. En het strafste is: dat scenario hebben we al eens meegemaakt in een andere oorlog.

Ooit probeerde de Taliban zelf nog de productie van papaver en de daaruit voortvloeide heroïneproductie uit te roeien, maar ze vaart nu al jaren een tegenovergestelde koers. En heroïne is ondertussen de echte sleutel geworden van waarom we het nooit zullen halen in Afghanistan.

Voor de Taliban is heroïne een win-win, want een cash cow én iets waar ze van geloven dat ze het verderfelijke Westen en andere “ongelovigen” serieus mee kunnen pijn doen. Bijna alles wordt immers geëxporteerd richting Europa en via Canada de VS in.

En veroverd gebied wordt dus waar mogelijk aangewend om papaver te telen. In de praktijk is het areaal aan papavervelden de afgelopen jaren dan ook sterk toegenomen, van rond 80.000 hectare in 2000 tot meer dan 400.000 nu. Zelfs in gebieden die in handen zijn van de regering en haar Westerse bondgenoten wordt heel wat papaver verbouwd.

Er wordt nu zes à zeven keer meer papaver verbouwd in Afghanistan dan in de periode voor de interventie van de westerse coalitie in 2002. In Afghanistan wordt ondertussen meer dan 85% van alle papaver in de wereld verbouwd, en het land produceert meer dan 90% van alle opium en heroïne.

De Taliban verdient op twee manieren aan heroïne. Ze heft een papavertaks bij de boeren die het planten. Jaarlijkse opbrengs: plusminus 600 miljoen euro. En ze is de exclusieve koper. Boeren krijgen ongeveer 160 euro voor 1 kilo “zwart sap” – de rauwe opium die uit papaverzaaddozen druipt wanneer ze met een mes worden gesneden. Zodra het is verfijnd tot heroïne, verkoopt de Taliban het op regionale markten voor tussen 2.300 en 3.500 euro per kilogram.

Drie miljard verdiend in één jaar

Het gaat om enorm veel geld, en na aftrek van kosten heeft de Taliban de jongste 12 maanden meer dan 3 miljard verdiend aan z’n drugsbusiness, meer dan een verdubbeling ten opzichte van het vorige “boekjaar”.

Drugsvangsten zijn een grap in Afghanistan trouwens: de jongste 10 jaar werd, ondanks de aanwezigheid van duizenden buitenlandse troepen, amper 450.000 kilo onderschept, niet eens 10% van de jaarproductie.

De Taliban heeft niet alleen geïnvesteerd in uitbreiding van de papavervelden, maar ook in productiviteit. De gemiddelde opbrengst per hectare is met 15% gestegen sinds vorig jaar.

Het komt erop neer dat er 87% meer heroïne is geproduceerd in de tijdspanne van een jaar. De conclusie van het drugsbureau van de VN, waar dat toe gaat leiden, is deze: “Verhoogde opstandigheid en financiering van terroristische groeperingen in Afghanistan, terwijl heroïne van hogere kwaliteit en lage kosten de consumentenmarkten over de hele wereld zal bereiken, leidend tot meer consumptie.”

Wanneer de sneeuw smelt

Het is ook heroïne die ervoor zal zorgen dat de oorlog in Afghanistan nooit zal worden gewonnen.

We staren ons graag blind op het jihadistische aspect van de zaak en de extreme islamistische opvattingen van de Taliban, maar de guerrillastrijders van de Taliban zijn, net als veel opstandige legers, grotendeels samengesteld uit tieners die, althans ten dele, vechten voor contant geld om hun gezin te voeden.

Elk voorjaar de afgelopen 15 jaar, wanneer de sneeuw verdwijnt van berghellingen in dat land, komt met het smeltwater ook een nieuwe “voorraad” van zo’n tieners uit verarmde dorpen mee. Klaar om de wapens op te nemen voor de rebellerende zaak, maar vooral voor de 300 dollar per maand die de Taliban hen betaalt.

