De algemene indruk is dat Trump in het eerste jaar van z’n presidentschap vooral veel lawaai maakte, maar amper iets voor elkaar kreeg. Behalve een afgeslankt inreisverbod voor moslims uit een handvol landen en een belastinghervorming, kreeg hij keer op keer het deksel op de neus, niet? Schijn bedriegt. Trump is wel degelijk zijn stempel aan het drukken en de VS maar ook de rest van de wereld gaat de fallout nog decennia voelen.

Het is verleidelijk – en uiteindelijk ook wel terecht – om de eerste elf maanden van Trump als een mislukking te beoordelen. Hij is er nog niet in geslaagd om de meeste van zijn gedane beloftes te vervullen, ondanks het feit dat hij zich tijdens campagne sterk maakte die allemaal in zijn eerste jaar op het spoor te zullen zetten.

De muur aan de grens met Mexico krijgt zo stilaan de allures van een sticheltje en het intrekken van Barack Obama’s hervormingen in de gezondheidszorg is ‘m ook al niet gelukt. Als zijn wetsvoorstel om de belastingen van de allerrijksten te verlagen volgende week wordt aangenomen, zal dat het het enige stuk belangrijke wetgeving zijn dat Trump heeft weten te scoren. Ondanks de de zeldzame luxe dat zijn partij, de Republikeinen, een meerderheid in beide kamers van het Congress hebben.

Internet

Maar wie denkt dat Trump niks heeft klaargespeeld, vergist zich. Integendeel, beetje bij beetje en op manieren die de voorpagina’s halen, heeft hij veel gedaan dat een zware impact zal hebben de volgende decennia op de way of life van de Amerikanen, maar ook ons allemaal.

Een goed voorbeeld ligt vers in het geheugen: de beslissing van donderdag om de regels voor toegang tot internet te schrappen of het opheffen van de netneutraliteit. Dat lijkt misschien een beslissing die alleen een gevolg gaat hebben voor nerds, maar ze zal een impact hebben voor iedereen die het internet gebruikt. (Lees: Trumps jongste stunt heeft verstrekkende gevolgen voor alle Amerikanen).

Wat houdt het plan dan in? In feite dat telecomproviders veel meer te zeggen gaan krijgen over hun digitale snelweg. Ze kunnen nu aan de oprit gaan staan en kijken wie er wel en niet op mag.

Als je vervolgens op de digitale snelweg zit, moet je opnieuw onderhandelen over de vraag of je op de snelle baan mag, waar je 120 km per uur mag rijden of op de langzame baan van 80 km per uur.

Meer gelijk dan anderen

Er is de jonge dagen vooral gefocust op de gevolgen daarvan voor bedrijven. De Netflixen, YouTubes en Facebooks van deze wereld zullen moeten gaan onderhandelen en wellicht extra gaan betalen als ze hun snelheid willen behouden. Wat, gezien het geld dat ze hebben, niet echt een probleem mag zijn. De verliezers in dat verhaal zijn opkomende concurrenten, die dat geld niet hebben. En de gewone surfers wellicht ook, want extra kosten worden doorgerekend naar hen, extra opbrengsten (voor de providers) daarentegen gaan gewoon naar de aandeelhouders uiteindelijk.

Maar er zijn nog andere gevolgen. Zo is er het feit dat het ertoe leidt dat netneutraliteit de macht online (nog) meer in de handen van een paar gigantische bedrijven legt. Wie straks in de VS nog gehoord wil worden als hij bijvoorbeeld een wantoestand of onrecht wil aankaarten, zal bijna niet anders kunnen dan een mega-platform zoals Facebook of YouTube te gebruiken, anders is de kans dat hij of zij gezien worden klein, want de blog die ze nu eigenhandig opzetten en die door iedereen even gemakkelijk en snel kan worden geconsulteerd, zal dat in de toekomst niet meer zijn.

Plus: hoe zeker kunnen we zijn dat Facebook & co, respect hebben voor de vrijheid van meningsuiting? Wat als ze geconfronteerd worden met druk van politici, mega-bedrijven? Een bepalend kenmerk van internet was dat het open was en een breed, gelijk speelveld creëerde voor al z’n gebruikers. Dankzij Trump zal het nu meer gelijk zijn voor sommigen – inclusief grote bedrijven – dan voor anderen.

Rechters

Ook belangrijk is de impact die Trump heeft uitgeoefend op de bovenste laag van de rechterlijke macht in de VS, vooral op die rechtbanken die beslissingen nemen over burgerrechten en discriminatie uitspreken. Trump, gesteund door een Republikeinse Senaat, heeft in rap tempo gewerkt om vacatures te vullen met conservatieve rechters met een harde rechtse visie, onder wie een aantal die ostentatief ongekwalificeerd zijn.

