Op 6 januari 2021 bestormde een meute het Amerikaanse Capitool in een poging de uitslag van de presidentsverkiezingen van november 2020 ongedaan te maken. Liz Cheney, een in ongenade politica van de Republikeinse Partij GOP, las maandag een reeks tekstberichten voor die duidelijkheid moeten scheppen over wat er die dag echt gebeurde.
Het wordt steeds duidelijker dat Donald Trump zeer goed op de hoogte was van wat zich die dag in en rond het Capitool afspeelde. Ook zijn directe entourage, bestaande uit loyale en bekende Trumpisten uit de politiek en de media, schatten de schade die de aanval op het Capitool Amerika dreigde toe te brengen zeer snel en correct in. Maar toonden ze zich in privé echte patriotten, dan transformeerden ze zich in het openbaar snel tot “zot van het complot”.
Van Liz Cheney kan veel worden gezegd. Niet dat ze tot de linkse radicalen behoort die dezer dagen door de Republikeinen met alle zonden Israëls beladen worden. Cheney is de dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney. In mei werd ze uit de Republikeinse Partij gezet, ondanks dat ze in 93% van de gevallen voor Trumps wetsvoorstellen had gestemd. Maar omdat ze een van de weinigen binnen de GOP was die Trump zijn leugens over verkiezingsfraude en zijn rol in de aanval op het Capitool bleef verwijten. Not done dus in de partij van Trump. Cheney zit nu de onderzoekscommissie voor die de aanval op het Capitool onderzoekt.
“Dit berokkent ieder van ons schade. [Trump] is zijn nalatenschap aan het vernietigen”.
Trumps voormalige stafchef Mark Meadows werkte een tijd mee met de onderzoekscommissie. Hij overhandigde ruim 10.000 pagina’s met nota’s over de periode tussen de verkiezingen van 3 november 2020 en de inauguratie van president Biden in januari van dit jaar. Daartussen ook duizenden tekstberichten die op de bewuste 6 januari door en naar Trumps entourage werden verstuurd.
Laura Ingraham, een van Fox News populairste opiniemakers schreef: “Mark, de president moet de mensen in het Capitool zeggen dat ze naar huis moeten gaan. Dit berokkent ieder van ons schade. Hij is zijn nalatenschap aan het vernietigen”. Maar in de dagen die daarop volgden zou ze het op antenne voornamelijk hebben over “het georganiseerde stelen” van stemmen door Team Biden en “de rol van Antifa” in de bestorming van het Capitool. Ze minimaliseerde de aanval als het werk van “misschien, een dertigtal mensen”.
Ook Donald Trump junior toonde zich ongerust: “Hij moet deze shit ASAP veroordelen“
Ook Donald Trump junior toonde zich ongerust: “Hij moet deze shit ASAP veroordelen. De tweet van de politie van het Capitool is onvoldoende”, zei Trump Jr., verwijzend naar het bericht van zijn vader waarin hij de relschoppers vraagt “vreedzaam te blijven”. Die werd verstuurd 15 minuten nadat Trump zijn vicepresident Mike Pence – de man op wie de relschoppers hun woede richtten – had veroordeeld omdat hij niet de “moed” had gehad om “te doen wat gedaan had moeten worden”. Meadows antwoordde dat hij het ermee eens was. Waarna Trump Jr. nog liet opmerken “dat het te ver is gegaan en uit de hand is gelopen”.
Teksten van andere Fox News opiniemakers werden ook meegenomen in het onderzoek. “Breng hem alsjeblieft op tv,” schreef Fox & Friends co-host Brian Kilmeade “Vernietigt alles wat je hebt bereikt.” “Kan hij een verklaring afleggen?” vroeg Trump-confidante Sean Hannity (die van Trump in 2017 de primeur van de Amerikaanse aanval op Syrië had gekregen) . “Vraag de mensen om het Capitool te verlaten.”
