Inwoners van stad in Siberië hebben video’s online geplaatst waarop hele straten en wijken bedekt zijn met giftige zwarte sneeuw. De regio Kuzbass is een belangrijk steenkoolwinningsgebied en een van de grootste ter wereld. Nu er nog vraag is naar kolen, zet Putin vol in op de winning ervan. Het leidt tot een milieuramp van ongeziene proporties. Die de Russische overheid graag wil verdoezelen.

Dat leidt tot onwaarschijnlijke taferelen. Zo verfden ambtenaren in Mysky, een stad in de regio, onlangs een sneeuwglijbaan voor kinderen wit in een poging om de pikzwarte sneeuw te verbergen. Maar in tijden van het internet is het zelfs voor het bewind van Putin moeilijk om dat soort zaken te verbergen.

Inwoners van de Kuzbass hebben vorige week opnieuw video’s online geplaatst waarop hele straten en wijken te zien zijn die onder giftige zwarte sneeuw liggen. In één zo’n video, gefilmd in Kiselyovsk, rijdt een vrouw door de stad met haar wagen om de zwarte sneeuw te tonen die de hele stad bedekt, inclusief een speeltuin en de binnenplaatsen van woongebouwen.

Het kolenstof dat de sneeuw zwart maakt in de Kuzbass is afkomstig van een groot aantal open mijnen die volgens milieuactivisten rampzalige gevolgen hebben voor de gezondheid van de 2,6 miljoen mensen in de regio.

Het Kuzbass-bekken bevat een van de grootste steenkoolvoorraden ter wereld: steenkoolhoudende lagen liggen verspreid over een gebied dat bijna zo groot is als België en ze gaan tot 1.800 meter diep. De totale steenkoolvoorraden worden er geschat op 725 miljard ton.

Ziek

Nu al ligt de gemiddelde levensverwachting er drie tot vier jaar lager ligt dan het Russische nationale gemiddelde. Mannen worden in de Kuzbass met moeite 60. De cijfers voor kanker, diplegia spastica infantilis (hersenverlamming bij kinderen) en tuberculose liggen in de Kuzbass-regio allemaal ver boven het nationale gemiddelde.

“Het is hier moeilijker om in de winter witte sneeuw te vinden dan zwarte sneeuw”, zegt Vladimir Slivyak van de milieugroep Ecodefense. “Er is hier altijd veel kolenstof in de lucht. Als de sneeuw valt, wordt het pas echt zichtbaar. Je kunt het de rest van het jaar niet zien, maar het is er nog steeds.”

Het stof bevat een verscheidenheid aan gevaarlijke zware metalen, waaronder arsenicum en kwik. De problemen worden verergerd doordat kolen op open wagons worden geladen voor export, en de wind en de regen die het stof van die kolen “spoelen”, belandt zo ook in rivieren langs de spoorrails. In het erg giftige stof dringt ook steeds meer door tot het grondwater.

Beterschap zit er overigens niet aan te komen. Waar op andere plekken in de wereld steenkolen in de ban gaan, zet Rusland er juist vol op in. Het land wilde vorig jaar 420 miljoen ton kolen delven, een nieuw record, en de productie moet de komende jaren nog verder groeien. Naar 560 miljoen in 2030. En dat betekent nog meer mijnbouw.

Vraag genoeg

In de hele voormalige Sovjet-Unie werd vroeger 160 tot 180 miljoen ton kolen gewonnen. Nu winnen ze in Kuzbass alleen al 240 miljoen ton. De regio zelf profiteert trouwens amper van de kolenwinning. De grote winsten worden verborgen op buitenlandse rekeningen en er is steeds minder personeel nodig om het werk te doen. En dus trekt de jeugd weg.

In de Kuzbass maken ze zich niet zo’n zorgen om de effecten van de mijnbouw op het klimaat, maar wel om het milieu en hun directe omgeving. Dorpsbewoners die in opstand komen tegen de mijnbouw, worden regelmatig opgepakt en geïntimideerd. In het dorpje Apanas werden onlangs nog demonstranten opgepakt en voor drie dagen vastgezet. Ook kregen ze 135 euro boete de man, een fortuin voor arbeiders in de Kuzbass.

Hulp van buiten Rusland moet ook niet meteen verwacht worden. Rusland ziet zijn kolenexport, naar Europa en Azië, nog altijd stijgen en verwacht dat dat zo blijft.