91% van de genomineerden van Trump zijn blank en 81% zijn mannen. Het is al meer dan 30 jaar geleden dat er zo weinig vrouwen en niet-blanke mannen door een president voorgedragen zijn als rechter, en het is een formidabele breuk met het principe dat recht gesproken moet worden door mensen die een reflectie zijn van de samenleving waarover ze oordelen.

De door Trump benoemde rechters zullen ook lang nadat hij zelf weg is – 40 jaar in het geval van de jongsten – op hun plaats blijven zitten, want rechters worden nu eenmaal benoemd voor het leven.

Milieuvandalisme

Trump heeft er dit jaar ook alles aan gedaan om heel snel alle vooruitgang die werd geboekt op vlak van milieu de nek om te draaien. Zijn beleid komt neer op puur vandalisme, vooral gedreven door twee zaken: zijn drang tot een complete erosie van de erfenis van Obama (gewoon omdat het Obama was) en de verrijking van zijn superrijke vrienden.

Eén van de eerste daden van Trump was het opheffen van het verbod ovoor mijnbouwbedrijven om afval in rivieren en beken te dumpen. Sindsdien heeft hij de nationale parken verteld dat ze moeten doorgaan met het verkopen van water in plastic flessen op locaties zoals de Grand Canyon. Het verbod daarop was een uitstekende maatregel die ervoor had gezorgd dat alleen daar al 2 miljoen minder plastic flessen bij het vuilnis (en in de natuur) belanden elk jaar.

Zo heeft Trump nog een pak zinnige maatregelen naar de vuilnisbak verwezen, of het nu gaat om het beschermen van walvissen tegen visnetten of het voorkomen van boren naar olie en gas in het ongerepte Alaska. En uiteraard was er zijn terugtrekking uit de klimaatakkoorden van Parijs.

Wapens voor zwakzinnigen? Geen probleem!

Of neem vuurwapens, een echt wel dramatisch probleem in de VS ondertussen. Trump en zijn Republikeinse handlangers hebben zelfs de kleinste maatregelen gesloopt die Obama had gezet om de gevaarlijkste wapens uit de gevaarlijkste handen te houden.

Trump heeft zo zelfs de beperkingen teruggedraaid die het moeilijker maakten om vuurwapens te kopen voor misdadigers en mensen met een voorgeschiedenis van psychische aandoeningen.

Al die dingen hierboven bewijzen dat het Trump-erfgoed wel degelijk nu vorm krijgt. Maar er is meer.

De Verenigde Staten onder Donald Trump zijn hard op weg om “de kampioen van ongelijkheid” te worden, staat in een vernietigend bericht van de Verenigde Naties over armoede in het land, dat deze week verscheen.

De grote illusie

“Hoewel de VS een van de rijkste landen is, zal de diepgewortelde armoede die al door velen wordt ervaren, worden verergerd door het beleid van Donald Trump en de Republikeinen” staat daarin te lezen. Met name de geplande belastingherziening gaat van de Amerikaanse Droom effectief de Amerikaanse Illusie maken.

“De Verenigde Staten hebben nu het laagste percentage sociale mobiliteit van alle rijke landen”, schrijft Philip Alston, de Speciale VN-rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten. Zijn rapport over de VS zal pas helemaal klaar zijn in juni 2018, maar Alston liet nu al in zijn kaarten kijken. Hij zegt bijvoorbeeld dat hij in de VS “erbarmelijke leefomstandigheden heeft gezien die hij tot nu toe nog nooit tegenkwam in de ontwikkelde wereld”.

40 miljoen Amerikanen, en dat is 1 op 8, leeft momenteel in armoede. Volgens dezelfde normen is dat bij ons 1 op 15. 18,5 miljoen van hen leven in wat de VN als “extreme armoede” beschouwt. “The face of poverty in America is not only black or Hispanic, but also white, Asian and many other colours”, schrijft Alston.

Hij voorspelt dat de belastinghervorming van Trump “vernietigende gevolgen” gaat hebben voor één op vijf Amerikanen: “Het zal de toch al hoge niveaus van rijkdom en inkomensongelijkheid tussen de rijkste één procent en de armste 50 procent van de Amerikanen enorm vergroten.”

Alston moest nog iets vaststellen dat hij nog niet had meegemaakt in een Westers land: niemand in de regering Trump of in de Republikeinse fractie die met de plak zwaait in Congress wilde met hem praten.