NASA lanceerde maandag een geavanceerd ruimteschip vanuit Florida voor een missie om de mysteries van Jupiters maan Europa te ontrafelen. Het doel is om vast te stellen of Europa de noodzakelijke condities heeft om leven te ondersteunen.

In het kort

• De Europa Clipper is NASA’s grootste ruimteschip ooit gebouwd voor een planetaire missie, hij meet 30,5 meter lang en 17,6 meter breed.
• Wetenschappers speculeren dat de oceanen op aarde de wieg van het leven waren, en Europa’s enorme ondergrondse reservoir zou soortgelijke omstandigheden kunnen bieden waarin leven kan gedijen.
• De Europa Clipper zal over een periode van drie jaar 49 keer dicht langs Europa vliegen, tot op 25 kilometer van het maanoppervlak.

Het zwaartepunt van de onderneming ligt in de enorme oceaan onder Europa’s dikke ijskorst. De Europa Clipper, aangedreven door zonne-energie, vloog de ruimte in aan boord van een SpaceX Falcon Heavy raket vanaf het Kennedy Space Center in Cape Canaveral. Zijn reis zal 5,5 jaar duren en ongeveer 2,9 miljard km afleggen voordat hij in 2030 in een baan om Jupiter komt.

De afmetingen en het gewicht van Europa Clipper

De Europa Clipper is NASA’s grootste ruimteschip ooit gebouwd voor een planetaire missie. Het meet ongeveer 30,5 meter lang en 17,6 meter breed met de antennes en zonnepanelen uitgeklapt. Het gewicht bedraagt ongeveer 6.000 kg, meer dan de grootte van een basketbalveld.

Ondanks het feit dat Europa slechts een kwart van de diameter van de aarde heeft, wordt aangenomen dat het een oceaan van zout vloeibaar water herbergt die mogelijk twee keer zoveel water bevat als onze planeet. Wetenschappers speculeren dat de oceanen op aarde de wieg van het leven waren en dat Europa’s enorme ondergrondse reservoir vergelijkbare omstandigheden zou kunnen bieden waarin leven kan gedijen.

De wetenschappelijke betekenis van Europa

Europa’s ijzige omhulsel is naar schatting 15-25 km dik en omsluit een oceaan van 60-150 km diep. Deze maan, met een diameter van ongeveer 3100 kilometer (ongeveer 90 procent van onze maan), is naar voren gekomen als een uitstekende kandidaat voor buitenaards leven in ons zonnestelsel.

NASA Associate Administrator Jim Free benadrukte het belang van Europa tijdens een briefing voorafgaand aan de lancering op zondag, door te stellen dat het een van de meest veelbelovende omgevingen is voor potentiële bewoning buiten de aarde. Hij verduidelijkte echter dat deze missie niet direct op zoek zal gaan naar levende organismen, maar zich zal richten op het verzamelen van gegevens om de omstandigheden op Europa te begrijpen.

De doelen en uitdagingen van de missie

Sandra Connelly, adjunct-administrateur van NASA’s wetenschappelijk missiedirectoraat, benadrukte de belangrijkste elementen die nodig zijn voor leven: water, energie, chemie en stabiliteit. Er wordt aangenomen dat deze factoren aanwezig zijn onder het ijzige oppervlak van Europa, waardoor het een aantrekkelijk doel is voor wetenschappelijk onderzoek.

De belangrijkste doelstellingen van de Europa Clipper zijn het meten van de diepte van de interne oceaan en de ijslaag erboven, het in kaart brengen van de samenstelling van Europa’s oppervlak en het zoeken naar waterdamppluimen die uit de ijzige korst kunnen komen. Vanaf 2031 zal het ruimteschip over een periode van drie jaar 49 keer dicht langs Europa vliegen, tot op 25 kilometer van het maanoppervlak.

De stralingsomgeving van Jupiter navigeren

Het navigeren door Jupiters intense stralingsomgeving vormt een grote uitdaging voor de missie. Jupiter heeft een magnetisch veld dat ongeveer 20.000 keer sterker is dan dat van de aarde. Dit draaiende veld vangt en versnelt geladen deeltjes, waardoor schadelijke straling ontstaat die de elektronica van het ruimteschip kan beschadigen. Om dit risico te beperken heeft NASA de Europa Clipper uitgerust met een beschermende kluis van titanium en aluminium om de gevoelige instrumenten te beschermen.

De reis van het ruimteschip naar Jupiter zal niet rechtstreeks zijn. Het is ontworpen om gebruik te maken van de zwaartekracht van Mars en de aarde, waardoor het als een katapult werkt om sneller vooruit te komen. Europa Clipper heeft meer dan 2750 kg aan stuwstof aan boord om Jupiter te bereiken. Voor de lancering werd het ruimtevaartuig voorzichtig in de beschermende neuskegel van de raket geplaatst. Eenmaal in een baan om Jupiter zullen de uitgestrekte zonnepanelen zich ontvouwen en zonlicht opvangen om de negen wetenschappelijke instrumenten en andere essentiële systemen van het ruimteschip van energie te voorzien.