Mondmaskerplicht niet op 9 jaar, maar 10 jaar voor iedereen. Geen drie dagen telewerk verplicht, maar vier. En daarna toch drie. Meer CO2-meters in scholen, maar geen harde beloftes. En vooral: een “onderzoek naar de manier waarop we de vaccinatiegraad zo hoog mogelijk kunnen krijgen, rekening houdend met de juridische, ethische en motivationele aspecten”. Dat is politiek jargon om te zeggen dat ze niets beslist hebben over het verplicht maken van vaccins. Open Vld zette immers fors haar voet, geïrriteerd over de oekaze van PS-voorzitter Paul Magnette die zo’n verplichting wilde invoeren. Tegelijk wil men binnen de Vivaldi-coalitie doorzetten op de verplichting van de vaccins in de zorgsector, iets wat op de kern beslist was, maar wat de PS ook in vraag stelde.

In het nieuws: Corona. Geen ontsnappen aan.

De details: Het Overlegcomité, maar vooral de communicatie van de PS vooraf, leverde een potje armworstelen op.

• Wie is hier nu echt de baas? Die vraag zweefde onuitgesproken boven het zoveelste Overlegcomité dat de federale regering organiseerde, om samen met de deelstaten een wijziging in de corona-aanpak uit te stippelen.
• Want het moet gezegd, als een ware schaduwpremier, zoals VRT-journalist Ivan De Vadder hem omschreef, had Paul Magnette (PS) zich op voorhand opgeworpen en de communicatie in handen genomen. De boodschap daarbij was simpel: niemand snapt nog het huidig bric-à-bracbeleid, voer gewoon een algemene vaccinatieplicht in. Meteen stond de federale regering met de rug tegen de muur.
• En erger, onderliggend torpedeerde Magnette ook het akkoord over de verplichte vaccinatie in de zorg, iets wat door de vakbonden in Franstalig België fel gecontesteerd wordt. Geen prik betekent immers onvermijdelijk ontslag, wat syndicaten maar heel moeilijk willen slikken. En boze syndicaten, dat maakt de PS tegenwoordig erg zenuwachtig.
• Maar dat leidde dan weer tot felle reacties bij de coalitiepartners. “Had Pierre-Yves Dermagne, de PS-vicepremier, in de kern niet gewoon zijn fiat gegeven?”, zo was bij Conner Rousseau (Vooruit) te horen, nochtans de politieke familie van de PS. En bij de liberalen klonk het nog scherper: zowel Egbert Lachaert (Open Vld) als Georges-Louis Bouchez (MR) floten Magnette meteen openlijk terug.
• Alleen, wat de PS vooraf aan spierballen laat rollen, staat niet altijd in verhouding tot hoe ze zich vervolgens aan tafel, zonder Magnette aanwezig, dan werkelijk gedragen. Over heel de kwestie van verplichte vaccins kwam Elio Di Rupo (PS), de Waalse minister-president, zoals al op voorhand aangekondigd tussen. Die begon over de verplichte vaccins in de zorg, om dan het brugje te maken naar algemene vaccinatieplicht.

De essentie: We hebben de echte baas van Vivaldi gevonden

• Op het Overlegcomité sneed de oude PS-vos Di Rupo dus de zaak aan, maar hij hanteerde daarbij zijn gekende, eloquent verbale stijl, waardoor de anderen aan tafel het van mijlenver zagen komen, wat meteen tot gegniffel leidde. En er was vervolgens Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne die duidelijk in opdracht van zijn premier de deur dicht deed: de irritatie over het optreden van de PS, en zo het ondergraven van de premier zat zichtbaar hoog. En opvallend: PS’ers Dermagne, maar ook de Brusselse minister-president Rudi Vervoort, deden hun mond niet open en gaven Di Rupo geen steun.
• Tegelijk stond de Open Vld behoorlijk alleen in hun verzet over de verplichte vaccinatie: zowat alle partijen zijn daar ondertussen eigenlijk voorstander van, behalve de liberalen. Maar, tot verbazing van twee aanwezigen, duwde de PS niets door: “Het verschil tussen de decibels op voorhand, en hoe het dossier aan tafel verdedigd werd, was wel groot”, zo duidt een deelnemer.
• En dus, typisch Belgisch, werd de kwestie netjes geparkeerd in een nietszeggend politiek compromis: geen werkgroep deze keer, maar een ‘opdracht’ voor de coronacommissaris. Die moet nu nagaan “op welke manier men de vaccinatiegraad zo hoog mogelijk krijgt. Daarbij moeten de juridische, ethische en motivationele elementen mee in overweging genomen worden”.
• Beslist om niet te beslissen dus, en het conflict netjes vermeden, net zoals over het zogenaamde 2G: de methode om niet-gevaccineerden grotendeels af te snijden van het sociale leven en in een de facto lockdown te houden. Die wordt in Oostenrijk gehanteerd, maar duwde met name Groen en Ecolo in fors verzet. Bovenstaande ‘opdracht’ van de coronacommissaris behelst dus evengoed die discussie over 2G, die nu ook even handig voorlopig van de baan is.
• Overigens leek Frank Vandenbroucke (Vooruit), immer aanwezig na zo’n Overlegcomité om de zaak te duiden, wel de échte baas van Vivaldi. Op de persconferentie achteraf stelde hij droogweg over de beslissing om al het personeel in de zorg verplicht te vaccineren: “Er was een akkoord op de kern. Geen enkele vicepremier heeft zich verzet.” Als bericht aan de Keizerlaan kan dat alvast tellen.