Dat is immens veel meer dan wat ze zouden kunnen hopen te verdienen als ze op het land gaan werken.

De Taliban heeft dus al 90 miljoen aan salarissen nodig om het 25.000 sterke guerrillaleger in te zetten voor één enkel vechtseizoen. Want zelfs voor de Taliban geldt dat soldaten nu eenmaal betaald moeten worden, anders heb je geen leger.

Er zijn schattingen dat sinds de inval van de Westerse coalitie de Taliban er op die manier al 1,5 miljard heeft doorgejaagd, en da’s zonder de aanschaf van wapens en munitie.

De deal die alles veranderde

In tegenstelling tot andere terroristische en jihadistische organisaties, kan het daarbij niet echt meer rekenen op geld van landen en rijke sponsors uit het Midden-Oosten of elders. Niemand heeft echt sympathie voor hen, zelfs degenen niet die bijvoorbeeld zonder problemen Islamitische Staat, al-Qaida en Hezbollah spekken.

De Taliban heeft ontdekt dat het met drugs zonder problemen z’n kosten kan dekken. Dat geeft zelfs de Afghaanse president Ashraf Ghani, een voormalig ambtenaar van de Wereldbank, toe. “Zonder drugs”, zei die onlangs, “zou deze oorlog lang voorbij zijn geweest. Heroïne is waarom die blijft duren.”

In 2009 had de Taliban naar schatting 50 drugslab waar van “zwart sap” ready to go heroïne werd gemaakt. Maar toen sloten Mullah Naim Barich, de Talibanleider in de zuidelijke Afghaanse provincie Helmand en zijn tegenhanger over de grens, generaal Gholamreza Baghbani van de Iraanse Revolutionaire Garde in Anzar een deal.

Iran was het belangrijkste doorvoerland langs waar Taliban-heroïne werd doorgesluisd richting Rusland en Turkije (en zo naar onze contreien). De deal omhelsde dat Iran, of ten minste de Republikeinse Garde, het de Taliban “niet moeilijk zou maken” en in de andere richting zou kijken wanneer dat chemicaliën nodig om heroïne te produceren de Iraanse grens richting Afghanistan gingen. In ruil zou de Republikeinse Garde dan de export via Iran in handen nemen en de winst die dat opleverde.

Het was een drugsdeal die van de Revolutionaire Garde en de Taliban wereldplayers maakte in de drugsscene, en die ondertussen zelfs gezorgd heeft voor een aantal partnerships met Mexicaanse drugskartels.

De Taliban levert volgens sommige schattingen ondertussen 93% van alle heroïne die in de wereld wordt gespoten. Het heeft nu al 500 drugslabs, waar 9.000 ton opium per jaar wordt verwerkt. In 2002, toen de coalitie binnenviel, was dat 185 ton.

Het gebeurde allemaal onder de ogen van ’s werelds meest geavanceerde strijdmacht, en het is een illusie te denken dat er nog iets aan te doen valt.

Diversifiëren

Maar we zijn bijlange nog niet klaar met ons verhaal. De Taliban is zich ook aan het profileren op de cannabismarkt, specifiek op de hasj-markt. Bij hasj gebruikt men de hars die op de hennepplant zit. Die wordt verkregen door de bloemtoppen te koelen en ze daarna door een zeef te schudden. De harskorreltjes vallen dan van de bloemen door de zeef. Daarna perst of kneedt men deze korreltjes samen tot plakken of blokjes hasj. Het resultaat is een lichtbruine tot zwarte substantie die nog het meest op een bouillonblokje lijkt.

Volgens de VN is Afghanistan ondertussen ook ’s werelds grootste producent van hasj, ongeveer 4.000 ton per jaar. De productdiversificatie is interessant omdat de Taliban gebruik kan maken van dezelfde smokkelnetwerken als die voor heroïne. De winst is relatief kleiner, ongeveer 150 miljoen euro per jaar. Voor boeren is de teelt van hasj eigenlijk zelfs winstgevender dan die van opiumpapavers.

