Sinds het begin van de vaccinatiecampagne hebben sommige landen vaccins gemengd. Zo kregen sommige patiënten een eerste dosis van AstraZeneca en een tweede van Pfizer. Het lijkt steeds zekerder dat dit een goed idee was.
Was je eerste vaccinatie van AstraZeneca? Pfizer als tweede dosis zal je beter beschermen
Waarom is dit belangrijk?
Als gevolg van de vertragingen bij de levering door AstraZeneca en het feit dat zijn vaccin uiteindelijk over het algemeen niet werd aanbevolen voor jongere mensen vanwege de vorming van bloedstolsels in zeer zeldzame gevallen, hebben sommige mensen over de hele wereld een dosis van elk vaccin gekregen. Dit besluit werd genomen toen er nog geen betrouwbare gegevens over deze "vaccincocktail" beschikbaar waren.Na een geruststellende studie in Spanje heeft een tweede studie in het Verenigd Koninkrijk dit optimisme nog versterkt. Britse onderzoekers maten de niveaus van antilichamen en T-cellen die werden waargenomen bij 830 vrijwilligers die één dosis van het vaccin kregen en vergeleken deze met de niveaus die werden verkregen met twee doses van hetzelfde vaccin.
Resultaat. De twee combinaties leverden meer antilichamen op dan twee doses Astra. Het dient ook opgemerkt dat de volgorde van de doses van belang is. Een eerste dosis Pfizer gevolgd door een tweede dosis AstraZeneca – de meest gebruikte formule in de praktijk – was doeltreffender dan de omgekeerde formule. Deze laatste was inderdaad zeven keer minder doeltreffend, maar… nog steeds vijf keer doeltreffender (!) dan twee maal AstraZeneca.
Een ander opmerkelijk feit: de “AstraZeneca/Pfizer”-combinaties, in welke volgorde dan ook, gaven zelfs een betere T-celrespons dan twee doses Pfizer. Anderzijds bleef de volledige Pfizer-behandeling de beste optie om een maximum aan antilichamen te leveren.
Het verschil tussen antilichamen en T-cellen? Antilichamen hechten zich aan het virus en verhinderen dat het de cellen infecteert, T-cellen vinden en vernietigen de geïnfecteerde cellen.
Een nuance. In het geval van de studie werden de twee doses met een tussenpoos van vier weken toegediend. In het echte leven kregen de meeste Britten hun twee doses van AstraZeneca binnen twaalf weken. Over ongeveer een maand zullen de Britse wetenschappers verslag uitbrengen over de resultaten van het vaccinmengsel op basis van dit tijdschema.
Een klein voorbehoud: zoals eerder onderzoek over dit onderwerp al had aangetoond, rapporteerden mensen die één dosis van verschillende vaccins kregen meer bijwerkingen (voornamelijk rillingen, hoofdpijn en spierpijn) dan degenen die twee doses van hetzelfde vaccin kregen. Uit deze nieuwe studie blijkt echter dat deze bijwerkingen van korte duur waren.
Wat betekent dit?
De meeste wetenschappers die betrokken waren bij deze studie, Com-COV genaamd en verschenen in een voorpublicatie van het medisch tijdschrift The Lancet, zijn verbonden aan de Universiteit van Oxford. Dat is dezelfde universiteit die samenwerkte met AstraZeneca om het vaccin te ontwikkelen. De berichtgeving over het feit dat een gemengd vaccin beter werkt dan twee doses van “hun” vaccin is dus niet echt in hun voordeel.
Ondanks de waargenomen resultaten zijn de auteurs van de studie van mening dat het nog steeds noodzakelijk is om – indien mogelijk – de voorkeur te blijven geven aan de toediening van twee doses van hetzelfde vaccin. Bij hun werk waren immers minder dan 1.000 vrijwilligers betrokken, terwijl de vaccins reeds – met succes – aan miljoenen mensen zijn toegediend.
“De norm moet zijn: wat is bewezen te werken,” zei Matthew Snape, een professor in Oxford die de proef leidde.
Op dit moment kunnen de onderzoekers niet wetenschappelijk verklaren waarom het mengsel van vaccins beter lijkt te werken dan twee doses van AstraZeneca.
Een Spaanse “vaccincocktail”-studie, die vorige maand werd gepubliceerd, liet echter soortgelijke resultaten zien. Daaruit bleek dat de aanwezigheid van neutraliserende antilichamen met zeven kon worden vermenigvuldigd bij de toediening van een tweede dosis Pfizer na een eerste dosis AstraZeneca. Dit is aanzienlijk hoger dan het verdubbelingseffect dat is waargenomen na twee doses van het Zweeds-Britse vaccin.
Optimisme
Hoewel zij nog steeds de toediening van twee doses van hetzelfde vaccin aanbevelen, wijzen de Britse wetenschappers erop dat de resultaten van hun studie bemoedigend zijn voor mensen die twee verschillende doses van het vaccin hebben gekregen. En voor landen die nog aarzelen om de sprong te wagen.
“Dit pleit voor flexibiliteit bij het gebruik van deze regimes, wanneer de plaatselijke omstandigheden dit vereisen. Het geeft iedereen opties,” zei de Britse wetenschapper, die aangaf dat de studie “geruststellend bewijsmateriaal” opleverde.
De onderzoekers zullen nu hun onderzoek naar de vaccinsamenstelling voortzetten en cocktails van Moderna- en Novavax-vaccins aan hun programma toevoegen. Wat zij ontdekken kan van cruciaal belang blijken voor de zogenaamde derde dosis, die later dit jaar zou kunnen worden toegediend. (lb)
Lees ook: