Hoewel steeds meer mensen te maken krijgen met coeliakie (uitgesproken als seuliakíe of seliakíé), weten we in het algemeen zeer weinig over deze ziekte. Dit zijn negen basisdingen die iedereen zou moeten weten.

1. Coeliakie is een auto-immuunziekte

Dat wil zeggen dat het immuunsysteem van de patiënt cellen en stoffen van het lichaam beschouwt als lichaamsvreemd, waardoor er antistoffen aangemaakt worden. Als mensen met coeliakie gluten eten, dan valt het immuunsysteem het slijmvlies van de darmen aan, waardoor het lichaam de voedingsstoffen niet meer kan opnemen. 

2. Zo’n 1 op de 133 mensen heeft coeliakie

Coeliakie komt vaker voor dan je denkt, want de ziekte treft zo’n 1 op de 133 mensen. Veel mensen hebben de aandoening zonder dat ze het weten.

3. Er zijn meer dan 300 symptomen voor coeliakie

De klassieke, meest voorkomende symptomen zijn diarree, winderigheid, gewichtsverlies en vermoeidheid, maar de ziekte wordt geassocieerd met zo’n 300 symptomen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat patiënten al deze symptomen hebben noch dat deze symptomen altijd op coeliakie wijzen. Sommige patiënten hebben zelfs geen enkel van deze symptomen, maar kunnen wel de gevolgen van de ziekte dragen.

4. Coeliakie is genetisch bepaald

Om te kunnen spreken van coeliakie, moeten er twee genen gevonden worden in het lichaam van de patiënt: bepaalde varianten van de HLA-DQA1 en HLA-DQB1 genen. Voor een diagnose moet een patiënt gluten eten en daarna een bloedtest en een biopsie van de dunne darm laten uitvoeren. Als die allebei positief zijn, is er sprake van coeliakie.

5. Coeliakie is niet exact hetzelfde als glutenintolerantie

Hoewel de twee woorden in de praktijk ingewisseld worden, wijzen ze niet op hetzelfde. Sommige bronnen gebruiken glutenintolerantie of glutenovergevoeligheid als een verzamelnaam voor een hele reeks aandoeningen waarbij gluten een negatief effect hebben op het lichaam, waarvan coeliakie er een is. Andere onderzoeken wijzen dan weer op het bestaan van non-coeliakie glutenintolerantie: een reactie op gluten, zonder dat er sprake is van de genen die met coeliakie. Sommige dokters geloven echter niet dat zo’n glutenovergevoeligheid – zonder coeliakie – bestaat.

6. De enige behandeling voor coeliakie is een levenslang glutenvrij dieet

Er bestaat (nog) geen medicatie die de beschadiging van de darmen na het eten van gluten voorkomt. Door gluten uit je dieet te verbannen, kan de schade aan je darmen genezen en verdwijnen de symptomen. Het is wel niet zo dat iedereen die een glutenvrij dieet volgt coeliakie heeft: sommige mensen volgen het als een ‘gewoon’ dieet, wat volgens experten erg ongezond is.

7. Gluten vind je in veel meer producten dan je denkt

Glutenvrij eten is veel complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Gluten vind je in tarwe, gerst en rogge, dus brood is al zeker uitgesloten. Maar het gaat veel verder: ook in sojasaus, chocoladepoeder, kaas en zelfs medicijnen kunnen gluten zitten. Ook voedsel dat in contact komt met producten die gluten bevatten, is niet meer glutenvrij. Deze glutenvrije voedsellijst helpt je op weg, maar het is raadzaam om een dokter of diëtist te raadplegen.

8. Onbehandelde coeliakie draagt veel risico’s met zich mee

Bij mensen die coeliakie hebben en toch gluten blijven eten, kunnen er complicaties optreden. Het gaat onder andere om ondervoeding, lactose-intolerantie, osteoporose en zelfs kanker. Als je twijfelt, dan is het dus zeker verstandig om je te laten testen op de ziekte.