Rousseau speelt "very hard to get": sp.a springt niet zomaar mee in Arizona-coalitie, zeker niet Vlaams

De sp.a zegt niet ‘neen’, maar vooral niet ‘ja’, tegen een onuitgegeven coalitie van N-VA, MR, CD&V, Open Vld, cdH en dus ook de Vlaamse socialisten. Verschillende bronnen wijzen erop dat voorzitter Conner Rousseau z’n huid wel bijzonder duur aan het verkopen is. En de opbouw naar deze moeilijke oefening zit niet helemaal goed: de achterban van sp.a stelt zich vragen.

In het nieuws: De drie onderhandelaars, de voorzitters van Open Vld, MR en CD&V, werken koortsachtig aan een nota.

De details: Die nota moet de basis worden om inhoudelijk te gaan praten.

De missie van Egbert Lachaert (Open Vld), Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) loopt verder. Daarbij lijken de drie nog steeds resoluut te mikken op een onwaarschijnlijke doelstelling: een regering zonder de PS.
Opvallend: in de Franstalige pers wordt dergelijk scenario nauwelijks ernstig genomen. Niemand besteedt er echt aandacht aan, in La Libre focust men zelfs nog steeds op het minderheidskabinet dat Paul Magnette (PS) voorstelde: een klassieke tripartite met socialisten, liberalen, en christendemocraten, die een ‘relatieve meerderheid’ zouden hebben.
“Paul Magnette is er zodanig van overtuigd gelijk te hebben, ten opzichte van anderen, dat hij simpelweg wacht tot de anderen in hun denkproces eindelijk tot dezelfde conclusie komen“, is een fantastische quote die de krant daarover noteert vanuit de PS.
Opvallend wel: in Le Soir besteedt men ook weinig aandacht aan de gesprekken van de drie, maar in een editoriaal wordt het idee van zo’n Arizona-coalitie wel compleet afgebrand. Immers: zo’n coalitie zou maar 19 zetels van Franstalige partijen tellen, dat is welgeteld 31 procent van alle Franstalige zitjes, zo becijferde de krant. Die besluit dat “een minimum aan respect voor de Franstaligen en de ‘representatieve democratie’ toch zou mogen”.
Het feit dat de drie onderhandelaars nu al tien dagen bezig zijn, en ze de PS nog steeds niet hebben ontmoet voor een gesprek, zet ondertussen toch kwaad bloed bij de rode familie: het getuigt niet van veel respect voor de Franstalige socialisten om hen zo te laten wachten. Maar ook daar weinig echo’s van: PS-voorzitter Magnette hult zich in compleet stilzwijgen.
En omdat ook Bouchez, tegen z’n natuur in, behoorlijk discreet blijft, lijkt niemand te noteren dat een cruciale partij in dit scenario de bocht lijkt genomen te hebben: het cdH. De vijf zetels van de Franstalige christendemocraten zijn cruciaal om mee te kunnen in dergelijke oefening van een Arizona-coalitie.
Een meeting vorige week zaterdag verliep zeer positief, en ondertussen is er gewerkt op scenario’s om het probleem van de niet-vertegenwoordiging van het cdH in de parlementaire commissies op te lossen: zij zouden één technische fractie met CD&V gaan vormen.
En ook N-VA is doodstil: los van een optreden in Terzake over identiteit, waarbij het heel kort ging over de regeringsvorming. Bart De Wever (N-VA) stak vooral z’n ergernis over een jaar van pijnlijke pogingen, aan de hand van een montage van de Terzake-ploeg, niet onder stoelen of banken. Maar verder legde hij het trio geen strobreed in de weg.
Maar zo komt de druk op één partij, en één persoon: de 27-jarige sp.a-voorzitter Conner Rousseau.

De essentie: De sp.a zal toch kleur moeten bekennen.

