Verkeerslawaai heeft een aanzienlijk negatieve impact op de ontwikkeling van de cognitieve vaardigheden van kinderen uit het basisonderwijs. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers van het Institute for Global Health (ISGlobal) in Barcelona, gebaseerd op een onderzoek naar de geheugenvaardigheden en het concentratievermogen bij nagenoeg 2.700 kinderen tussen de zeven en tien jaar in achtendertig scholen in de Spaanse metropool.

“De kinderen in het onderzoek bevinden zich in een kritieke fase voor de ontwikkeling van hun geheugenvaardigheden en concentratievermogen, die essentieel zijn voor de leervaardigheid”, merkt onderzoeksleider Maria Foraster, professor ecologische epidemiologie aan het ISGlobal, op.

Een verdrievoudiging van het verkeerslawaai bleek de ontwikkeling van het geheugen met 23 procent te vertragen. Bij het aandachtsvermogen was er een negatieve impact van 5 procent.

Vroegtijdige overlijdens

Na luchtvervuiling is geluidshinder voor de menselijke gezondheid de meest schadelijke milieufactor. Het was eerder al bekend dat geluidshinder bij volwassenen het risico op hartaanvallen en diabetes verhoogde.

De Verenigde Naties waarschuwden eerder dit jaar nog dat geluidsoverlast in de steden voor een wereldwijde bedreiging voor de volksgezondheid zorgde. Daarbij zou alleen al in de Europese Unie van 12.000 vroegtijdige overlijdens per jaar gewag gemaakt dienen te worden.

Onderzoek naar de impact van het verkeerslawaai op kinderen was tot nu toe echter beperkt. De wetenschappers benadrukten daarbij dat veel scholen last hebben van geluidsoverlast. Maatregelen zoals omleidingen die het verkeer van de scholen weghouden, zouden volgens hen dan ook kunnen helpen om de geluidsoverlast en luchtvervuiling te verminderen.

“We beseffen niet dat geluid fysiek giftig kan zijn”, zegt Maria Foraster. “We gaan ervan uit dat de mens zich aan die situatie aanpast, maar onderzoek heeft aangetoond dat dit helemaal niet het geval is. Er moet nog altijd met een fysiologische reactie rekening worden gehouden.”

Uit het onderzoek bleek dat geluidspieken die in de klas werden gehoord, zoals het passeren van luide vrachtwagens of voertuigen die van verkeerslichten wegrijden, meer impact hadden dan een hoger gemiddeld geluidsniveau. “Dit kan zijn omdat de pieken de aandacht meer afleiden”, zei Foraster.

“Dit is een belangrijke conclusie, want het huidige beleid is uitsluitend gebaseerd op gemiddelde decibel. Bovendien bleek dat hogere geluidsniveaus op school schadelijker waren dan thuis. Dit kan zijn omdat het lawaai op school kwetsbare vensters van concentratie en leerprocessen aantast.”

Gelijkheid

“De aandacht en het geheugen zijn voor het leerproces belangrijke functies”, beklemtoonde Foraster nog. “Ze ontwikkelen zich bovendien tijdens de jaren op de basisschool bijzonder snel. Deze functies ondersteunen het oplossen van problemen, het redeneren, het rekenen en het taalbegrip.”

“Een overheidsbeleid om de impact van het verkeerslawaai op scholen – buiten en in de klaslokalen – te verminderen, kan de cognitieve ontwikkeling en de toekomstige gezondheid aanzienlijk ten goede komen.”

De onderzoekers merken op dat geluidsoverlast grote populaties treft. In de Europese Unie heeft minstens 20 procent van de bevolking te maken met verkeerslawaai dat schadelijk is voor de gezondheid. In steden ligt dat aandeel nog veel hoger.

Uit eerder onderzoek bleek dat hogere niveaus van vliegtuiglawaai op school een negatieve impact hadden op het begrijpend lezen en de cognitieve ontwikkeling. Experimenten met ratten toonden bovendien aan dat een blootstelling aan matige tot hoge geluidsniveaus tot veranderingen in de hersenen leidde.

De wetenschappers stelden echter te hopen dat hun studie zou worden gerepliceerd in verschillende steden en dorpen, waar scholen anders kunnen worden gebouwd en ramen meer of minder vaak worden geopend.

“Het feit dat verkeerslawaai de gezondheid en het welzijn schaadt, wordt niet vaak genoeg besproken”, beklemtoonde Trevor Cox, professor akoestiek aan de Salford University in Engeland, in een commentaar op de studie. “Ongetwijfeld vertegenwoordigt het effect op het leervermogen van jongeren op scholen de grootste schade.”

“Dit komt omdat elk gebrek aan prestaties schadelijk is voor de gezondheid en het welzijn voor de rest van het leven van de studenten. De strijd tegen de geluidsoverlast is bovendien belangrijk voor de gelijkheid, omdat scholen in achtergebleven wijken meestal op luidruchtigere locaties staan.”