Ca roule, ça gaze? Niet echt in Frankrijk deze week, waar overal betogingen en stakingen plaatsvinden. Het sociaal protest kant zich tegen de linkse regering. Maar is er meer aan de hand? Door het nachtelijk protest van de Nuit Debout hangt er een revolutionair sfeertje: sommigen dromen van een mei 2016 zoals er ooit mei ’68 was.
Hou je vast aan de takken van de bomen als je naar Frankrijk moet deze week: grote betogingen overal, wegen die helemaal afgesloten worden door blokkades, net als de havens, treinen die niet rijden en vluchten die niet doorgaan.
Frankrijk staat in rep en roer over de ‘Loi Travail’, een wet die de arbeidsmarkt in Frankrijk moet versoepelen. Bedrijven kunnen dan veel makkelijker mensen aanwerven of ontslaan. Maar dat is niet naar de zin van de vakbonden, die in de versoepeling vooral een verlies aan sociale rechten zien. En een drastisch lagere ontslagvergoeding is natuurlijk een heel concrete aanleiding voor werknemers om te gaan staken.
Afgelopen maandag al is zowel het spoor als de transportsector begonnen. Dat betekent meteen dat reizen naar of door Frankrijk meteen erg moeilijk wordt. Het openbaar vervoer ligt waarschijnlijk heel de week stil of zal slecht sporadisch werken. Hoe lang de blokkades op de autowegen gaan duren is niet duidelijk. Ook in de havens wordt gestaakt. Zelfs de politie staakt mee, morgen betogen zij in Parijs.
De massale staking is geen leuk nieuws voor de linkse regering van premier Manuel Valls en president François Hollande. Die willen de werkloosheid en het gebrek aan competitiviteit van Frankrijk aanpakken, maar de versoepeling van de regels om te ontslaan en aan te werven is bijzonder onpopulair. Op 31 maart kwamen als eens 390.000 mensen op straat om hun ongenoegen te uiten. En zeker langs links voelen Valls en Hollande de druk: in het parlement hebben ze niet meteen meer een meerderheid via hun eigen Parti Socialiste om de hervormingen erdoor te duwen. Maar ze hebben het parlement niet meteen nodig, waardoor de regering hierover niet meteen valt.
Metro en trein helemaal plat
De SNCF, het Franse spoorbedrijf, is bezig aan een 24-urenstaking, maar acties zijn gepland de rest van de week. De spoorarbeiders willen niet alleen tegen de nieuwe maatregelen van Valls staken, maar willen meteen ook betere werkomstandigheden. De metro in Parijs ligt nu ook voor 24 uur plat. Vliegen naar en van Frankrijk gaat ook moeilijk vandaag, en op donderdag, wanneer er opnieuw acties zijn.
Er hangt bovendien een soort revolutionair sfeertje in Frankrijk. Daar zit het fenomeen Nuit Debout voor iets tussen: dat zijn nachtelijke vergaderingen waarop burgers hun ongenoegen en protest uiten. Ze zijn uitgegroeid tot een fenomeen waarop overal in Frankrijk mensen ’s nachts afzakken naar bekende pleinen en er samen ‘discussiëren’ in hun ‘algemene vergadering’. Het hart van de beweging ligt op de Place de la République, waar elke nacht duizenden bijeen komen.
Sommigen dromen van een nieuw mei ’68, waarbij studenten en arbeiders samen het sociaal protest organiseren. Maar voorlopig zijn de Nuit Debout geen echte beweging, met geen structuur of leiders. Het toont vooral aan hoe links in Frankrijk op zoek is naar iets nieuw, en hoe uitgekeken velen zijn op de Franse PS. Die staat alvast voor een hete week.