Vandaag heeft het Wereldnatuurfonds z’n Living Blue Planet Report gelost. Het is één van de meest gedetailleerde in z’n soort, en het probeert de staat van onze oceanen in kaart te brengen. Het leest als een horrorverhaal. We zijn er als mensheid in geslaagd om in de jongste 40 jaar de helft van al het leven in onze oceanen uit te roeien, en er is geen beterschap in zicht, integendeel. De gevolgen zullen catastrofaal zijn. 

Als we niet heel erg snel werk maken van het drastisch inperken van de visvangst en het tot stand brengen van immens grote reservaten in de oceanen, dan zal – uitgaande van een levensverwachting van 80 jaar – wie nu jonger dan 45 is nog meemaken dat er geen vis uit de zee meer op zijn bord belandt.

Gehalveerd en erger

De populaties vissen, zeezoogdieren, reptielen en zeevogels in en rond zee is met gemiddeld 49 procent gedaald sinds de jaren zeventig. De meeste vissoorten die door de mens worden geconsumeerd zijn qua aantallen al gehalveerd. Van soorten die wereldwijd worden gegeten, zoals tonijn en makreel, is in die periode maar liefst 74 procent verdwenen. Overbevissing is de belangrijkste oorzaak, maar ook vervuiling en klimaatverandering spelen een rol.

Nuanceren?

Voor wie het denkt te moeten nuanceren: voor bijna drie miljard mensen op onze planeet is vis de belangrijkste vorm van proteïne. Ongeveer 10 à 12 procent van de wereldbevolking is voor z’n inkomen afhankelijk van de visserij en aquacultuur. De jongste 30 jaar alleen is de helft van ’s werelds koraalriffen verdwenen. Eén op vier levende organismen in onze oceanen wonen in koraalriffen. Tenzij er iets gebeurt, zullen alle koraalriffen tegen 2050 verdwenen zijn.

Mangrove

Mangrovebossen, aan de rand van de oceaan, die bijzonder belangrijk zijn als “kraamkamers” van vissen zijn alleen al de jongste 25 jaar met 20 procent verminderd.

Subsidies

Eén op drie vissoorten die op ons bord belanden zijn overbevist: ze zijn gedoemd om de volgende jaren te verdwijnen. 61 procent is wat “fully exploited” heet. De wereldwijde visvloot vangt vis aan een ratio van twee à driemaal van wat enigszins als duurzaam zou kunnen worden beschouwd. Ze wordt daarvoor jaarlijks met 35 miljard euro gesubsidieerd, voornamelijk in Westerse landen.

Ongeveer 40 procent van ’s werelds visgronden zijn ondertussen dieper dan 200 meter. Enkele decennia geleden was het nog ondenkbaar om op 500 meter diepte te vissen, ondertussen gebeurt het op dieptes die gaan tot 2.000 meter. Desondanks neemt het totale gewicht van gevangen vis af, gewoon omdat er zoveel minder vis is ondertussen.

Vervuiling is een ander immens probleem. We gooien nog steeds 8 miljoen ton plastiek in de oceanen elk jaar bijvoorbeeld. Dat komt neer op een grote vuilniszak vol plastiekafval voor elke meter kustlijn in de wereld. Dat neemt ook nog steeds toe, en tegen 2025 zal dat verdubbelen.

Vooral China is een immens probleem. Het land consumeert per Chinees jaarlijks nu al een vierde meer vis dan het wereldgemiddelde, en dat aantal stijgt jaarlijks met dubbele digits. Bijna 2.000 “fabrieksschepen” uit China zijn systematisch alles aan het leegvissen voor de kusten van Afrika en in toenemende mate Zuid-Amerika. De Chinezen rapporteren overigens maar een tiende van wat ze in internationale wateren vangen aan de VN, is gebleken.

Het zijn maar enkele dingen in het hallucinante rapport, dat 70 bladzijden telt en bovendien erg leesbaar is. De bottomline is dat als we zo blijven voortdoen tegen het midden van de eeuw onze oceanen gewoon helemaal dood zullen zijn.