‘BoJack Horseman’, ‘Rick and Morty’ of ‘Archer’: het zijn maar enkele voorbeelden die aantonen dat we verwend worden op het gebied van animatiereeksen voor volwassenen. ‘F Is For Family’, een productie van Netflix, is er ook zo eentje, maar wordt vaak over het hoofd gekeken. De reeks schetst een beeld van de familie Murphy in het begin van de jaren 70. Een doodgewoon gezin, voor die tijd, en net daardoor vertelt de reeks ons veel over hoe het toen was. En tegelijkertijd, tussen de regels door, wat er allemaal veranderd is.

Tekenend hiervoor is de eerste aflevering: Frank Murphy komt van zijn werk, wil gewoon even in rust eten … en dan gaat de telefoon. Hij weigert op te nemen. Wie belt er nu tijdens het eten? Het impliceert veel: niet alleen dat samen eten nog een echte gezinsaangelegenheid was, maar ook dat er op een bepaald tijdstip diende gegeten te worden en vooral dat telefoons taboe waren op bepaalde tijdstippen. Frank Murphy zou flippen als hij zou weten dat we die nu gewoon méé aan tafel nemen.

Netflix durft het aan om met Frank Murphy (met de stem van Bill Burr) een figuur op te voeren waar we zelden of nooit sympathie voor kunnen opbrengen. Frank is geen goeie vader – en hij zal dat ook nooit meer worden – en een begripvolle echtgenoot is hij ook al niet. Hij is wél trots op zijn militaire dienst in Korea en op zijn rol als kostwinner en als hij in het begin van het tweede seizoen even zonder werk zit, is hij depressief.

Depressief of niet, hij loopt de hele tijd te briesen en te schelden en hij heeft nooit ook maar één goed woord over voor zijn kinderen, of voor zijn vrouw. Zijn wil is wet en als hij thuis komt moet zijn vaste zetel vrijgemaakt worden, brengt zijn vrouw Sue hem zijn biertje en wil hij met rust gelaten worden om Colt Luger te kunnen kijken, een reeks over wat volgens Frank mannelijkheid zou moeten zijn.

Voor Bill Burr zelf is deze reeks meer dan zomaar een ingesproken rol. De reeks is losjes gebaseerd op zijn jeugdherinneringen en zijn patriarchale gezin.

Boeman met plichten

Ter zijner verdediging: toen was het nu eenmaal zo. Hij vervult de taken die een vader toen moest vervullen. Frank is een man en dus moet hij de kostwinner van het gezin zijn, hij doet een job waar hij geen voldoening uit haalt omdat dat nu eenmaal zijn plicht is en hij speelt de boeman wanneer er problemen zijn met de kinderen. Frank is niet gelukkig, zou anno 2017 eigenlijk in therapie moeten gaan, maar blijft bij zijn vrouw omdat dat nu eenmaal zijn plicht is.

In de begingeneriek zien we een jonge en idealistische Frank Murphy langzaam transformeren in de oudere en beginnend kalende en wat pofferige vader die hij nu is, die rekeningen moet betalen en verantwoordelijkheden heeft. Hij had ooit dromen en nu zit hij hier. Of zoals hij het zelf zegt: “I hate my life, but I keep on doing it.”

Dat allemaal gezegd zijnde: hij gedraagt zich ronduit schofterig tegen zijn oudste zoon, Kevin, die voor Frank de nagel aan zijn doodskist is. Passief agressief, we zouden zelfs durven spreken van psychologische mishandeling. Frank koestert een wrok tegenover Kevin omdat hij door Kevins geboorte nooit piloot is kunnen worden en maar een crappy baan op de luchthaven heeft aangenomen. Omdat Frank nooit zijn dromen heeft kunnen waarmaken, wil hij ook niet dat Kevin die van hem najaagt.

Drie personages om te zien:

1. Sue Murphy (Laura Dern)

Na het eerste seizoen duurde het even voor dat tweede arriveerde. Reden hiervoor is dat de makers goed hebben nagedacht over wat ze nog wilden vertellen. De rol van Sue wordt in het tweede seizoen beduidend groter en belangrijker.

