Wanneer bij de bouw van nieuwe stadswoningen beton en staal door hout zouden worden vervangen, zou een belangrijke bijdrage tot de strijd tegen de klimaatverandering kunnen worden geleverd. Dat blijkt uit een rapport van het Potsdam-Institut für Klimafolgenforschung (PIK).

De actie zou volgens de onderzoekers ongeveer een tiende vertegenwoordigen van de totale besparingen die in de uitstoot van koolstofdioxide moeten worden gerealiseerd om de opwarming van de aarde deze eeuw tot 2 graden Celsius te beperken.

Duurzaam bouwmateriaal

De Duitse onderzoekers erkennen dat de ingreep de aanleg van 149 miljoen hectare nieuwe houtplantages zou vergen en tot een toename van een bevoorrading uit onbeschermde natuurlijke bossen zou leiden. Anderzijds wordt opgemerkt dat er voor de bouwmaterialen geen landbouwgrond zou dienen te worden opgeofferd.

“Als 90 procent van de groeiende stedelijke wereldbevolking in middelhoge – met vier tot twaalf verdiepingen – houten gebouwen wordt gehuisvest, kan tegen het einde van deze eeuw de uitstoot van 106 miljard ton koolstofdioxide worden voorkomen”, zegt onderzoeksleider Abhijeet Mishra.

“Meer dan de helft van de wereldbevolking woont momenteel in steden en tegen het einde van deze eeuw zal dat aantal nog aanzienlijk toenemen. Dit betekent dat er meer huizen met staal en beton, met een aanzienlijke ecologische voetafdruk, zullen worden gebouwd. Maar we hebben een alternatief. We kunnen de nieuwe stadsbevolking in middelhoge gebouwen van hout huisvesten.”

De onderzoekers geven aan dat hout van alle bouwmaterialen de laagste ecologische voetafdruk heeft. “De koolstofdioxide die tijdens de groei van bomen wordt opgenomen en opgeslagen, pas immers wordt uitgestoten als het hout uiteindelijk is vernietigd”, luidt het.

Houtkap

De onderzoekers wijzen er verder op het voorkomen van houtkap in ongerepte bossen en beschermde natuurgebieden een absolute voorwaarde vormt. “De expliciete bescherming van deze beschermde gebieden is van cruciaal belang”, zeggen ze. “De aanleg van houtplantages ten koste van andere natuurgebieden zonder bescherming zou een toekomstig verlies aan biodiversiteit wel verder kunnen vergroten.”

Milieuactivisten wijzen er echter op dat de 131 miljoen hectare boomplantages die over de hele wereld zijn aangelegd, over het algemeen een kleinere biodiversiteit hebben dan natuurlijke bossen en gemakkelijker verbranden. Sini Eräjää, woudexpert bij Greenpeace, merkt dan ook op dat het een verschrikkelijk idee zou zijn om natuurlijke bossen te kappen en door houtplantages te vervangen.

“Een dergelijk ingreep zou een ramp zijn voor de natuur en voor het klimaat”, zegt ze. “Natuurlijke bossen met een grote biodiversiteit zijn beter bestand tegen droogte, branden en ziekten. Daarmee vormen ze dus een veel veiligere opslag van koolstofdioxide dan de boomplantages die deze zomer van Portugal tot Californië in rook zijn opgegaan.”

“Hout kan een grotere rol spelen in de bouw, maar een verdubbeling van de oppervlakte boomplantages ten koste van de onschatbare natuur is onzinnig, want ook met een bescheiden vermindering van het alaam voor de veehouderij voor de productie van vlees en melk zou het benodigde land vrijmaken.”

Brandgevaar

Abhijeet Mishra accepteert dat men bij de aanleg van boomplantages met een verlies aan wilde dieren zou kunnen worden geconfronteerd. “Een sterk bestuur en een zorgvuldige planning moeten dan ook de negatieve effecten op de biodiversiteit te beperken”, betoogt hij. “Sommige risico’s, zoals de mogelijkheid dat bosbranden in de stad vaker voorkomen, werden in het rapport niet beoordeeld.”

In de Verenigde Staten geniet hout bij vele woningbouwers nog steeds een voorkeur, maar aangezien de wereld door een grotere verstoring van het klimaat met een groter aantal bosbranden moet afrekenen, beginnen sommigen de praktijk van het bouwen met ontvlambare materialen in twijfel te trekken.

Abhilash Panda, plaatsvervangend hoofd partnerschappen bij het UN Office for Disaster Risk Reduction, erkent dat hout voordelen biedt. “Het product zorgt voor een koolstofput, vermindert de uitstoot en biedt een manier om onbeheerde bossen aan te pakken”, zei hij.

“De ontvlambaarheid van hout vormt wel een nadeel. Cruciaal bij het bepalen van het brandrisico is echter het type van huisvesting dat wordt overwogen en op welke locatie er wordt gebouwd. Risico is locatiespecifiek en elk ontwerp moet daarbij de mogelijke risico’s inbouwen.”

Momenteel worden er wereldwijd jaarlijks ongeveer 15 miljard bomen gekapt. Er is berekend dat de boompopulatie van de planeet sinds het begin van de menselijke beschaving bijna is gehalveerd.