Na het uitgebreide onderzoek naar wat er gebeurt met het AstraZeneca-vaccin, zijn wetenschappers niet erg verrast dat vergelijkbare (en zeldzame) gevallen van bloedklonters aan het licht komen met het vaccin van Johnson & Johnson.
De twee vaccins – en ook het Russische Spoetnik-vaccin – zijn op dezelfde manier ontworpen. Ze gebruiken een verkoudheidsvirus – van chimpansees in het AstraZeneca-vaccin en van mensen in dat van Johnson & Johnson – om eiwitten van het coronavirus in het lichaam af te geven, die vervolgens een immuunrespons veroorzaken in de vorm van antilichamen en T-cellen die dan de strijd met Sars-Cov-2 aangaan.
Het ziet er nu naar uit dat deze technologie mogelijk iets te maken heeft met deze zeldzame gevallen van trombose, die het Europees Geneesmiddelenbureau ondertussen overigens heeft aangemerkt als een officiële bijwerking in het geval van het AstraZeneca-vaccin. Er is overigens nog niet bekend of er gevallen zijn die verband houden met het Spoetnik-vaccin.
Risico van minder dan één op een miljoen
De bloedstolling met lage bloedplaatjes verbaasde dokters in eerste instantie. Het zag eruit als een aandoening die werd veroorzaakt door het bloedverdunnende medicijn heparine – maar geen van de patiënten had dat gekregen voordat ze ziek werden. De meeste gevallen zijn ook gezonde jongere volwassenen (en vooral jonge vrouwen). Op de een of andere manier heeft het vaccin mogelijk bij hen een reactie van het immuunsysteem teweeggebracht en antilichamen gegenereerd die verantwoordelijk zijn voor de vorming van bloedstolsels in de hersenen en elders in het lichaam.
Het is overigens erg zeldzaam dat die bijwerking optreedt. In het VK, dat meer gevallen heeft dan enig ander land omdat het meer prikken van het AstraZeneca-vaccin heeft gegeven, is het risico vier op een miljoen. In de VS is dat tot dusver minder dan één op de miljoen. Artsen kunnen overigens ondertussen de bijwerking herkennen en behandelen, waardoor het aantal sterfgevallen zal afnemen.
Op korte termijn geen invloed bij ons
Gezondheidsinstanties in de VS hebben Amerikaanse staten aanbevolen het gebruik van de Johnson-prik te onderbreken terwijl er onderzoek wordt gedaan naar zes gevallen van vrouwen die zeldzame bloedstolling in combinatie met lage bloedplaatjes in de dagen na vaccinatie kregen. Johnson & Johnson kondigde aan dat het ook “proactief de uitrol van ons vaccin in Europa zal vertragen”.
Het Europees Geneesmiddelenbureau de Amerikaanse rapporten al aan het bestuderen ondertussen. De uitgestelde levering zal voor de vaccinatiecampagne in ons land op korte termijn geen invloed hebben, laat de taskforce vaccinatie weten. Iedereen verwacht overigens dat het om een relatieve korte opschorting zal gaan in de VS. Er wordt daar gesproken over “een aantal dagen”.
De zes gevallen in de VS – van 6,8 miljoen toegediende doses Johnson & Johnson-vaccin – lijken vergelijkbaar te zijn met de gevallen die in heel Europa alarm hebben veroorzaakt in verband met het AstraZeneca-vaccin. Sommige landen hebben het vaccin van AstraZeneca opgeschort, terwijl andere leeftijdsgrenzen hebben opgelegd. Bij ons wordt het vaccin alleen nog aan 55-plussers gegeven, net als in Frankrijk, terwijl het in Duitsland alleen aan 60-plussers wordt toegediend. Het VK staat jongeren onder de 30 toe om een alternatief te kiezen.
(lb)
Lees ook: