Sinds de eerste kernproeven in 1945 heeft de wereld duizenden nucleaire testen gezien en periodes van intense geopolitieke spanning doorstaan. Hoewel er internationale verdragen bestaan om dergelijke proeven te beperken, wijzen recente uitspraken van wereldmachten op een mogelijke terugkeer naar een gevaarlijke nucleaire wapenwedloop.

In juli 1945 voerden de Verenigde Staten de allereerste test met een atoombom uit. Enkele weken later werden Hiroshima en Nagasaki getroffen, wat leidde tot de capitulatie van Japan en het einde van de Tweede Wereldoorlog. Daarmee brak een nieuw tijdperk aan waarin kernwapens een cruciale rol zouden spelen in wereldpolitiek en veiligheid.

Kernproeven en groeiende bezorgdheid

De Sovjet-Unie volgde in 1949 met haar eerste kernexplosie. Tijdens de daaropvolgende Koude Oorlog voerden verschillende grootmachten meer dan 2.000 kernproeven uit, met de VS en de Sovjet-Unie als dominante spelers. Deze proeven veroorzaakten jarenlange bezorgdheid over radioactieve fall-out, gezondheidsproblemen en milieuschade.

Vanaf de jaren negentig nam de internationale druk toe om kernproeven stop te zetten. Dit resulteerde in het Alomvattend Kernstopverdrag (CTBT) in 1996, dat een wereldwijd verbod op kernexplosies moest afdwingen. Rusland ratificeerde het verdrag in 2000, terwijl de Verenigde Staten het wel ondertekenden, maar tot vandaag niet hebben geratificeerd.

Nieuwe nucleaire testfase

Het hervatten van kernproeven lijkt opnieuw dichterbij te komen. Voorstanders in verschillende landen argumenteren dat testen noodzakelijk zijn om de betrouwbaarheid van moderne kernwapens te garanderen en geopolitieke kracht te tonen.

Moskou heeft meermaals te kennen gegeven dat het kernproeven zou herstarten als de Verenigde Staten dat ook doen. Zo’n stap zou een gevaarlijke terugkeer naar een wereldwijde wapenwedloop kunnen betekenen.

Moderne arsenalen

Hoewel de wereldwijde voorraad kernwapens sinds 1986 sterk is gedaald, blijven Rusland, de Verenigde Staten en China beschikken over het grootste deel van de nucleaire capaciteit. Alle drie investeren bovendien fors in de modernisering van hun arsenalen.

Andere kernmachten, waaronder Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, India, Pakistan, Israël en Noord-Korea, blijven eveneens beschikken over kernwapens. Zeker Noord-Korea blijft actief testen, wat de internationale zorgen verder voedt.

Wat nu?

De vraag blijft of de wereld opnieuw afstevent op een tijdperk waarin kernproeven de norm worden. Diplomatieke inspanningen en internationale druk zullen bepalen of de nucleaire rem herbevestigd wordt, of voorgoed wordt losgelaten.