Momenteel wordt op ongeveer 50.000 hectare hennep geteeld in 17 Afghaanse provincies. Hasj wordt niet als een hard drug beschouwd, maar heroïne is dat wel.

Het extraatje: duizenden doden in het verderfelijke Westen

En het levert de Taliban behalve de poen nog een extraatje op dat in lijn ligt met haar ideologie: het richt echt schade aan in Westerse maatschappijen. En die schade is vele malen groter dan wat jihadisten in onze contreien met aanslagen bereiken, waarmee we het leed dat die veroorzaken niet willen minimaliseren.

Hier zijn een paar cijfers. In de VS waren ten tijde van de inval in Afghanistan ongeveer 750.000 heroïnegebruikers. Ondertussen is dat aantal verzesvoudigd naar 4,5 miljoen. 2,5 miljoen van hen zijn effectief junkies, 2 miljoen staat te boek als occasioneel gebruiker.

Het aantal heroïnedoden (door overdosis) is in die periode van nog geen 1.800 per jaar naar meer dan 11.000 gegaan. De heroïne waar ze aan sterven komt niet via Mexico, of toch maar voor een klein stuk, de kartels leveren momenteel amper 5% van de in de VS gebruikte heroïne. De rest is effectief afkomstig uit Afghanistan en komt hoofdzakelijk via Canada binnen.

We hebben dit nog al gezien

De grootste toename aan gebruikers zit trouwens in de groep blank en christelijk, maar dat terzijde. Interessanter is dit: vijftig jaar geleden werd de Verenigde Staten ook al eens getroffen door een grote heroïnepidemie. Tijdens de jaren ’70, tijdens de oorlog in Vietnam, werd de VS overspoeld met heroïne die kwam vanuit de Gouden Driehoek.

In de jaren ’60 en vroege jaren 70 rekruteerde de CIA de Laotiaanse Hmong-stam om communistische strijdkrachten in de regio, en dan vooral Vietnam, te bestrijden. De CIA moedigde de Hmong aan om opium te verbouwen om die gewapende strijd te financieren. Dat lijkt vergezocht, maar is het niet: de Amerikanen overtraden geen enkele wet, want tot 1971 was de handel in opium legaal in Laos.

CIA, bis

De CIA zou zelfs – hoewel dat nooit officieel aan het licht is gekomen – geholpen hebben een heroïne-raffinaderij in het noorden van Laos op te zetten.

Wat wel zeker is, is dat Air America, een passagiers- en vrachtluchtvaartmaatschappij die heimelijk in handen was van en werd beheerd door de CIA, gebruikt werd om de Laotiaanse opium en heroïne te exporteren. Een groot deel daarvan kwam terecht in Vietnam. Waar het, hoewel dat niet meteen de bedoeling was, vooral z’n weg vond naar de Amerikaanse soldaten.

Het verhaal wordt nu bijzonder herkenbaar. De Amerikanen gaven de Hmong ook wapens om te vechten. Toen de Vietnamoorlog eindigde, werden ze aan hun lot overgelaten. Weliswaar met een pak wapens én een goed ontwikkelde en gestructureerde heroïnebusiness. De Hmong werden uiteindelijk verslagen, vermoord en grotendeels weggejaagd door het communistisch regime. Maar de heroïnebusiness was nog altijd in place. En werd overgenomen door de Panthay en de Chin Haw, van Chinese afkomst en overwegend moslim.

Tot een stuk in de jaren negentig zouden ze ’s werelds heroïnehandel domineren.

Ook de Taliban bestaat bij gratie van de CIA de Amerikanen. In 1979 begonnen de Amerikanen islamisten te sponsoren, militair te scholen en te bewapenen in Afghanistan, uit schrik dat de toenmalige Sovjetunie het land zou inpalmen. Ze bleven dat doen toen de Sovjets ook effectief Afghanistan binnenvielen.