Waar Sue in het eerste seizoen nog voornamelijk de rol van de eenzame huisvrouw moest vervullen, zorgt ze in het tweede seizoen voor brood op de plank. Sue mag in het tweede seizoen eindelijk de rol van moderne vrouw opnemen. Ze gaat uit werken, doet zelfs aan productontwikkeling én bijt van zich af op het bureau waar allerlei seksistische praat naar haar wordt toegeworpen door haar mannelijke collega’s. Daarnaast blijft ze wel steeds haar echtgenoot steunen en ondersteunen en blijft ze een moeder voor haar kinderen.

2. Maureen Murphy (Debi Derryberry)

Maureen is de jongste dochter van het gezin en de oogappel van Frank. Zijn oudste zoon Kevin is de nagel aan zijn doodskist en Bill, het tweede kind, vindt hij maar een mietje. Al zijn hoop is gericht op Maureen, zijn jongste. Het enige ‘probleem’, volgens Frank, met Maureen is dat ze een nogal jongensachtig meisje is. Ze is gefascineerd door de toekomst, door raketten en computers en wil later het allerliefst astronaut worden. Met Halloween wil ze zich verkleden in een vampier (en er bestaan geen vrouwelijke vampiers volgens Frank) en wat het buitenspelen betreft: hoe wilder het wordt, hoe fijner ze het vindt. Frank zegt op een bepaald moment over Maureen: “Ze heeft meer ballen dan Bill.”

3. Vic (Sam Rockwell)

Vic is ongetwijfeld de meest kleurrijke figuur uit F Is For Family. Hij is de buurman van Frank, leidt een nogal liederlijk leven, verovert de ene vrouw na de andere, rijdt in een cabrio en snuift al eens een lijntje.

Het hoeft niet gezegd te worden dat Frank geen fan is van Vic, al lijkt het er vooral op dat Frank stiekem toch jaloers is op Vic, al was het maar een klein beetje. Vic walst immers door het leven en alles lijkt hem even makkelijk af te gaan. Bovendien werkt Vic bij de radio, wat zo’n beetje zijn droomjob is, en ook die is Vic komen toewaaien.

Eén keer toont Vic zijn kwetsbare kant: op kerstdag viert hij kerst alleen, want “Christmas is for family“, maar voegt hij er meteen aan toe: de andere 364 dagen op een jaar zijn voor Vic!

Waarom kijken?

Kijken is aangewezen, doodgewoon omdat F Is For Family grappig is op een normale manier. Er wordt niet naar grappen gezocht, ze worden gewoon gevonden in wat nog niet zo heel erg lang geleden de geldende normen en waarden waren, de normale gang van zaken. F Is For Family speelt zich bijvoorbeeld af in een tijd waarin er nog gerookt mocht worden als een ketter zonder dat iemand daar iets van zei en een tijd waarin geen kwaad gezien werd in drinken achter het stuur.

We bevinden ons in een tijd waar een kleurentelevisie een belevenis en een statussymbool was en de televisie niet zwaar en groot genoeg kon zijn. Een tijd ook waarin er nog mensen bestonden die vrijwillig naar symfonische rock wilde luisteren en waarin de kinderen gewoon buiten konden en mochten (en wilden!) rondhangen tot het donker werd. Geen spelcomputers, geen games op de tablet en geen Netflix of Play More die onze kroost binnen hield.

F Is For Family laat ons tenslotte ook nog stilstaan bij de sinds de jaren 70 veranderde rollenpatronen. Twee werkende ouders is nu al lang geen uitzondering meer (integendeel: een thuisblijvende ouder is de uitzondering nu) en de tijd dat het enkel de verantwoordelijkheid was van de vader om voor een inkomen te zorgen, is dus ook voorbij.

F Is For Family is een soort tijdsdocument, in een animatiereeks gegoten, en doet ons onder het mom van entertainment beseffen dat het best oké is dat dingen soms veranderen.