Waarnemers van de spanningen op het Koreaanse schiereiland kregen op 15 september een whiplash. Rond lunchtijd werd in Seoul bekend dat Noord-Korea voor zijn oostkust twee ballistische raketten had afgevuurd.
Een ballistische raket is een projectiel dat met een ruimtecapsule even in een baan om de aarde gebracht wordt. Waar de raket precies landt, is vooraf berekend. Deze raketten dragen vaak een explosieve lading.
Toen de Zuid-Koreaanse regering het nieuws over Noord-Korea’s nieuwe rakettest hoorde, waarbij het ging om een nieuwe type kruisraket, berichtten ze op hun beurt over hun eigen raketprogramma. Zuid-Koreaans president Moon Jae-in had naar eigen zeggen toegezien op een test met een ballistische raket die van onder de zee werd gelanceerd, ook een nieuwe soort kruisraket dus. Eerder wilde de regering dat nieuws niet toegeven, maar nu bevestigde Zuid-Korea zelfs dat de test een succes was.
De tests van beide naties benadrukken een versnellende wapenwedloop op het Koreaanse schiereiland. Noord-Korea was in 2018, tijdens een periode van relatieve gemoedelijkheid met Zuid-Korea en Amerika, gestopt met het testen van raketten. In 2019 werd het testen toch hervat, ondanks dat VN-sancties het land verbieden kernwapens en ballistische raketten te ontwikkelen. Noord-Korea heeft sindsdien zowel zijn nucleaire als zijn conventionele arsenaal uitgebreid.
Raketten als overlevingsstrategie
Tegenwoordig zijn de pijlen weer op het Zuiden gericht. De Noord-Koreaanse raketontwikkeling is van intercontinentale ballistische raketten, die de VS kunnen bereiken, naar slimme raketten gegaan. Dankzij nieuwe technologie kunnen die raketten de detectiesystemen van Zuid-Korea wellicht beter ontwijken. Intussen heeft de overheid in Seoul de defensie-uitgaven opgevoerd en zijn eigen arsenaal ook fors uitgebreid.
Het bouwen van steeds angstaanjagendere wapens is al tientallen jaren Noord-Koreaans beleid. Kim Jong-un, de huidige dictator, beschouwt het als dé pijler voor de overleving van zijn regime. Zuid-Korea is pas recent zijn opbouw van wapens beginnen versnellen. Dat komt vooral door een groeiende bezorgdheid over de duurzaamheid van het bondgenootschap met de VS. Ook de verschuivingen in de geopolitieke dynamiek, als gevolg van de toenemende spanningen tussen China en de VS, helpen niet.
Er zijn sinds 1984 waarschijnlijk 156 raketten afgevuurd in het kader van tests. Het Amerikaanse James Martin Center for Nonproliferation Studies (CNS) houdt alle raketlanceringen al enkele jaren bij en slaagde er min of meer in om hen in kaart te brengen. Informatie is namelijk moeilijk verkrijgbaar en de exacte locatie van trefpunten is vaak niet te achterhalen. De punten op de kaart zijn daarom niet accuraat, maar de informatie erachter is dat wel. Klik of tik op een punt voor meer informatie over elke raket.
“Diep bezorgd”
Diplomatieke strategieën om de spanningen op het schiereiland te verminderen, zijn sinds 2019 hopeloos vastgelopen. Daarbij heeft Noord-Korea zich de afgelopen twee jaar volledig afgesloten van de wereld in een poging om Covid-19 te weren. Overigens leidde het herstel van een communicatieverbinding tussen de twee Korea’s in juni niet tot een bredere detente.
De timing van de test van Zuid-Korea is bovendien nauwelijks diplomatiek te noemen. De lancering vanuit de onderzeeër viel samen met het bezoek van de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi aan Seoul. Hij was daar voor een ontmoeting met president Moon. De minister besprak er niet enkel de relaties tussen China en Zuid-Korea. Het gesprek ging ook over de gezamenlijke inspanningen om Noord-Korea aan de onderhandelingstafel te krijgen over zijn kernwapenarsenaal. Dat president Moon in zijn toespraak zei dat de raketten op de onderzeeër “een noodzaak zijn om zich als land te kunnen verdedigen”, zal daar niet bij hebben geholpen.
Intussen heeft de Nationale Veiligheidsraad van Zuid-Korea zijn “diepe bezorgdheid” uitgesproken over de “provocatie” van het Noorden. Het doet denken aan een Zuid-Koreaans gezegde: “Wat ik doe is romantiek; wat anderen doen, overspel.”
(jvdh)