Het zijn die islamisten die nu de Taliban zijn geworden, maar onder meer ook Osama Bin Laden de kans gaven om al-Qaida uit te bouwen. En het zijn die islamisten ook die nu de VS opzadelen met een nieuwe, dodelijk drugsepidemie, die jaarlijks meer dan 10.000 Amerikanen doodt en het leven van honderdduizenden andere verwoest met goedkope heroïne.

Het is ook die heroïne die ervoor zorgt dat een regionaal commandant binnen de Taliban makkelijk een miljoen euro per maand verdient momenteel.

En dan de echte grote vraag: wat doen de “kamelenneukers” met al dat geld?

En dat brengt ons naar een laatste punt: de Taliban zwemt momenteel in het geld. Ze heeft miljarden verdiend de jongste jaren, zelfs wanneer alle strijders betaald zijn en de wapens gekocht. Maar wat gebeurt er met die winst?

De Amerikanen mogen dan denigrerend denken dat de Taliban “kamelenneukers” zijn, en eigenlijk gaat heel de wereld ervan uit dat zo’n bende religieuze fanatici geen zakelijk verstand kunnen hebben, maar dat is een grote misvatting.

Er zijn aanwijzingen en vermoedens dat een pak van het Taliban-drugsgeld, eenmaal het is witgewassen via onder meer Pakistan, ondertussen in vastgoed zit in de Golfstaten, maar ook in het Westen.

De brug

Een mooi voorbeeld van dat zakelijk instinct (nou ja) van de Taliban is het feit dat al verschillende keren is gebleken dat ze Westerse aannemers die het land moeten heropbouwen systematisch afpersen (20% van de aanbesteding is zowat de going rate om gerust te worden gelaten door de Taliban).

En het gaat verder dan dat: de Taliban heeft het al een paar keer op een akkoordje gegooid met zo’n aannemers om fraude te plegen. Het bekendste voorbeeld is dat van een brug in de provincie Helmand. Zes keer gebouwd, zes keer door de Taliban verwoest. De Taliban streek zes keer “beschermgeld” op, de aannemer kreeg zes keer geld om te bouwen. Iedereen gelukkig.

Los van die “leuke” anecdote, gezien het feit dat het Taliban-leiderschap grotendeels ongeschoold en onervaren is in financiële zaken, is het opmerkelijk dat het een multi-stream financieel imperium kan beheren dat jaarlijks een paar miljard dollar aan inkomsten genereert en/of dat ze dat kunnen doen terwijl het zich schuilhoudt in Afghanistan en de afgelegen bergwildernis van Pakistan.

Bijzonder verontrustend

Voor het beheren van sommen geld van deze omvang, het verzamelen ervan, het verplaatsen ervan en het uitgeven ervan, geld dat nota bene het daglicht niet mag zien, heb je een geavanceerd financieel netwerk en ervaren geldmanagers nodig.

Ook hier is er weer een link naar de CIA. Eén van de meest gangbare theorieën is dat de Inter-Services Intelligence (ISI), de belangrijkste inlichtingendienst van Pakistan daarbij zou helpen.

Ze hebben daar al een track record in het beheren en verplaatsen van sommen van deze omvang, want ze deden het voor de CIA om de moedjahedien in Afghanistan in de jaren tachtig financierden.

Pakistan is, laten we even duidelijk zijn, een bondgenoot van de VS.

Maar het feit dat de Taliban echt enorme sommen geld heeft, is uiteindelijk bijzonder verontrustend. De Taliban heeft miljarden om invloed te kopen en corrupte overheidsfunctionarissen te spijzen. Eén van de redeneringen is dat het geld door de Taliban gespaard wordt om te worden gebruikt wanneer het Afghanistan helemaal in handen heeft en de Westerse coalitie zal vertrokken zijn.

En dat zal niet zijn om scholen voor jonge meisjes te bouwen. Sowieso is een jihadistische organisatie met de financiële middelen van de Taliban een heel ernstige bron van bezorgdheid. Zeker als je weet dat de aanslagen van 9/11 niet meer dan 300.000 euro kostten voor al-Qaida.