The Big Picture: Het coronabeleid biedt telkens meer van dezelfde, voorspelbare aanpak.

• Na afloop van het Overlegcomité was er alweer de aansluitende persconferentie. Sinds er de Vivaldi-regering is, verloopt die altijd netjes zo iets na 19.00 uur, perfect in prime time, en de journaals aan Vlaamse kant: zo komt Alexander De Croo (Open Vld) live via VTM en VRT de huiskamer binnen.
• Daarbij ook deze keer dezelfde gezwollen taal, waarbij de vraag kan gesteld worden hoeveel effect het nog allemaal heeft:
  • “Alle alarmsignalen staan op rood.”
  • “We hadden allemaal gehoopt om een winter te hebben zonder corona, maar ons land is geen eiland.”
  • “We leggen de nadruk op voorkomen en beschermen, niet op sluiten. Als we een lockdown willen vermijden zullen we allemaal verantwoordelijk moeten zijn.”
  • “Het is niet het een tegen het ander, de jongeren tegen de ouderen, de bedrijven tegen de scholen.”
  • “We gaan dit samen moeten doen, ik ben er ook van overtuigd dat we er samen gaan doorkomen.”
• Franck Vandenbroucke (Vooruit) ging daarna nog even in crescendo om het over het aantal doden te hebben, en alle maatregelen samen een “absoluut minimum” te noemen. “Als we dit niet doen, zitten we binnenkort in een complete lockdown. Het virus laat ons geen bewegingsruimte.”
• Tegelijk stond het pakket maatregelen dat beslist werd bol van de compromissen, waarbij nog tot net voor de persconferentie telkens gemarchandeerd werd volgens het bekende schema: om de beurt zowat elke minister over zijn of haar beleidsdomein tegen die ene man, Vandenbroucke.
  • De federale regering had met de Vooruit-kopman 9 jaar als grens gezet om een nieuwe, algemene mondmaskerplicht in te voeren. Het werd na veel gepingel dan uiteindelijk 10 jaar. De politieke strijd der symbolen dus.
  • Belangrijke voetnoot bij het bovenstaande: niet in de scholen. Want daar zijn gemeenschappen bevoegd. En daar zit behoorlijk wat spanning op de boog: zowel Ben Weyts (N-VA) als Vlaams minister van Onderwijs als Pierre-Yves Jeholet (MR), de minister-president van de Franse Gemeenschap hebben niet bepaald een hartelijke relatie met Vandenbroucke.
  • Maar in ruil eiste Vandenbroucke het opleggen van de CO2-meters in de klaslokalen, wat de Vooruit- en Groen-oppositie in het Vlaams Parlement nu week na week al eist van Weyts. Alleen stootte die op een gemeenschappelijk front: “Je viseert, zoals altijd, alweer het Franstalig onderwijs“, zo beet Jeholet Vandenbroucke toe. Waarop ook Jan Jambon (N-VA) tussenkwam: “Wij willen hier naar kijken, maar dit is Vlaamse bevoegdheid, niet federaal.”
  • Ook over het aantal dagen verplicht telewerk, werd stevig gebikkeld. Drie dagen verplicht maximum, zo wilden Hilde Crevits (CD&V) en ook Van Quickenborne. “Neen, vier”, wilde weer Vandenbroucke maar ook de PS. Opnieuw spanning aan tafel. Uiteindelijk werd het eerst vier dagen en dan na een paar weken drie dagen: kwestie van het allemaal nog wat minder helder te maken voor de burger.
  • Een zelfde halfbakken oplossing voor het nachtleven. Dancings kunnen open blijven, maar wat zou er dan bijkomen opgelegd worden, naast een verplichte CST-controle? Opnieuw een compromis: dancings kunnen nu kiezen tussen een verplichte zelftest aan de ingang, of verplichte mondmaskers.

Een vaststelling: Geen winnaars in de Wetstraat.

