Een recent rapport van het ‘College van deskundigen’ heeft onthuld dat duizenden kiezers op 9 juni ten onrechte konden stemmen op lijsten waar ze geen stemrecht op hadden. De impact op de zetelverdeling valt volgens de experts niet uit te sluiten.

Op de dag van de verkiezingen kwamen er meldingen binnen van jongeren tussen de 16 en 18 jaar die meer dan één kieslijst kregen. Deze groep, die normaal alleen voor het Europees Parlement mocht stemmen, kreeg ook toegang tot lijsten voor het Vlaams, Brussels, Waals, Duitstalig of federaal parlement. Ook niet-Belgische Europeanen kregen soms meer dan alleen de Europese lijst.

Omvang van de fouten

Het rapport, ingezien door De Standaard, geeft aan dat in slechts een minderheid van de stembureaus geen fouten werden gevonden. Andersom waren er ook kiezers die enkel een Europese lijst zagen terwijl ze voor meerdere lijsten mochten stemmen. In Brussel en Duitstalig België werden alle kantons onderzocht, terwijl in Vlaanderen steekproeven werden genomen bij vijf kantons. Minstens 2.171 kiezers verkeerde kieslijsten.

In Brussel werden bijna 1.700 foutieve stemmen uitgebracht, goed voor 0,3 procent van het totaal aantal stemmen in de hoofdstad. De Vlaamse steekproef toonde 399 fouten, wat neerkomt op 0,2 procent van de stemmen.

Klein verschil, grote impact

Ondanks dat 0,3 procent gering lijkt, kan dit een grote impact hebben op de zetelverdeling. In de kieskring Brussel waren de stemmen voor het Vlaams Parlement erg dicht bij elkaar. Vlaams Belang behaalde 8.431 stemmen, terwijl Open Vld er 8.418 kreeg, een verschil van slechts 13 stemmen. Dit kleine verschil zorgde ervoor dat Vlaams Belang een extra zetel kreeg ten koste van Open Vld.

Het College van deskundigen concludeert dan ook dat “het probleem (…) een impact heeft gehad op de uiteindelijke zetelverdeling van één of meerdere verkiezingen.”

Reacties en vervolgstappen

Open Vld vroeg vorige week al om een hertelling van de stemmen voor de kieskring Brussel en ziet in het rapport bevestiging van hun eis. “Het controleverslag sterkt ons in onze vraag om een grote hertelling te doen, maar dan met de aanstiplijsten van alle mogelijke kantons erbij. Dat is de logica der dingen na dit rapport”, zegt de partij.

Ondanks de fouten worden nieuwe verkiezingen niet verwacht. Open Vld vraagt om een hertelling, maar geen nieuwe verkiezingen voor het Vlaams Parlement in Brussel. Het organiseren van nieuwe verkiezingen zou te lastig zijn, aldus eerder geuite kritiek van experts. De nieuw verkozen parlementsleden beslissen uiteindelijk of de verkiezingen geldig zijn. Voor het Brussels en Waals parlement is dat al gebeurd en zijn de verkiezingen geldig verklaard. Het Vlaams Parlement kan nog beslissen over een hertelling.

Twee leden van de partij Voor U wilden de Brusselse uitslag ongeldig laten verklaren vanwege het systeem waarmee stemmen geldig werden verklaard. De commissie wees dit verzoek af omdat Voor U de kiesdrempel niet haalde. Volgens het reglement komen ze daarom niet in aanmerking komt voor een klacht.