De inzet van drones, een “nultolerantie” over heel de lijn, zelfs het tellen van het aantal pizzadozen: vorige week werkten twee gouverneurs zichzelf prominent in het nieuws: Cathy Berx van Antwerpen en Carl Decaluwé van West-Vlaanderen. Hoewel beiden ooit kopstukken van CD&V waren, vormden ze gisteren een onderwerp op het CD&V-partijbestuur, in negatieve zin. De partij ergert zich aan de overdreven profilering van de gouverneurs, die voor “ruis op de boodschap” zorgen, en daardoor de eigen minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) “meesleuren” in een foute beeldvorming. “Ieder houdt zich best aan zijn rol”, zo waarschuwt voorzitter Joachim Coens (CD&V).

In het nieuws: COVID, COVID, COVID, al wat de klok slaat.

De details: Vrijdag is er opnieuw een Overlegcomité.

• Het was ooit, twee weken geleden, gevraagd door overtuigde noëlisten, voorstanders van een ‘ruimere’ kerst, om toch maar een extra Overlegcomité te houden, medio december. Onder meer Georges-Louis Bouchez (MR), maar ook stemmen bij de PS, vonden het wel erg lang, om pas in januari opnieuw een Overlegcomité te houden, en pas dan de maatregelen te evalueren.
• Maar kijk: twee weken maken een wereld van verschil. Was België toen nog het ‘strengste’ land van een groepje in West-Europa, dan is dat vandaag niet langer het geval.
  • Nederland nam gisteren drastische maatregelen, en sluit opnieuw de scholen en niet-essentiële winkels.
  • Duitsland heeft de regels al opnieuw aangescherpt, en kanselier Angela Merkel, die zelf niet bevoegd is voor Volksgezondheid, maar haar zestien deelstaten wel, dringt aan op nog meer maatregelen. Al blijft kerst wel ‘losser’ dan bij ons.
  • Ook in Frankrijk verstrengde men al opnieuw de regels.
• Vanmorgen speelde Frank Vandenbroucke (Vooruit) daarop in. Hij zat op Radio 1 om de lof te zingen over het ‘woord van het jaar’, dat is namelijk met voorsprong “knuffelcontact” geworden, een uitvindsel van de minister van Volksgezondheid zelf. En het moge duidelijk zijn: op dat woord is Vandenbroucke erg fier.
• Maar tegelijk volgde dus meteen al een waarschuwing over het Overlegcomité van vrijdag:
  • “Ik wil niet vooruitlopen op wat mogelijke maatregelen zullen zijn.”
  • “Maar indien nodig zullen we niet enkel de huidige maatregelen nog strikter toepassen, maar ook hier en daar iets doen, zodat de mensen de basisregels goed volgen.”
  • “Ik verwacht ook dat de grensburgemeesters waakzaam zijn: shoppen voor het plezier kan niet. De burgemeesters hebben echt wel de verantwoordelijkheid om de toevloed te controleren, desnoods met harde hand.”
  • Overigens kondigde de minister nog eens aan dat de controle op thuiswerk, verplicht als het kan, ook verder wordt aangescherpt.
• De communicatie van Vandenbroucke was meteen de reden voor Georges-Louis Bouchez (MR) om alweer te reageren op de aanpak. Hij wil niet dat we naar de buurlanden kijken, om regels te maken: “Toen ze minder strikt waren, zijn we ze niet gevolgd. Waarom zouden we dat nu doen? Ze laten voor de feesten ook meer sociale contacten toe dan bij ons. Als we ze kopiëren, kopiëren we dan alles? Een beetje koelbloedigheid kan geen kwaad”, zo reageerde hij meteen op Twitter vanmorgen.

De harde cijfers: Het ziet er niet echt goed uit.

• Het aantal besmettingen gaat weer omhoog. Dat is op zich niet zo belangrijk, omdat men veel breder is gaan testen en dus ook meer besmettingen opspoort. Dat cijfer steeg vorige week met 6 procent, maar de afgelopen dagen zakte het weer tot 3 procent gisteren.
• Een lichtpuntje daar: de positiviteitsratio (het aantal positieve testen op het totale aantal testen) blijft dalen, en zit nu op 8,1 procent, ruim onder de symbolische drempel van 10 procent.
• De stijging zit vooral in Vlaanderen, in Brussel en Wallonië daalt het nog. Maar de positiviteitsratio ligt daar wel veel hoger: men test gewoon minder potentiële besmettingen, een opvallend verschil in aanpak.
• Na de traditionele daling van het aantal patiënten vlak voor het weekend (dokters sturen graag voor het weekend mensen naar huis) stijgt het aantal opnames wel weer, voor de tweede dag op rij. Gisteren werden er weer 120 mensen opgenomen.
• Er liggen nu 2.888 coronapatiënten in het ziekenhuis. 614 patiënten liggen op de afdeling intensieve zorg.

