Voor de meesten is ons veranderend klimaat nog een ver-van-mijn-bed-show. Maar steeds vaker worden we geconfronteerd met een glimp van wat de toekomst ons sneller dan we vermoeden zal brengen. De ramp met een flatgebouw in Miami van vorige week laat bijvoorbeeld de precaire situatie zien van het bouwen en onderhouden van hoogbouwappartementen in een gebied dat onder toenemende druk staat door de zeespiegelstijging.

Een week na de instorting van een appartementengebouw bij Miami Beach in Florida zoeken reddingswerkers nog altijd naar overlevenden. Sinds enkele uren na het instorten van het gebouw, vorige week in de nacht van woensdag op donderdag lokale tijd, zijn er geen mensen meer levend onder het puin vandaan gehaald. Het dodental is gestegen naar elf, na de vondst van twee lichamen. Daarnaast zijn er nog altijd 150 vermisten. Of zij allemaal in het gebouw aanwezig waren, is niet duidelijk.

Een onderzoeker heeft al in 2018 gewaarschuwd voor grote schade aan de constructie van het appartementencomplex bij de Amerikaanse stad Miami dat afgelopen week deels is ingestort. De schade zat vooral in het beton onder het zwembad, dat was aangetast omdat het zwembad niet meer waterdicht was. Ook zaten er scheuren en gaten in de pilaren in de parkeergarage onder het gebouw van twaalf verdiepingen.

Het gevaar van zout water

Er zal een enorm juridisch heen-en-weer volgen wellicht over wie wat wist, en wie wat niet heeft gedaan om de ramp te voorkomen. Maar dat gaat voorbij aan een harde realiteit: wat die degradatie van het gebouw in de eerste plek veroorzaakte.

De ramp heeft de precaire situatie benadrukt van het bouwen en onderhouden van hoogbouwappartementen in gebieden die onder toenemende druk staan door de zeespiegelstijging. Experts zeggen dat hoewel de rol van de stijgende zeeën bij deze ineenstorting nog steeds onduidelijk is, de integriteit van gebouwen zal worden bedreigd door de opmars van zout water dat van onderaf insijpelt en de funderingen verzwakt.

Zout water heeft de potentie om het beton en staal van de funderingen te corroderen. Door scheuren in het beton kan er meer zeewater naar binnen, wat zorgt voor verdere reacties en nog meer scheuren.

Het grootste deel van Zuid-Florida ligt slechts een paar meter boven zeeniveau op een moment dat de regio een snelle stijging van het zeeniveau doormaakt als gevolg van de door de mens veroorzaakte klimaatcrisis. Dit probleem wordt nog verergerd omdat onder het gebied een laag kalksteen zit, een poreus gesteente waardoor stijgend zeewater van onderaf omhoog kan borrelen.

Dit scenario betekent dat de inwoners van Miami gewend zijn geraakt aan ondergelopen autogarages en water dat zelfs op zonnige dagen uit de riolering op de wegen stroomt. De stad is van plan een grote nieuwe zeewering te bouwen om de oceaan op afstand te houden, maar er is geen eenvoudige verdediging tegen water dat van onderuit komt, waardoor de fundamenten van gebouwen het risico lopen te worden weggevreten door zeewater.

Opzwellend grondwater en supergetijden

Miami heeft ook nog te maken met hoger dan normale getijden veroorzaakt door uitlijningen van de zon en de maan die zijn verergerd door de stijgende zeespiegel, door smeltende gletsjers en poolijs. Deze getijden, die meestal het sterkst zijn in de herfst, hebben regelmatig geleid tot overstromingen in de stad.

De poreuze kalksteen onder Miami zorgt ervoor dat de stijgende zeeën door de grond kunnen sijpelen en zelfs op zonnige dagen bij vloed overstromingen veroorzaken. De grondwatervloed bedreigt de zoetwatervoorziening en septische systemen, die al falen in Miami-Dade County.

De mix van opzwellend grondwater en getijdencycli die door klimaatverandering erger worden, betekent dat kustgebouwen en hun betonnen funderingen meer tijd in het water doorbrengen dan in het verleden. Veel kuststructuren die op zand zijn gebouwd en die ondergrondse parkeerplaatsen hebben, vertrouwen op pompen die de klok rond werken om grondwater buiten te houden.

Bye bye Florida Keys

En dat probleem zal blijven escaleren. Nu al is de zeespiegel aan de westkust van Florida ongeveer twintig centimeter hoger dan een eeuw geleden. Volgens sommige schattingen hebben Miami en nabijgelegen strandgemeenschappen de afgelopen eeuw zelfs zeespiegelstijging tot 30 centimeter meegemaakt. De helft daarvan gebeurde sinds het midden van de jaren negentig. Het heeft geleid tot een toename van 320 procent van de hinderlijke overstromingen in het gebied in de afgelopen 23 jaar.

En dit tempo zal versnellen – met een verwachte zeespiegelstijging van nog eens meer dan 40 centimeter tegen 2040. En dat is een erg bescheiden schatting. Afhankelijk van het smelten van de uitgestrekte ijskappen van Groenland en Antarctica, zou Zuid-Florida te maken kunnen krijgen met 30 centimeter extra zeespiegelstijging of meer per decennium in de tweede helft van deze eeuw. Het worstcase scenario ziet een zeespiegelstijging van bijna 1,80 meter tegen 2070.

De Florida Keys, de eilanden die onderaan Florida bengelen, zullen tegen dan al lang onbewoonbaar zijn. Maar elk zandig barrière-eiland, elke laaggelegen kust, van Miami tot Mumbai, zal onder water komen te staan ​​en de functionele infrastructuur zal er moeilijk te onderhouden zijn.

(NS)