Zimbabwe heeft een, voorlopig tijdelijk weliswaar, verbod uitgevaardigd op de jacht op leeuwen, luipaarden en olifanten. Maar rijke mensen met een kronkel in hun hoofd moeten nog niet wanhopen: in Zuid-Afrika worden momenteel 6.000 leeuwen in kooitjes vetgemest opdat ze afgeschoten kunnen worden. Een ziekelijke praktijk die overigens helemaal niet leidt tot de bescherming van de lotgenoten in het wild. Integendeel.

Er mag voorlopig niet meer gejaagd worden op leeuwen, luipaarden en olifanten in het gebied in Zimbabwe waar de leeuw Cecil is gedood. Dat hebben de autoriteiten besloten na de ophef over de dood van het populaire dier. Cecil leefde in het Hwange National Park, waar jagen verboden is. Hij werd met een stuk vlees buiten het park zijn gelokt, waar de Amerikaanse tandarts Walter Palmer hem eerst verwondde met een pijl en boog. nadat het elf uur verwond had rondgelopen gaf hij het dier met een geweer het “genadeschot”. De tandarts zelf zit nog steeds ondergedoken na alle bedreigingen aan zijn adres.

Organisatoren van safari’s in Zimbabwe vrezen door de beperking inkomsten te verliezen. De jacht in het Afrikaanse land brengt jaarlijks 40 miljoen dollar op.

Niet wanhopen!

Wie te veel geld heeft en graag iets dood gaat doen in Afrika voor de kick, hoeft echter nog niet te wanhopen. In privéreservaten in Zuid-Afrika worden leeuwen speciaal gefokt voor de jacht. Het zijn er zo’n 6.000. Ze leven in gevangenschap en hun enig doel van leven is om afgeschoten te worden door een steenrijke toerist. Die betaalt tienduizenden euro’s voor de daaropvolgende foto met het kadaver van het geschoten dier, in de ogen van de jagers de kroon op zo’n jachtpartij.

Rooskleurig

Volgens de Zuid-Afrikaanse minister van Milieu levert de jacht een inkomstenbron van 490 miljoen dollar per jaar op, maar tegenstanders twijfelen over de hoogte van dit bedrag. Volgens hen worden de cijfers te rooskleurig voorgesteld. De Zuid-Afrikaanse regering zegt dat de jacht bijdraagt aan het welzijn van leeuwen. Het geld zou worden geïnvesteerd in de bescherming van de natuur. Het fokken van de leeuwen zou volgens de Zuid-Afrikaanse regering bovendien stroperij tegengaan. De cijfers bewijzen nochtans het tegenovergestelde. De jacht op leeuwen in gevangenschap gaat de jacht op wilde leeuwen niet tegen. Sterker nog: de leeuwenpopulatie is in de afgelopen twintig jaar met 80 procent teruggelopen.

Bovendien leven de leeuwen die “vetgemest” worden om afgeschoten te worden door toeristen in verschrikkelijke omstandigheden. De leeuwen worden gefokt als in fabrieken. De welpjes worden een uur na hun geboorte weggehaald bij hun moeder en de volgende acht weken door mensen met de fles gevoed. Volgens de fokkers is dat nodig omdat de moeders geen melk heeft, maar biologen spreken dat tegen. Ze zeggen dat het gebeurt opdat de leeuwenmama op die manier weer sneller vruchtbaar wordt en gedekt kan worden. Ze noemen wat in de fokkerijen gebeurt conveyer-belt production of animals.

“Niet rationeel”

Er zijn in Zuid-Afrika wel degelijk pogingen geweest van politici om de leeuwenfabrieken aan banden te leggen. Zo was er vijf jaar geleden een wetsvoorstel dat dicteerde dat een dier twee jaar in het wild zou moeten hebben geleefd voor het afgeschoten mocht worden. Maar de fokkers stapten naar het hooggerechtshof en kregen daar gelijk. Het Hof noemde de restricties “niet rationeel”. Sindsdien is de trofeejacht met 122 procent gestegen in Zuid-Afrika. Er worden nu minstens gefokte 800 leeuwen per jaar doodgeschoten door toeristen die daar flink geld voor betalen.

Viagra

Maar niet zoveel geld als voor een echt, wilde leeuw. Een leeuw doden in het wild kost al gauw 50.000 euro in bijvoorbeeld Tanzania of Zimbabwe. De prijzen van een gefokte kooileeuw afschieten in Zuid-Afrika zijn evenredig gedaald met het aanbod: het kan nu al voor 7.000 euro. Die economische realiteit heeft geleid tot twee dingen. Ten eerste zijn de leeuwenfokkers gaan zoeken naar manieren om toch nog extra geld te verdienen aan leeuwenkarkassen. Ze hebben daarvoor een markt gevonden in Azië, waar ze goed geld betalen voor dingen zoals gemalen leeuwenbeenderen omdat ze er geloven dat die natuurlijke viagra zijn, of goed zijn voor andere kwaaltjes. Zij denken dat de botten helpen tegen maagzweren, krampen, reuma, maagpijn of malaria. En dat ze de potentie verhogen. Wat uiteraard onzin is.

De handel in leeuwenbotten neemt de afgelopen jaren snel toe. De leeuwen boeten daar een beetje voor het lot van hun soortgenoot, de tijger. De handel in tijgerbotten is illegaal en de tijger wordt met uitsterven bedreigd en is daarmee steeds moeilijker te stropen. Tijger- en leeuwenbotten lijken op elkaar. De vraag vanuit Azië is zo groot ondertussen dat leeuwenfokkers de winst die ze uit het karkas kunnen halen zonder het hoofd (de trofee voor de jager) hebben zien stijgen van 140 euro naar 1.300 in een paar jaar tijd. Dat is overigens wat de fokker krijgt, en het is amper een tiende van wat de klanten in Azië effectief betalen.

Can’t beat the real thing

Ten tweede is door het feit dat er zo makkelijk en zo veel kooileeuwen te doden vallen, een markt ontstaan voor jagers die “the real thing” willen. Elk jaar meer, terwijl het aantal leeuwen dat in het wild met vergunning kan worden afgeschoten niet is gestegen. Resultaat: er worden ook meer wilde leeuwen illegaal gedood. Terwijl jagers nu als één van hun argumenten bovenhalen dat wat zij doen nog altijd beter is dan stropen, blijkt gewoon wat ze doen het stropen in de hand te werken. Om het allemaal nog wat erger te maken: eigenlijk gaat datzelfde op voor de botten. Omdat de botten van wilde leeuwen gezien worden als sterker medicijn dan die van leeuwen die gefokt zijn voor de jacht.

De handel in de botten kan na een vracht papierwerk legaal worden gedaan. Maar natuurbeschermers zoals Kat willen dat dit verandert. Volgens hem leidt de beschikbaarheid van de botten tot een groeiende vraag. Hij is bang dat dit tot het stropen van wilde leeuwen gaat leiden, mede . Kolonel Johan Jooste, hoofdcommissaris van de eenheid die de illegale handel in dieren bestrijdt, is bang dat de illegale handel nu ook een vlucht gaat nemen.