De essentie: De regeringspartijen worstelen met de corona-aanpak.

• Het was wat wonden likken, zeker voor CD&V, na de afgelopen week. Een opstoot van maatregelen om de coronaregels toch maar goed te laten handhaven, werd plots een tsunami:
  • In West-Vlaanderen had gouverneur Carl Decaluwé, die zich al erg vaak profileerde in deze crisis, het plots over “nultolerantie” en de inzet van drones, om de regels te laten handhaven.
  • In Antwerpen kwam dan weer gouverneur Cathy Berx op het voorplan, met het idee om bij de bestellingen van eten “te gaan tellen” hoeveel dozen (van pizza) er dan wel geleverd zouden worden, om te zien of niet te veel mensen samenhokten.
  • In Limburg kwam een politiezone aandraven met de inzet van hun drones, om overtreders op te sporen.
  • Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) was zelf op De Afspraak begonnen over de woonstbetreding: wanneer mag de politie binnenvallen? Daarbij corrigeerde ze Bart De Wever (N-VA), die het in Antwerpen met de gemeentewet in de hand doet, maar daarbij interpreteerde ze zelf wel heel ruim artikel 27 van de wet op het politieambt, die zij aanhaalde, om zo’n woonstbetreding goed te praten.
• De onvermijdelijke tegenreactie kwam daarop los: eerst in de Kamer, waar de oppositie erop sprong, maar ook breder, bij de publieke opinie. Onder meer een interventie van Johan Vande Lanotte (Vooruit), die als professor grondwettelijk recht vernietigend was, gaf een zetje.
• Maandag op het partijbureau van CD&V was het dan ook een hot topic: de ‘eigen’ gouverneurs van CD&V. Volgens verschillende aanwezigen stralen die “negatief af op de partij”. “We raken door de acties van dit duo, die toch wel erg graag vooroplopen om maatregelen te nemen, meegesleurd in een beeldvorming die we niet willen“, zo geeft een CD&V-bron toe.
• Daarbij neemt men expliciet afstand van Berx, ooit ondervoorzitter van CD&V, en Decaluwé, ooit prominent Vlaams Parlementslid voor de christendemocraten. “Men noemt die CD&V’ers, maar wij hebben daar geen fluit aan te zeggen hé, die zijn nu onafhankelijk ambtenaar”, zo stelt een kopstuk.
• Alleen heeft het wel effect: de minister van Binnenlandse Zaken, Verlinden, is natuurlijk wel een CD&V’er. “Zij dreigde ‘besmet’ te worden, door het imago dat die twee ophangen.”
• “Het is belangrijk om eenduidige, heldere communicatie te voeren, zeker in deze crisis. Het klopt dat gouverneurs gewoon ambtenaren zijn, dus die partijband is doorgeknipt. Maar laat de focus nu dus liggen op één boodschap, vanuit het beleid”, zo sust voorzitter Joachim Coens.
• Ook bij de liberalen was het nodig, na vorige week, om het beeld bij te stellen. Want nog meer dan bij de christendemocraten, was er schade: is het liberalisme niet bij uitstek de ideologie die de individuele vrijheden, en dus ook het recht op privacy, moet beschermen?
• Vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) gaf daarom dus flink gas dit weekend, in De Zevende Dag: drones inzetten om actief op zoek te gaan naar overtreders, dat kan niet. En ook over die woonstbetreding was hij glashelder: enkel als men toestemming geeft, of als er een huiszoekingsbevel is. Een duidelijke lijn, die toegejuicht werd door voorzitter Egbert Lachaert (Open Vld).
• Meteen kondigde Van Quickenborne wel ook hogere boetes aan, voor overtreders. Voorvechters van privacy dus, maar tegelijk ‘de harde lijn’. Slaan en zalven.
• Maar dat dat tot ergernis leidde intern, mag duidelijk zijn. “In plaats van steeds hogere boetes, geven we mensen misschien beter perspectief …”, zo tweette oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld) over haar partijgenoot.
• Tussen Van Quickenborne en Rutten kan het nog moeilijk ooit echt goed komen: maandenlang bevocht de huidige vicepremier zijn toenmalige voorzitter, omdat die maar geen regeerakkoord met socialisten en groenen zou sluiten, en zelf de leiding zou nemen. Vandaag behoort Van Quickenborne tot de meest enthousiaste Vivaldisten in de regering.

