Testvlucht Starship toont aan dat SpaceX mijlenver voorop loopt op de concurrentie (en die voorsprong zal enkel groter worden)

door Andrei Stiru
gepubliceerd op vrijdag 21 april 2023 om 10:01 •
6 min lezen

Wil jij op de hoogte blijven van de nieuwe space race? Schrijf je dan nu via deze link in op Space Insider van ruimtefanaat Andrei Stiru en ontvang elke week de nieuwste weetjes over de ruimte in je inbox.

Donderdagnamiddag ondernam SpaceX voor het eerst een poging om de ‘full stack’ Starship, de volledige configuratie van de grootste raket ooit gebouwd, naar de ruimte te brengen. Op een hoogte van zo’n 38 kilometer ontplofte het ruimtevaartuig. Toch wordt dat door SpaceX als een succes gezien. En wel met een goede reden.

Genoteerd: Het feit dat de ‘full stack’ überhaupt van de grond kwam, is al een reden om victorie te kraaien.

Om te begrijpen waarom dat het geval is, moet je kijken naar de verschillen tussen de manier waarop een ruimteagentschap zoals NASA en een bedrijf als SpaceX werken.
De projecten van NASA worden volledig door het publiek betaald met belastingsgeld. Om dat te rechtvaardigen, is het cruciaal dat elke vlucht van het ruimteagentschap met succes wordt beëindigd. Een recent voorbeeld is de Space Launch System (SLS), de superzware draagraket die uiteindelijk mensen naar de maan moet brengen.
- De SLS kostte volgens sommige ramingen maar liefst 50 miljard dollar om te ontwikkelen, als je de kosten voor zijn gefaalde voorganger, de Aresraket, meetelt. Zelfs indien je dat niet doet, schat NASA dat al zo’n 27,5 miljard is uitgegeven, gecorrigeerd voor inflatie.
- Nadat de raket klaar was, onderging die nog een groot aantal tests om zeker te zijn dat de eerste vlucht, die tijdens het najaar van 2022 gelanceerd werd, met succes zou worden afgerond. De SLS moest maar liefst vier ‘wet dress rehearsals’ of tanktests ondergaan tijdens het voorjaar van 2022, waarna de eerste lanceringspoging pas een half jaar later werd ondernomen.
- De eerste poging voor een ‘wet dress rehearsal’ vond plaats op 3 april. De effectieve lancering gebeurde uiteindelijk pas midden november, meer dan zeven maanden later. De vlucht was een succes, maar toonde aan dat het NASA-proces traag is, vergeleken met SpaceX ten minste.
- Bovendien, en belangrijk om te vermelden, was er maar één SLS-prototype. Als de lancering zou falen, zou NASA een volledig nieuwe raket moeten bouwen.

“Succesvol falen”

Vergeleken: Bij SpaceX hanteren ze een volledig andere aanpak, die op het eerste gezicht slordig lijkt voor non-space watchers. Maar dat is juist de reden dat het bedrijf in sneltempo de ruimtevaartsector is beginnen te domineren.

SpaceX maakt gebruik van een iteratief ontwerpproces, een methodologie die gebaseerd is op een cyclus waarbij prototypes elkaar snel opvolgen. Na elke test leert het bedrijf veel bij en verfijnt het de productiemethoden, waarna het volgende prototype snel weer de lucht in kan.
Het bedrijf spreekt dan ook vaak van een “succesvol falen” wanneer een raket ontploft. Hetzelfde proces werd immers gebruikt om de eerste rakettrap van de Falcon 9, het huidige werkpaard van het bedrijf, dat intussen bij het overgrote merendeel van de vluchten terug kan landen, te ontwikkelen. In de compilatie hieronder, gepubliceerd door het bedrijf, ziet u hoe dat in zijn werk ging, met de nodige vuurballen.

Dat Starship donderdag ontplofte, was dus te verwachten. SpaceX zei eerder al dat, indien het gevaarte het lanceringsplatform niet zou opblazen, de test al een succes zou zijn. Indien de rakettrappen zouden kunnen splitsen en Starship effectief door de ruimte zou kunnen vliegen, zou de test een daverend succes zijn, maar niemand verwachtte dat dit echt zou gebeuren.
Tijdens de volgende test, die binnen enkele maanden zal plaatsvinden, zullen veel van de problemen die de eerste ‘full stack’ naar de verdoemenis hielpen, zijn opgelost.
- Nu al is duidelijk dat het lanceerplatform zelf bijvoorbeeld zal moeten worden geüpgraded, omdat de lancering zo krachtig was dat er een heuse krater achterbleef waar de 33 Raptormotoren ontstoken. Waarschijnlijk zal SpaceX een ‘flame trench’ bouwen, een gracht die de enorme hitte kan absorberen.
- Ook heeft het bedrijf veel geleerd over de motoren zelf. Zes van de 33 motoren faalden tijdens de vlucht. Ook zal worden onderzocht waarom de twee rakettrappen niet van elkaar konden worden losgekoppeld.

Aan de lopende band

Het belangrijkste verschil: Het voordeel van SpaceX is dat het bedrijf raketten aan de lopende band kan produceren, vergeleken met het logge bouwproces van NASA.

SpaceX heeft nu al drie Super Heavy Boosters, de onderste, krachtigste rakettrap, die zo goed als klaar zijn voor een vlucht. Volgens sommige space watchers kan het bedrijf er makkelijk tien bouwen voordat NASA een enkele SLS klaarstoomt.
Dus: zelfs als de volgende vijf testvluchten falen, zal SpaceX uiteindelijk genoeg leren om een ‘full stack’ met succes naar de ruimte te brengen. En daarna is het hek van de dam: Als het bedrijf elk jaar meerdere succesvolle vluchten kan uitvoeren, zal het verfijningsproces in een stroomversnelling komen, en zal Starship een steeds grotere voorsprong nemen op NASA.
The proof is in the pudding: De Falcon 9 vloog in 2022 maar liefst 61 keer naar de ruimte. Dat is bijna evenveel als heel het Chinese ruimteprogramma (64) en ruim een derde van alle ruimtevaartvluchten van 2022. Geen enkele lancering faalde vorig jaar (of de vijf jaren ervoor). De laatste keer dat een landing mislukte, was in 2021.

De conclusie: Het onhandige spektakel van donderdag 20 april was uiteindelijk wat SpaceX het beste doet: move fast and break things. Het valt niet te betwijfelen: Starship zal uiteindelijk de ruimte ingaan, en zal de voorsprong van het bedrijf, nu al enorm, nog groter maken, in de nieuwe race naar de ruimte.