Strijders over het hele Afrikaanse continent – ​​van wie velen hebben verklaard loyaal te zijn aan Al-Qaeda en de Islamitische Staat – hebben publiekelijk de overname van de taliban gevierd. De razendsnelle overname van de taliban na het vertrek van de VS uit Afghanistan heeft de druk op Frankrijk opgevoerd, dat ongeveer 5.100 troepen in West-Afrika heeft, het grootste aantal van alle overzeese partners. De Franse president Emmanuel Macron zei in juli dat de militaire terugtrekking van zijn land “in de komende weken” zou beginnen. Het is de bedoeling dat drie militaire bases worden gesloten in het noorden van Mali, het hart van de crisis.

“Alle westerse landen, inclusief Frankrijk natuurlijk, zouden er goed aan doen lessen te trekken uit deze bittere nederlaag”, liet de Franse generaal Marc Foucaud, die in 2014 een grote contraterrorisme-operatie leidde in Mali, weten. “President Macron zal er zeker alles aan doen om te voorkomen dat we hetzelfde lot ondergaan als onze Amerikaanse vrienden.”

Overwinning taliban is geschenk voor propagandamachines

Franse troepen landden acht jaar geleden in de regio op verzoek van Malinese functionarissen, die waarschuwden dat al-Qaeda-strijders op het punt stonden Bamako te bestormen. Sindsdien hebben de extremisten zich verspreid, en Parijs beloofde de linie vast te houden terwijl Mali zijn eigen defensiecapaciteiten opbouwde.

Maar de militanten hebben sindsdien aan kracht gewonnen en hebben opstanden in Burkina Faso en het naburige Niger aangestoken, terwijl Mali in politieke chaos stortte. Het afgelopen jaar heeft het land in negen maanden tijd twee staatsgrepen doorstaan. De militaire officier die beide presidenten ten val bracht, heeft nu de leiding.

Volgens het Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED) zijn sinds januari minstens 1.852 Malinezen omgekomen bij het geweld, en het conflict vertoont geen tekenen van afname. Regionale legers hebben ondertussen een gebrek aan middelen en mankracht gemeld om de dreiging het hoofd te bieden. Zo’n 4.000 extremisten in de regio eisen regelmatig slachtoffers en stelen apparatuur.

Als Frankrijk zich op een drastische manier terugtrekt zoals de VS deden in Afghanistan, zal het machtsevenwicht waarschijnlijk verschuiven in het voordeel van de jihadisten volgens waarnemers. De overwinning van de taliban is een geschenk aan hun propagandamachines. JNIM, het grootste al-Qaeda-filiaal in West-Afrika, heeft in verschillende verklaringen de vaardigheden van de taliban om deals te sluiten met de VS geprezen.

Dit jaar is de strijd verscherpt richting Ivoorkust, Benin en Senegal

De militaire operaties van Frankrijk in West-Afrika zijn niet populair in Parijs, en Macron, die volgend jaar voor verkiezingen staat, heeft gezegd dat het nooit de bedoeling was dat de troepen voor altijd zouden blijven. Critici zeggen dat de aanwezigheid van Frankrijk de dialoog tussen extremistische leiders en de Malinese regering afschrikt.

De huidige missie, die bekend staat als Operatie Barkhane, zal worden vervangen door een kleiner team van Special Forces. Macron heeft de Verenigde Staten en Europese partners opgeroepen om troepen te leveren voor de inspanning, maar er is weinig enthousiasme voor dat idee in de regio.

In de Sahel, de halfdroge gordel net ten zuiden van de Sahara, zijn volgens ACLED in 2020 een recordaantal aanvallen van jihadisten geweest, en in Mali en Niger ebben ze meer burgerslachtoffers gemaakt dan ooit tevoren. Dit jaar is de strijd verscherpt richting Ivoorkust, Benin en Senegal. Aanslagen dichtbij of net over de grens zijn toegenomen.

Lees ook: Macron investeert 12 miljard in ‘Grote Groene Muur’ ten zuiden van de Sahara

Lees ook: De Sahel, de kanarie in de klimaatkoolmijn

(bzg)