Te verwachten: De Nationale Bank heeft de grootste slachtoffers van de crisis geïdentificeerd: ondernemers en kleine zelfstandigen.

• Systematisch verhoogde de afgelopen regeringen de fiscale druk op kmo’s en kleine zelfstandigen. Wie zoals de multinationals geen dure fiscale ontsnappingsroutes kan uittekenen, komt vandaag in België aan een fiscale druk die rond de 50 procent ligt voor zelfstandigen: op ongeveer de helft van de inkomsten betaal je belastingen, waarna je dus een netto-inkomen overhoudt dat de helft bedraagt, als je een eigen bv of eenmanszaak hebt.
• Een mens kan zich afvragen waarom je dan in godsnaam dat risico blijft nemen, als je in ruil bij een crisis wél cash betaalt. Het antwoord op die vraag zit hem vandaag in de 30 procent zwaarst getroffen economische slachtoffers van de crisis: de ondernemers en zelfstandigen die hun zakencijfer dramatisch zagen zakken.
• In die zin zijn de ‘hoeraberichten’ van de Nationale Bank, gretig overgenomen door een deel van de pers, meer dan misplaatst. Terwijl zeven op tien Belgen “niets van de crisis voelt”, en dus vooral gespaard heeft tijdens deze periode waarin consumptie fors minder kon, is het pure zwarte sneeuw voor die minderheid die als ondernemer al veel meer risico’s nam.
• “De structurele impact van de coronacrisis op de Belgische economie is minder groot dan gevreesd dankzij de maatregelen van de overheid”, zo declareert de gouverneur van die Nationale Bank, Pierre Wunsch. Hij vindt dat “de crisis goed is beheerd“. De vraag wie straks die maatregelen allemaal zal betalen, daar antwoordt de Nationale Bank voorlopig niet op.
• De cijfers zijn tegelijk allerminst positief: in 2020 is er een dip van liefst 6,7 procent, minder dan de 9 procent die men eerst vooropstelde. De groeicijfers voor 2021 en 2022 liggen dan weer lager dan wat onder meer de Europese Commissie projecteerde: ze blijft rond de 3 procent hangen.
• Simpel gesteld hebben we met z’n allen veel minder uitgegeven dit jaar, en dat gespaarde gedeelde inkomsten (22 miljard samen) zal in 2021 wél worden gespendeerd, wat de economie doet groeien.
• Ook qua banen sneuvelt er minder dan verwacht: uiteindelijk verdwijnen volgens de Nationale Bank nu ‘maar’ 100.000 jobs. De federale regering besliste massaal mensen in de technische werkloosheid te steken. Dat kost miljarden, maar maakt dat er dus wel minder mensen definitief werkloos worden. Zeker zijn ze daarover niet: die huidige toestand noemt men een “kunstmatige coma”. Pas als de crisis voorbij is, en men ziet wat er precies gebeurt met die tijdelijke werklozen, kan men weten of het heeft gewerkt.
• Dat de begroting verder ontspoort, heeft de Nationale Bank overigens ook wel door. De schuld stijgt tot boven de 120 procent van het bbp, en het tekort per jaar zal na de crisis op 6 procent liggen, zonder maatregelen. Onhoudbaar, en ook onwerkbaar binnen de EU. Straks volgen dus nog harde beslissingen.

Money, money, money: De Waalse schuld explodeert.

• Uit Namen nog meer donkere cijfers, zo weet Le Soir. In totaal stevent het Waals Gewest af op een nieuw tekort van liefst 4 miljard, in 2021. De inkomsten zitten op 13,8 miljard, maar men wil voor 17,8 miljard gaan uitgeven, om de coronacrisis te blijven aanpakken.
• Daardoor schiet de schuld van Wallonië verder omhoog: met 7 miljard op twee jaar tijd. Dat is een versnelling, daarvoor steeg de schuld veel langzamer.
• Maar dat dreigt een serieuze molensteen rond de nek te worden. Want in 2024 verwacht het Rekenhof dat Wallonië aan 27,7 miljard euro schulden zit, of 189 procent van de jaarlijkse inkomsten van de deelstaat. Daarmee is tussen 2014 en 2024 de schuld dan verviervoudigd in Wallonië, van 7,5 miljard naar bijna 28 miljard.