Een arts van het Wuhan-ziekenhuis dat het hardst is getroffen door de Covid-19-epidemie, zegt dat hij en zijn collega’s al wisten dat het virus begin januari vorig jaar in hoge mate overdraagbaar was, weken voordat de Chinese autoriteiten dat toegaven. Maar ze mochten niemand daarover waarschuwen.

De getuigenis van de dokter – in een nieuwe BBC-documentaire over de 54 dagen tussen het eerste bekende geval van coronavirus en de sluiting van Wuhan – bewijst nog maar eens de pogingen van Peking om de virusuitbraak te verdoezelen, en de intimidatie van de Chinese overheid naar gezondheidswerkers opdat ze er zouden over zwijgen.

Het centrale ziekenhuis van Wuhan ligt op slechts een paar kilometer van de wet market van Huanan, het epicentrum van de uitbraak van het coronavirus, en het hospitaal werd snel overweldigd door patiënten nadat de eerste gevallen aan het licht kwamen in december 2019. Meer dan 200 ziekenhuismedewerkers zouden het virus hebben opgelopen, en verschillende, onder wie klokkenluider-arts Li Wenliang, overleden er ook aan.

“We mochten zelf geen maskers opzetten”

De afdeling met beademingsapparatuur van het ziekenhuis was op 10 januari vol, vertelt de niet bij naam genoemde arts aan de BBC in de documentaire 54 Days: “Het liep uit de hand, we begonnen in paniek te raken.” Maar de autoriteiten verboden het personeel met iemand te praten en stonden hen zelfs niet toe maskers te dragen, getuigt de arts. “Iedereen wist dat het een overdracht van mens op mens was, zelfs een dwaas zou het weten. Dus waarom zou je zeggen dat er geen was? We waren daardoor erg in de war en erg boos.”

De dokter zei dat er binnen enkele weken honderden of duizenden verdachte gevallen waren, maar dat ze geen middelen hadden om een ​​diagnose te bevestigen of te rapporteren binnen de ziekenhuisstructuur. Tegen die tijd waren slechts 41 gevallen officieel gemeld.

Uit eerdere rapporten bleek dat het leiderschap van Peking zich gedurende ten minste zes dagen bewust was van een waarschijnlijke pandemie, terwijl het het publiek vertelde dat er een laag risico was, voordat uiteindelijk werd gewaarschuwd voor overdracht van mens op mens op 20 januari. De Chinese autoriteiten worden er ook van beschuldigd de publicatie van genomische sequencing-resultaten gedurende meerdere dagen te hebben verhinderd, totdat professor Zhang Yongzhen ze online publiceerde, tegen strikte orders in.

“Ik denk dat hij het gewoon bij het verkeerde eind had”

De Amerikaanse viroloog Ian Lipkin vertelde de BBC dat hij rond het nieuwe jaar werd benaderd door het hoofd van het Chinese Center for Disease Control and Prevention (CDC), George Gao, toen de geruchten over het virus begonnen te circuleren. Lipkin zei dat Gao hem had verteld dat ze het virus hadden geïdentificeerd en dat het niet in hoge mate overdraagbaar was. “Ik denk niet dat hij dubbelhartig was. Ik denk dat hij het gewoon bij het verkeerde eind had”, volgens Lipkin.

Gao, die weigerde te worden geïnterviewd voor de documentaire, heeft eerder gezegd dat de sequenties zo snel mogelijk zijn vrijgegeven en dat hij nooit heeft gezegd dat er geen overdracht van mens op mens was. Tegen de tijd dat Wuhan op 23 januari in lockdown ging, ontving het centrale ziekenhuis van Wuhan 2.500 gevallen per dag.

China heeft altijd volgehouden dat het snel alle relevante informatie over het coronavirus heeft vrijgegeven en ontkent alle beschuldigingen van een dekmantel. Professor Laurence Gostin, directeur van het centrum voor gezondheidsrecht van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan de universiteit van Georgetown, zegt dat het verzuim van China om het bestaan ​​van het virus te melden een schending was van de internationale gezondheidsvoorschriften, en de doofpotoperatie weerspiegelt die in 2003 werd uitgevoerd bij de Sars-epidemie. “Het land heeft de plicht om de vragen van de WHO eerlijk, volledig en transparant te beantwoorden en ik denk niet dat dit helemaal is gebeurd”, zegt Gostin.

Ook Wereldgezondheidsorganisatie had twijfels

De BBC-documentaire onderzocht ook de reactie van de WHO, die publiekelijk bleef vasthouden aan de verzekering van China dat er geen bewijs was van overdracht van mens op mens, zelfs terwijl deskundigen intern anders geloofden en de wereldleiders informeerden om zich voor te bereiden.

Uitgelekte audio van binnen WHO-bijeenkomsten – verkregen door de Associated Press en uitgezonden door de BBC – onthulde WHO-functionarissen die de gelijkenis van de situatie met de Sars-uitbraak bespraken en “eindeloos proberen updates uit China te krijgen”.

“Zeggen dat er geen bewijs is van overdracht van mens op mens is niet goed genoeg. We moeten de gegevens zien, we moeten voor onszelf de geografische spreiding en de tijdlijn kunnen bepalen”, zei Michael Ryan, hoofd van de WHO voor noodsituaties, tijdens een bijeenkomst begin januari. Maar de volgende dag prezen WHO-functionarissen opnieuw de aanpak van China.

De Chinese autoriteiten hebben te maken met de ergste uitbraak van Covid-19 in het land sinds begin 2020, hoewel het gaat om veel kleinere aantallen besmettingen dan een jaar geleden. Daardoor zit een missie van WHO-wetenschappers in Wuhan momenteel in quarantaine. Daarna moeten ze het langverwachte onderzoek naar de oorsprong van het virus starten. het is maar de vraag of China hen de vereiste toegang zal geven, gezien de aanhoudende inspanning van Peking om het verhaal van de oorsprong van het virus te herschrijven.

De documentaire 54 Days wordt uitgezonden op BBC 2. Het is de eerste aflevering van een tweedelige serie, de tweede aflevering richt zich op de reactie van de VS op de pandemie.