Nergens op onze planeet is het nog veilig om regenwater te drinken volgens een nieuwe studie door wetenschappers van de Universiteit van Stockholm. De niveaus van giftige chemicaliën die bekend staan als PFAS in regenwater liggen zelfs op het Tibetaanse Plateau en op Antarctica 14 keer hoger dan wat veilig wordt geacht.
PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen), ook wel “forever chemicaliën” genoemd omdat ze extreem langzaam desintegreren, werden aanvankelijk aangetroffen in verpakkingen, shampoo of make-up, maar hebben zich verspreid naar onze hele omgeving, inclusief water en lucht. Het zit dus ook in het regenwater.
Volgens de metingen die de onderzoekers namen, is er nergens op aarde nog een plek waar regenwater veilig zou zijn om te drinken. Zelfs op Antarctica of het Tibetaanse Plateau, liggen de niveaus in het regenwater boven de drinkwaterrichtlijnen. De twee regio’s worden normaal als ongerept beschouwd en hebben nog steeds PFAS-niveaus die “14 keer hoger” zijn dan de drinkwaterrichtlijnen.
Vruchtbaarheidsproblemen, ontwikkelingsachterstanden bij kinderen, verhoogd risico op zwaarlijvigheid of bepaalde vormen van kanker
Eenmaal ingenomen, hopen PFAS zich op in het lichaam. Volgens sommige onderzoeken kan blootstelling ook leiden tot vruchtbaarheidsproblemen, ontwikkelingsachterstanden bij kinderen, verhoogd risico op zwaarlijvigheid of bepaalde vormen van kanker (prostaat-, nier- en teelbal), en een verhoging van het cholesterolgehalte.
PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6.000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Ze komen niet van nature voor in het milieu. Het gebruik ervan is sinds 2006 aan banden gelegd door de EU.
PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten. Denk aan de antiaanbaklaag in pannen, cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen.
PFAS in de atmosfeer dalen niet noemenswaardig, ondanks de uitfasering ervan al twee decennia geleden
Het team van de Universiteit van Stockholm heeft het afgelopen decennium laboratorium- en veldwerk verricht naar de aanwezigheid en het transport van PFAS in de atmosfeer. De onderzoekers hebben vastgesteld dat de niveaus van sommige schadelijke PFAS in de atmosfeer niet noemenswaardig dalen, ondanks de uitfasering ervan door de grote fabrikant 3M, al twee decennia geleden.
Van PFAS is bekend dat ze zeer persistent zijn, maar hun voortdurende aanwezigheid in de atmosfeer is ook te danken aan hun eigenschappen en natuurlijke processen die PFAS continu vanuit de oppervlakteomgeving terug naar de atmosfeer brengen. Een belangrijk natuurlijk cyclisch proces voor PFAS is het transport van zeewater naar zeelucht door middel van zeespray-aerosolen bijvoorbeeld.
(as)