Bij de NAVO zijn ze deze week weer wat ongeruster geworden. De Russen zijn allerhande onaangekondigde militaire oefeningen begonnen die allemaal wijzen naar één scenario: de annexatie van de Baltische staten.
Eén van de meest opvallende van die militaire oefeningen vond plaats in de buurt van Kaliningrad. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is dit gebied een exclave van Rusland, ingeklemd tussen Polen en Litouwen. De oefening was een simulatie van een nucleaire aanval. Sinds maart zijn de Russen begonnen zijn met het overbrengen van 9K720 Iskanders naar die regio. Het is iets wat bijzonder grote ongerustheid veroorzaakt bij de NAVO, die Iskanders.
Het zijn mobiele raketlanceerplatformen, een beetje de opvolger van de beruchte Scuds. De Iskanders zijn echter veel preciezer en polyvalenter dan hun notoire voorganger. Ze kunnen bijvoorbeeld in luttele minuten lanceerklaar zijn. De Iskanderraketten hebben een bereik van 500 kilometer: daarmee kunnen ze doelen vernietigen in heel Polen, Estland, Litouwen, Letland, maar ook een deel van Zweden en zelfs Duitsland. Ze treffen raak met een foutmarge van amper vijf meter.
“It is considered the most advanced missile of its kind”
De raketten worden naar hun doel geleid door satellieten, door vliegtuigen en zelfs door versleutelde radio of door een combinatie van die dingen voor het geval één of meerdere daarvan vernietigd zouden worden. Het is perfect mogelijk om de raket na lancering van doel te doen veranderen en ze gaat automatisch wanneer ze haar doel nadert ontwijkende manoeuvres maken. Ze heeft zelfs decoys aan boord om anti-raketsystemen om de tuin te leiden.
Er kan een atoombom in van 50 kiloton, meer dan genoeg om een stad ter grootte van Brussel met de grond gelijk te maken, maar de Russen hebben ook versies van de raketten die specifiek uitgerust zijn om een EMP te veroorzaken, en zo alles met elektronica aan boord te vernietigen in een grote straal.
“It is considered the most advanced missile of its kind” verzekeren militaire analisten ons. En het feit dat de Russen ze naar Kaliningrad hebben gebracht maakt heel veel mensen heel zenuwachtig. Dat ze er nu oefeningen mee aan het doen zijn op zo’n strategische plaats was voor de Amerikaanse topgeneraal in Europa, Ben Hodges, reden genoeg om deze week halsoverkop naar het Pentagon te vliegen voor een crisisvergadering.
“Russia is preparing for a conflict with NATO”
Hodges en zijn collega’s zijn al langer aan het waarschuwen. Ze stellen vast dat de jongste twee jaar de Russen een “significant amount of capability” aan het opbouwen zijn in de enclave, die amper 225 km2 groot is, maar wel perfect gepositioneerd is om de Baltische Zee te blokkeren en Finland en Zweden maar ook een groot stuk van Polen meteen in de tang te nemen. De Russen voeren steeds meer luchtafweer, anti-ship raketinstallaties aan, plus “jamming equipment” aan.
Dit voorjaar was er een militaire oefening met 33.000 Russische soldaten die een invasie van Scandinavië moest simuleren. De NAVO antwoordde met manoeuvres deze zomer. Maar, horen we bij waarnemers, ondanks het feit dat beide kampen die oefeningen steeds manifester doen afgestemd op elkaars militaire capabiliteit, en dat ook steeds vaker doen, is er een essentieel verschil: “Russia is preparing for a conflict with NATO, and NATO is preparing for a possible confrontation with Russia.” Of: de Russen oefenen scenario’s waarin ze aanvallen, de NAVO oefent scenario’s waarin verdedigd wordt.
“The exercises show that each side is training with the other side’s capabilities and most likely war plans in mind. Whilst spokespeople may maintain that these operations are targeted against hypothetical opponents, the nature and scale of them indicate otherwise”, lezen we in de studie “Preparing for the worst: Are Russian and NATO Military Exercises Making War in Europe More Likely?
“Twee dagen is wellicht genoeg voor de Russen”
De conclusie is dat “the changed profile of exercises is a fact”. In Letland, Estland en Litouwen zijn ze wel degelijk bang dat Putin zijn zinnen op hen heeft gezet. De meeste NAVO-generaals zijn het erover eens dat zo’n scenario militair alvast haalbaar is: “Twee dagen is wellicht genoeg voor de Russen om die drie landjes te veroveren”. De grote vrees is dat de tijd die Putin nodig heeft om de Baltische staten te bezetten te kort is voor de NAVO om te reageren – tegen dat er een consensus is om iets te doen, zullen de Russische troepen gebeiteld zitten. En krijg ze dan nog maar eens weg.
Dat laatste is niet eens een louter militair gegeven. Het is ook een politiek vraagstuk. Want een tegenoffensief met traditionele wapens van de NAVO vergt de fameuze boots on the ground, impliceert lijkzakken met Europese en Amerikaanse soldaten, en wordt algemeen gezien door de militairen als een politieke no go. Luchtaanvallen met precisiebombardementen, de dada van het de westerse oorlogsvoering de jongste decennia, is geen oplossing. “Want je bent dan niet bezig tegen een stel jihadisten met AK-47’s maar tegen een partij die qua afweer goed uitgerust is” horen we. Kleine nucleaire tactische wapens zijn een optie, maar alweer, niet echt een politiek haalbare wellicht.
Naïef
De vraag is natuurlijk of Putin dat zou durven, de Baltische staten binnenvallen. We zijn geneigd te denken van niet in het Westen. Maar dissidente stemmen in Rusland of daarbuiten, zoals voormalig schaakgenie Garri Kasparov, die moeten gaan lopen is voor Putin, zeggen dat we ons daar toch flink in kunnen vergissen. “Hij is de Krim binnengevallen en steunt de rebellen in Oekraïne, waar wel degelijk Russische soldaten actief zijn.
Hij biedt openlijk hulp aan Assad en daagt met zijn gevechtsvliegtuigen NAVO-bondgenoot Turkije uit. Hij heeft de persvrijheid in Rusland de facto afgeschaft, en heeft in november deals gesloten met Iran en Noord-Korea. En zo kunnen we nog even doorgaan. De naïviteit van het Westen over Putin is hemeltergend. Die man is een veel groter gevaar dan IS. Met wie denken jullie te maken te hebben?” zei Kasparov vorige week nog op de Amerikaanse radio.