Toch is het vooral Ingrahams verklaring die opvalt. Die spreekt expliciet over de symbiotische relatie tussen Fox News en de president. In veel opzichten vormden de Trump-regering en (vooral) Fox prime time een joint venture. Ze deelden een boodschap, een missie en een doel. Vier jaar lang stonden ze onvoorwaardelijk achter de president. Tot die te ver ging. Toen keerden ze hun kar. Tijdelijk toch. In de daaropvolgende dagen besloten ze de president en zijn “patriotten” opnieuw te gaan verdedigen. Door het belang van 6 januari te minimaliseren, de verantwoordelijkheid op anderen af te schuiven, en ijverig de barricaden op te gaan om Trump te beschermen tegen de aanklacht en veroordeling die hij verdient.
Cijfers liegen nooit
De rol van Fox News in de gebeurtenissen van 6 januari kan niet worden overschat. Cijfers liegen nooit. Fox is de walvis van de conservatieve Amerikaanse media. De zender is niet enkel de leider in kabelnieuws, het is het grootste conservatieve medium met een factor 10. Online is zijn publiek zo groot dat zijn webverkeer bijna het dubbele is van de daaropvolgende 19 rechtse websites gecombineerd.
Fox hielp de meute creëren die het Capitool op 6 januari aanviel. Het is belangrijk te weten dat Fox Trumps eigen berichtgeving aanvulde en versterkte. Fox misbruikte zijn immense platform om Trumps leugens uit te zenden. Trump en zijn getrouwen kregen elk uur van de dag door Fox een gratis podium aangereikt. Om leugen na leugen te verspreiden. Sommigen spreken in dat verband van de meest uitgebreide publieke desinformatiecampagne in de Amerikaanse geschiedenis.
Trump had Fox nodig, maar Fox had ook Trump nodig
Toen Trump zich tegen Fox News keerde, omdat de ‘Decison Desk’ op verkiezingsnacht de staat Arizona aan Biden toekende en dat onder zware druk van het Witte Huis bleef doen, kregen de kijkcijfers van Fox een klap. Eind januari werden twee toplui van de ‘Decision Desk’ ontslagen. Maar voor het zover kwam, was de Trumpaanhang al overgeschakeld op Newsmax en OAN (One America News Network). Wat Fox noopte het geweer opnieuw van schouder te veranderen.
Een jaar later is Fox weer helemaal Fox. Het belang van Trumps leugens wordt gebagatelliseerd. Trump wordt opnieuw verdedigd als een geloofwaardige presidentskandidaat. Men blijft samenzweringstheorieën over 6 januari fabriceren en verspreiden . Ook zijn poging om de Amerikaanse democratie ten val te brengen wordt als een voetnoot in zijn nalatenschap geportretteerd. Moedige Republikeinen zoals Cheney, die proberen de oorsprong en de ware omvang van de crisis te onderzoeken, worden botweg geminacht.
Achter de vitrine zit Rupert Murdoch. Hij beheert de kassa
Toen de Fox News-hosts Trumps stafchef Meadows smeekten om de president te vragen de meute terug te roepen, keken ze naar een monster van eigen makelij, een meute die ze hadden helpen organiseren, maar niet langer konden controleren. Ook vandaag wordt het monster verder gevoed met programma’s als “Patriot Purge”, een documentaire die 6 januari probeert te herdefiniëren als onderdeel van een “War on Terror 2.0”, gericht tegen patriottische Amerikanen, die slachtoffer werden van een mogelijk door de FBI geleide “false flag”-operatie.
En zo gaat het maar door. De Franse columnist Dominique Moisi schreef eerder deze maand dat Amerika sinds 6 januari niet veranderd is, “omdat er niets kan veranderen in een samenleving die zo ziek is van verdeeldheid.“
Hij heeft gelijk. In Trumps strategie vormt Fox weinig meer dan een lokmiddel, een vitrine die hardwerkende, godvruchtige en vaak naïeve Amerikanen moet verleiden. Om ze daarna te kunnen misbruiken, zoals hij dat op 6 januari deed. Naast die vitrine zit Rupert Murdoch. De mediatycoon beheert de kassa. Ook dit jaar is Fox op weg naar 2,2 miljard dollar winst. Fox News is met andere woorden geen nieuwszender; het is een geldmachine.
Amerika zet zich ondertussen schrap voor zijn volgende ravage. (jvdh)