Af en toe zijn politieke cartoons briljant, en vatten ze in één beeld de situatie samen. Deze week verscheen het beeld van Zaza in De Morgen: drie koningen, in de vorm van Lachaert, Coens, en Bouchez, die zachtjes, voorzichtig een stal benaderden, met daarin in een kribbe een breed lachende Rousseau, omringd door een schaterende vader Jozef, met het gezicht van Paul Magnette, en de Maagd Maria, vermomd als Elio Di Rupo. “Dat vat het wel eventjes perfect samen”, zegt een betrokkene lachend.
Immers, om het onmogelijke te kunnen doen lukken, moet het trio pogen om Rousseau los te weken van de PS. Maar voorlopig blijft de lijn tussen beide socialistische voorzitters open: de sp.a-voorzitter wil niets doen rond de PS om, hij houdt hen op hoogte.
Maar daar waar de Franstalige pers uiterst kalm is, zoemt het aan Vlaamse kant wel. Gisteren in Villa Politica ging het haast over niets anders. “Er is een aanbod naar het cdH, er is een aanbod naar de sp.a. Dat zijn troefkaarten, dat beseffen ze. Wel, ik hoop dat ze hun troefkaarten gebruiken. Tijd voor iedereen om water bij de wijn te doen, en een oplossing te vinden“, kwam CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten druk zetten.
Zo duwt men sp.a wel verder tegen de muur: zijn zij dan de partij die nu “een oplossing” in de weg gaat staan, nadat ze maanden net zelf eisten dat het “opgelost” zou worden?
“Conner speelt very hard to get“, zo vat een betrokkene alvast samen: hij zal niet voor een habbekrats in die regering stappen. Daarbij hamert men steeds op de ‘inhoud’: de sp.a wil vooral zien welke voorstellen er straks in een mogelijke onderhandelingsnota staan.
Dat houdt meteen wel in dat er inhoudelijk gepraat moet worden. “Wat zal men op tafel leggen? Wij vinden dat er een regering nodig is om een sterk en rechtvaardig sociaal relancebeleid te voeren, een beleid dat investeert in economie, zorgt voor de bescherming van jobs en de inkomens van mensen én dat investeert in de sociale zekerheid op een sociale manier”, zo stelde sp.a-Kamerlid Joris Vandenbroucke. “We stellen geen veto’s tegen partners, maar zeggen ‘ja’ tegen oplossingen.”
Zo blijft de deur openstaan, om zonder PS de sprong toch te wagen. Of om op z’n minst over die inhoud te gaan doorpraten: je kan moeilijk telkens op die nagel kloppen, zonder over een tekst samen te zitten.

The big picture: Het gaat niet alleen over het federale niveau.

Uitgerekend gisteren werd in de Kamer een voorstel van sp.a aanvaard om 125.000 zorgverleners in de ziekenhuizen een federale premie van 300 euro te geven. Van zo’n premie was al langer sprake (de bedragen waren ook veel hoger toen), maar raakte niet door de superkern. Uiteindelijk werd het begin juni een afgezwakte versie: een onbelaste cheque van 300 euro voor de horeca.
Maar de sp.a wilde meer: niet de werkgever, maar de staat zou betalen. Een kost van zo’n 37,5 miljoen euro. De maatregel raakte goedgekeurd in de Kamer, toch een overwinning voor de Vlaamse socialisten. En dat terwijl een soortgelijk voorstel van 300 euro premie voor het ‘Vlaamse’ zorgpersoneel in het Vlaams Parlement op woensdag nog werd weggestemd. Dat maakt dat de mensen in de woonzorgcentra die 300 euro niet krijgen, of alvast niet van de overheid: daar zal de werkgever zelf moeten betalen, als ze zo’n premie willen geven.
“Tja, twee keer hetzelfde voorstel. Federaal is men voor, en Vlaams is men tegen. Dat de Vlaamse regering dat toch maar eens uitlegt”, zo klinkt fel bij de sp.a-top.
De realiteit is natuurlijk dat in de Kamer een andere politieke mathematica heerst: het sp.a-voorstel werd er goedgekeurd door de groep van PS, sp.a, Ecolo, Groen, PVDA/PTB én Vlaams Belang. Die ‘meerderheid’ kan altijd de voormalige ‘Zweedse’ ploeg in de minderheid zetten: de huidige minderheidsregering van CD&V, Open Vld en MR wilde niet mee, net als N-VA onthielden ze zich. Ze kijken met argusogen naar een zoveelste verhoging van de overheidsuitgaven.
Meteen uitte Open Vld-Kamerlid Christian Leysen de zwaarste kritiek, op Twitter: “Socialisten en groenen voegen nog eens 100 miljoen euro toe aan overheidsdeficit, dankzij alliantie met Vlaams Belang en PVDA: coronapremies voor 125.000 federale zorgwerkers (ongeacht coronabetrokkenheid) en extra gratis eerstelijns psychologische hulp. 200 miljoen jaarlijks.”
Maar los van het feit dat het Vlaams Belang alweer de linkse partijen helpt extra sociale uitgaven te doen, illustreert het pijnlijk dat het federale beleid en het Vlaamse beleid best niet te veel ‘botsen’, zoals gisteren.
Dat brengt ons bij een andere grote angel in het vraagstuk van een Arizona-coalitie: die Vlaamse regering. Zoals al gezegd: niemand van de huidige partijen stelt z’n veto om die ploeg “uit te breiden”, en de sp.a op te nemen.
“Als het nodig is om een federale regering te maken, en nodig voor die coherentie met die partijen, en er Vlaams symmetrie kan ontstaan, kan dat interessant zijn”, zo stelde Open Vld-fractieleider Vincent Van Quickenborne heel omzwachteld op Villa Politica.
Maar ook daar stokt het bij de sp.a zelf: zomaar die ‘rechtse ploeg’ van Jan Jambon (N-VA) gaan vervoegen, als vijfde wiel aan de wagen, daar past de sp.a-top voor. Een uitbreiding met twee zitjes, is voor hen niet aan de orde. Het zal een forse heronderhandeling én herschikking van de ploeg moeten zijn. Met andere woorden: hard to get.