• De golf van negatieve reacties vanmorgen was opvallend. De werkgeversorganisaties zijn boos: zij hadden zelf al allerlei maatregelen genomen, maar mogen nu een hele administratieve santenboetiek gaan bijhouden om te weten of hun werknemers dus die vier dagen thuis zitten of niet, en wie daaraan mag ontsnappen. Geen enkele ondernemer of werkgever wordt van dat soort bijkomende opdracht gelukkig, altijd maar meer red tape.
• Voor de horeca, en met name de uitbaters van dancings, maar evengoed voor de eventsector is het allemaal zwarte sneeuw: het regent afzeggingen, de onzekerheid is weer massaal aanwezig, met stevige economische schade als gevolg.
• Mondmaskers weer algemeen invoeren is vooral een maatregel waarbij men zich echt kan afvragen of men niet voorbijgaat aan de boodschap die de bevolking maandenlang is ingepompt: dat vaccineren de oplossing zou zijn. Het overgrote deel van de bevolking heeft dat gedaan, en wordt nu gestraft voor diegenen die de boodschap naast zich neerlegden, en vandaag de intensive care overbevolken. Door verplichte vaccinatie alweer uit te stellen, onderstreept men dat nog eens extra pijnlijk.
• En als klap op de vuurpijl is er een golf aan politiestakingen, die bijzonder hinderlijk zijn voor de burger. Monsterfiles vanochtend, mensen die hun vlucht missen op Zaventem omdat men de boel afsluit, de politie die doodleuk beslist om niemand een boete te geven voor overtredingen bij bepaalde acties: het draagt bij aan een algemeen klimaat van onbehagen. En het roept vragen op over de handhaving van heel het nieuw pakketje coronamaatregelen.
• Dat minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) voor de stevige opdracht staat om het conflict met de vakbonden op te lossen, is daarbij wel duidelijk. Die eisen meer loon en meer pensioen, en daarbij zijn de onderhandelingen behoorlijk bitsig afgesprongen. De lijn zou nu opnieuw geopend zijn door Verlinden, die een gemeenschappelijk vakbondsfront tegenover zich heeft, maar een eerste telefoontje deed om terug aan tafel te gaan.
• Tegelijk moet de Antwerpse CD&V-politica opboksen tegen de politieke realiteit: de Vivaldi-ploeg trok honderden miljoenen euro’s uit voor de verhoging van de budgetten op onder meer Justitie en Asiel en Migratie, en vond een loonsverhoging voor de militairen, maar voor Binnenlandse Zaken bleef er bitter weinig over. En blijkbaar komen de collega’s in de regering haar voorlopig ook niet ter hulp: op de laatste begrotingsbespreking raakte het alvast niet geagendeerd.
• Of ze bij de vakbonden dat “heropenen van de lijn” met Verlinden ook zo geïnterpreteerd hebben, is maar de vraag. De grote VSOA-vakbond liet vanmorgen alvast dit optekenen: ”Goeiemorgen Annelies Verlinden, dag vier van de stiptheidacties van de politie. Wij wachten nog steeds op uw uitnodiging met een concreet en aanneembaar voorstel voor een loonsverhoging van het politiepersoneel na 20 jaar stilstand.” 

Grap van de dag: Het Waals agentschap voor Lucht en Klimaat voert actie om houtkachels te promoten.

• Soms verzin je het niet. De Waalse regering, met Ecolo-minister voor Klimaat Philippe Henry nog erg voluntaristisch op de COP26 in Glasgow, heeft nog steeds geen concreet klimaatplan. Wel zijn er de grote intenties, om CO2-uitstoot met 47 procent te verminderen tegen 2030. Maar nu komt het Waals Agentschap voor Lucht en Klimaat wel met een heel bizarre actie.
• Ze organiseren namelijk webinars om het gebruik van houtkachels aan te prijzen. “De keuze voor houtblokken, een beredeneerde oplossing om ecologisch en economisch te verwarmen. Hoe zit deze groene energie ineen? Welke methodes moet je gebruiken?”, zo kondigde de overheidsorganisatie aan.

• Zowat alle wetenschap is het er immers over eens dat houtkachels bijzonder schadelijk zijn voor mens en milieu. Ze stoten immers bijzonder veel fijn stof, roet, kankerverwekkende PAK’s en dioxines uit. Studies wijzen aan dat moderne houtkachels omgerekend vier keer meer fijn stof uitstoten dan steenkoolcentrales.
• Cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) wijzen erop dat houtverbranding verantwoordelijk is voor 35 procent van de totale fijnstofuitstoot in Vlaanderen. Daar denkt men overigens dat er, vroeger dan laat, een algemeen verbod op dat soort kachels zal komen, hoe moeilijk dat ook politiek ligt. De Europese Green Deal behelsde geen hard verbod, maar mikt op een vermindering van de houtkachels met 50 procent. Maar ondertussen organiseert het Waals Gewest dus wel webinars.