SABAM wil dat bloggers een vergoeding betalen voor het embedden van YouTube clips op hun site. De auteursrechtenvereniging legt hiermee de Europese rechtspraak naast zich neer. Minister Kris Peeters probeert om tot een vergelijk te komen, maar neemt hierbij een afwachtende houding aan.

Op 1 april 2015 kreeg blogster Elisabeth Ouni een mail van SABAM toegestuurd, met de vraag om auteursrechten te betalen voor de YouTube clips die ze via embedden op haar blog plaatste. Embedden gebeurt in de eerste plaats met filmpjes en tweets. Die worden daarbij overgenomen in een ‘frame’ op een andere website.

Auteursrechtelijk beschermd materiaal, zoals YouTube filmpjes, embedden op een andere website vormt volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie geen inbreuk op het auteursrecht. Ook al is de video online gezet zonder de toestemming van de rechthebbende. Het Europees Hof heeft geoordeeld dat embedden mag, zolang het origineel niet wordt veranderd, en het niet wordt aangeboden aan een ander publiek. Met een ‘ander publiek’ bedoelt men dat de video eerst niet volledig publiekelijk was – verscholen achter een betaalmuur bijvoorbeeld – en door het embedden dat wel werd. In het geval van YouTube is dat dus niet zo.

SABAM interpreteert deze Europese rechtspraak echter anders. Volgens de auteursrechtenvereniging is er bij embedden sprake van reproducties van het originele werk, waarvoor de toestemming van de artiest nodig is. “Het arrest gaat over de openbare mededeling en niet over reproductierecht. Embedden is reproduceren en moet vergoed worden”, reageert SABAM in Hautekiet op Radio 1.

Maar juristen maken brandhout van die redenering. “Bij embedden wordt verwezen naar de originele video op de servers van YouTube en is er dus geen sprake van reproductie”, zegt advocaat Anthony Van der Planken van het kantoor Van Innis & Delarue. “De Europese rechtspraak stelt duidelijk dat het embedden en linken naar vrij toegankelijke websites geen nieuwe mededeling aan het publiek inhoudt. Dat betekent dat men de auteur daarvoor niet om toestemming moet vragen”, zegt advocaat Emmanuel Verraes, die eerder al in een gelijkaardig dossier tegen SABAM heeft gepleit.

KASSA

Begin 2014 heeft SABAM met videoplatform YouTube een licentieovereenkomst gesloten voor het online gebruik van het SABAM-repertoire op de website buiten de Belgische landsgrenzen. De door SABAM vertegenwoordigde artiesten worden nu vergoed voor het gebruik van hun werken op Youtube in 127 landen in Europa, het Midden-Oosten, Afrika en Azië.

Het aantal views dat een video op YouTube krijgt, bepaald de vergoeding die de website aan SABAM betaald. Maar ook als een gebruiker een YouTube video op zijn eigen blog plaatst via embedden, gaat de teller van het aantal views gewoon omhoog. Als SABAM dus ook rechtstreeks bij de embedder gaat aankloppen, passeert de organisatie in feite tweemaal langs de kassa.

REFLECTIEPERIODE

Toen het nieuws over Ouni bekend raakte, werd SABAM op 21 april 2015 ontboden op het kabinet van federaal minister van Werk, Economie en Consumentenzaken Kris Peeters (CD&V). De minister wou tekst en uitleg van het management van SABAM. Na afloop van die ontmoeting werd afgesproken een ‘reflectieperiode’ in te lassen. “Gedurende die periode zal SABAM gebruikers niet langer verzoeken voorafgaandelijk toestemming te vragen voor het embedded linken van dergelijke filmpjes op hun blog of website. Tijdens die reflectieperiode zal SABAM ook overleg plegen met de stakeholders, zoals bloggers”, laat minister Peeters weten.

Op 8 juni vond een tweede overleg tussen SABAM en het kabinet Peeters plaats. Er werd toen besloten om de reflectieperiode te verlengen: “SABAM heeft mij gezegd dat zij de zaak nog verder aan het bekijken is.” Of er ondertussen al overleg is geweest tussen SABAM en de stakeholders is niet bekend.

Voor federaal volksvertegenwoordiger Peter Dedecker (N-VA) mag de zaak niet te lang blijven aanslepen: “Op dit moment is er rechtsonzekerheid en dat is nooit een goede zaak. Het is belangrijk dat er tijdig rechtszekerheid wordt gecreëerd en er een beslissing komt in deze of gene richting, uiteraard liefst in de richting van geen rechtszaken en geen dergelijke tarieven, en in de richting van compatibiliteit met de Europese regels. Dat lijkt mij evident.”

FOD ECONOMIE

Minister Peeters neemt dus een afwachtende houding aan, maar houdt wel een stok achter de deur. “De controledienst Beheersvennootschappen van de FOD Economie beschikt over de mogelijkheid een waarschuwingsprocedure in te stellen, indien de dienst oordeelt dat het tarief van SABAM niet langer een wettelijke grondslag heeft. Een van de mogelijke sancties die in het kader van die procedure kan worden opgelegd, is een vordering tot staking bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg te Brussel. SABAM kan worden verzocht dit tarief stop te zetten”, laat de minister weten. Deze controledienst zal het tarief van SABAM verder onderzoeken op zijn wettelijke grondslag.

Het zou niet de eerste keer zijn dat de FOD Economie moet ingrijpen. SABAM had de internetproviders Belgacom, Telenet en Voo in april 2013 voor de rechter gedaagd omdat online gebruikers de mogelijkheid kregen om beschermde werken illegaal te downloaden. SABAM eiste een vergoeding die overeenkomt met 3,4 procent van de omzet van de providers, die echter weigerden op de eis van de auteursrechtenmaatschappij in te gaan. In oktober 2013 eiste de FOD Economie van SABAM om de rechtszaak stop te zetten en de vergoeding voor de providers in te trekken, op straffe van een boete van 100.000 euro per dag.

SABAM bleef koppig weerstand bieden tot het onlangs voor de Brusselse rechtbank van eerste aanleg ongelijk kreeg. Volgens het vonnis van 13 maart 2015 zijn telecomoperatoren geen communicatieorganen, maar broodnodige tussenpersonen voor het functioneren van het internet. Zij moeten geen auteursrechten betalen voor content die via hun netwerk verspreid wordt. “Aangezien dit vonnis onverenigbaar is met de rechtspraak van het Europees Hof van Justitie, onderzoekt SABAM de mogelijkheid om beroep aan te tekenen”, liet men toen in een persbericht weten.

Het lijkt er dus sterk op dat SABAM zich in het dossier van embedden niet zomaar gewonnen zal geven. De vraag is of de afwachtende houding van de bevoegde minister wel de juiste strategie is.