Om rekening mee te houden: Met 77 zetels wordt het toch geen pretje.

Hoe dan ook wordt die oefening van dergelijke coalitie toch een uitdaging, want het is en blijft een krappe meerderheid. In het verleden leidde dat soms niet tot slechte regeringen: als het nipt is, moet de discipline in elke fractie groot zijn, en dat “houdt de boel samen”.
Maar of dat zal volstaan? Gisteren gaf Jean-Marie Dedecker, die als ‘onafhankelijke’ zetelt, maar op een N-VA-lijst verkozen raakte, alweer in Villa Politica een ferm schot voor de boeg. Daar benadrukt hij dat hij “geen lid was van de fractie van N-VA”, en dat “Bart De Wever (N-VA) nog geen voorstellen had gedaan“. “Er moeten maar weinig mensen ziek zijn, of men moet beroep doen op mij”, zo stelde hij fijntjes. Met andere woorden: die 77 zijn er eerder 76.
Komt daarbij dat ook in andere fracties toch wel wat uitgesproken karakters zitten, die straks de ‘meerderheid’ moeten vormen. Zo is het cdH maar met vijf, maar iemand als Catherine Fonck is geen doetje. Maar ook elders in die Arizona-coalitie zijn er genoeg Kamerleden met een eigen overtuiging, zoals bijvoorbeeld al bovenvermelde Leysen, bij Open Vld. En het lijstje eindigt zeker niet bij Fonck of Leysen.
Na één jaar van quasi vrijheid-blijheid in de Kamer, met minderheidskabinetten in lopende zaken, is het ook niet verwonderlijk dat Parlementsleden zich als vrije vogels gedragen: het zal dus aan die toekomstige ploeg zijn om toch een ijzersterke discipline op te leggen.
Overigens geldt bovenstaande vaststelling niet alleen voor een mogelijk Arizona-kabinet, maar evengoed voor elke vorm van een minderheidskabinet: of dat nu een coalitie van een klassieke tripartite of het oude ‘Zweedse’ kabinet zou zijn. Kamerleden zijn meer dan ooit vrije elektronen.
Maar vooral: de fracties van Vlaams Belang en PVDA/PTB, de twee extremistische partijen, zijn constant ‘in het spel’. Niemand van de andere partijen neemt er blijkbaar nog aanstoot aan om dankzij hun stemmen iets goedgekeurd te krijgen in de Kamer. Dat opent de deur naar allerlei allianties. Meer dan ooit is zo de bewering van Bouchez, “dat er 30 populisten in Kamer zitten, en je dus maar rekening moet houden met enkel 120 Parlementsleden”, echt totale onzin: het tegendeel is eerder waar op dit moment.

Op de agenda vandaag: De coronacommissie in het Vlaams Parlement komt samen.

Vannacht raakte in de Kamer het voorstel voor de oprichting van een ad-hoccommissie, ofwel een ‘Bijzondere commissie’, goedgekeurd. Iedereen, behalve PVDA en Vlaams Belang, stemden voor. Die laatste twee hadden gehoopt op een volwaardige parlementaire onderzoekscommissie, maar dat ultieme wapen om een onderzoek te voeren, laten de andere partijen in de kast. De commissie moet de “aanpak, de voorbereiding en de maatregelen” gaan onderzoeken.
Meteen is het de tweede onderzoekscommissie die dit land rijk is: eerder richtte het Vlaamse Parlement al zo’n commissie op. Ook daar is beslist om er een ‘ad-hoccommissie’ van te maken, geen onderzoekscommissie.
Die gaat vandaag van start, onder leiding van oppositielid Björn Rzoska (Groen). Dat maakt meteen dat het toch niet zo’n gedweeë oefening zal worden: Rzoska kondigde al aan om “tot de bodem” te gaan, en dat “als het moet, die commissie snel omgevormd is tot een echte onderzoekscommissie”.
Maar er komt sowieso nog een onderzoekscommissie aan: de meerderheid van socialisten, groenen en Open Vld en DéFI in Brussel heeft al beslist dat er ook in dat Brussels Parlement een speciale commissie komt, om “het beheer van de Covid-19-pandemie door de Brusselse gewestregering en het verenigde college van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC)” te onderzoeken.
Daarmee staat de teller dus al op drie. De kans is groot dat er nog volgen. Vorige week stemde het Waals Parlement het voorstel voor een heuse onderzoekscommissie “over het beheer van de coronacrisis in de rusthuizen” van de PTB weg. Maar de kans is dus wel groot dat daar een afgezwakte versie, een ‘ad-hoccommissie’, van komt. Nummer vier dan. En heeft de Duitstalige gemeenschap geen behoefte aan een onderzoek “tot de bodem?” Wie weet: veel is mogelijk in dit land.

