De poging van Paul Magnette (PS) om in alle subtiliteit de N-VA eraf te rijden, wordt doorkruist door de plannen van een minipartijtje.

Wat gebeurt er precies? Vanmorgen op de nieuwszender LN24 trekt Catherine Fonck, kopstuk en fractieleider in de Kamer van de Franstalige christendemocraten van cdH, van leer. “Wij delen het project van de N-VA niet. Dus zoals de zaken er vandaag voorstaan, effectief, zullen wij niet in een regering stappen, tenzij dat zonder de N-VA is”, zo stelt ze. Daarmee is er meteen sprake van een hard veto.

De gevolgen: Mathematisch stelt het allemaal niet zo veel voor, want het cdH heeft vijf zetels in de Kamer. De N-VA 25. Er zijn dus best andere coalities mogelijk, zonder het cdH. Heel de zomer werd op die manier ook onderhandeld: de Franstalige christendemocraten hadden zichzelf aan de kant gezet. Nu zijn ze, in de periode van het informateurschap van Paul Magnette, weer in het spel. En stellen ze een veto. Maar dat zou wel eens een bandwagon-effect kunnen hebben: andere Franstalige partijen die het ook nodig vinden hun afkeer voor de N-VA nog eens publiek uit te spreken:

• DéFI: is altijd een partij van communautaire scherpslijpers geweest, het vroegere FDF. Zij zien zichzelf als de aartsvijand van N-VA. Een veto is een haast natuurlijke houding.
• Ecolo: liep deze zomer al weg van gesprekken, omdat de N-VA mee aan tafel zat. In de periode-Magnette keerde Ecolo terug, wat allerlei combinaties zoals een paars-groene of regenboogcoalitie mogelijk maakt. Maar hoe lang kan Ecolo nog ‘mee in bad zitten’, ‘mee in gesprekken’, met ook de N-VA?

De context? Magnette slaagde er tot nu toe met z’n methode zeer goed in de discussie weg te houden van “wie wil met wie?” en “hoe ziet de coalitie eruit?” Het hele proces loopt behoorlijk gedisciplineerd: er zijn geen lekken (tot grote vreugde van de informateur), en off the record komt er weinig naar buiten. Op Twitter kreeg Magnette zelfs zichtbaar steun van Gwendolyn Rutten, die volgens haar “de dingen ernstig aanpakt”. Als signaal kan dat tellen: Open Vld is duidelijk niet van plan om Magnette enige stokken in de wielen te steken, ondanks uitspraken van belhamels en burgemeesters Vincent Van Quickenborne (die mét de N-VA wil gaan) en Mathias De Clercq (die paars-groen wil).

Waarom dit gebeurt: Maar iedereen voelt aan dat Magnette toch richting een coalitie zonder N-VA schuift. Wil het cdH daarom nu de trofee claimen alsof zij de N-VA ‘eruit geduwd’ hebben? Zoeken ze een methode om zich in de kijker te spelen, of was het eerder een gebrek aan discipline van Fonck, in een interview? Feit is dat ze met haar uitspraken Magnette flink in de problemen brengt.

The big picture? Als de N-VA eraf moet, dan moet dat in een perfecte choreografie gebeuren. Liefst met de N-VA die zelf de deur dichtklapt, die de handdoek in de ring gooit. Dat geeft meteen rugdekking aan Open Vld en CD&V, die dan kunnen zeggen “het ligt niet aan ons”, of ook: “de N-VA stapte zelf op”. Het laatste wat er moet gebeuren is een ‘dictaat’ van een Franstalige minipartij, die zal komen zeggen dat de N-VA er niet bij mag. Dat gaat in tegen elke communicatieve logica om een regering zonder N-VA in Vlaanderen ‘verkocht’ te krijgen.

En nu? Afwachten hoe de andere Franstalige partijen zich gedragen. Maar voor de N-VA is dit een mooi cadeau, voor Magnette worden de zaken weer wat complexer.