Interessant om te volgen: De strijd om het voorzitterschap van de Eurogroep ligt open.

De Eurogroep zijn alle eurolanden binnen de EU, een machtige club van de ministers van Financiën, die meer dan ooit meetellen, om de relancemaatregelen vanuit de EU vorm te geven. De groep werd tot nu toe geleid door Mário Centeno, de Portugese minister van Financiën. Maar die neemt ontslag, en dus ligt de race open voor z’n opvolging.
Die belooft alweer een politieke clash van formaat te worden. Er zijn drie kandidaten: de Spaanse minister van Financiën, Nadia Calviño, de Luxemburger Pierre Gramegna en de Ierse minister van Financiën Paschal Donohoe.
Het lijkt vooral een strijd te zijn tussen de Spaanse en de Ier. Calviño is socialiste en staat voor een koers die gericht is op het massale steunpakket van de EU, in hoofdzaak voor de arme landen uit Zuid- en Oost-Europa, waarbij de Unie gemeenschappelijk gaat lenen.
Daartegenover staat Donohoe, die lid is van een centrumrechtse partij, en die door de noordelijke landen zoals Finland en de Baltische staten wordt gesteund. Die kijken met argusogen naar de Spaanse kandidate, die wel de steun heeft van het machtige Duitsland: daar is immers de socialist Olaf Schulz de minister van Financiën.
Mogelijk komt op die manier de Luxemburgse minister van Financiën Gramegna er als consensuskandidaat uit. De man is een liberaal, en lijkt alvast de steun te hebben van de Benelux: Nederland en België scharen zich achter hem.
Overigens is de EU er nog niet uit hoe ze de grote discussie over het massale steunpakket gaan oplossen. De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel (MR), heeft ondertussen wel alle regeringsleiders naar Brussel geroepen, voor een grote top op 17 en 18 juli. Daar zouden knopen moeten doorgehakt worden.
Dat is vooral slecht nieuws voor de premier van Denemarken, Mette Frederiksen. Die had immers net dan haar trouwfeest gepland. Maar zij moet nu naar Brussel.

Boeiend om te lezen: Maggie De Block (Open Vld) fluit Marc Van Ranst terug: “Experten moeten hun plaats kennen.”

De frustratie over de constante communicatie van de virologen, met Marc Van Ranst op kop, wordt steeds groter. Zeker de laatste clash, over verplichte mondmaskers in winkels, blijft nazinderen.
De Nationale Veiligheidsraad besliste om zo’n gebod niet in te voeren, ondanks druk en publieke verklaringen van verschillende virologen en microbiologen. Maar in de GEES, de raad van experten die de exit begeleidt, haalden die virologen zoals Van Ranst bakzeil: de aanbevelingen van het comité naar de politici bevatten geen vraag om zo’n gebod over mondmaskers in te voeren.
Maar Van Ranst liet het daar niet bij, hij bleef maar op die nagel kloppen. Nu krijgt hij lik op stuk van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) in Het Laatste Nieuws. “Er was geen echt onderbouwde wetenschappelijke uitleg om het te verplichten. En je moet er ook geen symbool van maken”, zegt ze. Ze wijst erop dat in winkels en supermarkten al erg strenge regels gelden.
“Het is niet de eerste keer dat de virologen zich in de media roeren. Als je het mij vraagt, is een adviesorgaan een adviesorgaan en dan moet je je plaats kennen. Dan lever je je rapport af en wacht je de bespreking af”, zo zet ze Van Ranst en co op hun plek.
De Block waarschuwt overigens nog eens over de maskers: die beschermen immers niet de drager, maar de omgeving. “Je beschermt anderen, omdat er, als je niest of hoest, geen druppels op hen vallen. Maar jij bent niet beter beschermd. Dat is het valse gevoel van veiligheid waarvoor ik altijd al waarschuwde.”