Volgens een rondvraag onder epidemiologen, virologen en specialisten op het gebied van infectieziekten zal het hooguit een jaar en misschien zelfs minder lang duren voordat de eerste generatie Covid-19-vaccins ineffectief zijn en aangepaste shots nodig zijn.

De grimmige voorspelling komt uit een enquête uitgevoerd onder 77 wetenschappers uit 28 landen. Bijna een derde van de respondenten gaf aan dat het tijdsbestek om met nieuwe vaccins te komen waarschijnlijk negen maanden of minder was. De enquête is een initiatief van de People’s Vaccine Alliance.

Een aanhoudend lage vaccinatiegraad in veel landen zou het waarschijnlijker maken dat vaccinresistente mutaties optreden volgens 88 procent van de respondenten. Dat zijn allemaal epidemiologen, virologen en specialisten op het gebied van infectieziekten die werkzaam zijn in gereputeerde instellingen zoals Johns Hopkins, Yale, Imperial College, London School of Hygiene & Tropical Medicine en de Universiteit van Edinburgh.

Bijna 1 op 5 vreest zelfs dat we minder dan zes maanden hebben

66,2 procent van de experts denkt dat we een jaar of minder hebben voordat het virus zodanig muteert dat de meeste vaccins van de eerste generatie ineffectief zijn (18,2 procent van hen denkt dat we 6 maanden of minder hebben en 32,5 procent zei 9 maanden of minder). Amper 7,8 procent van de respondenten denkt dat we nooit mutaties zullen zien waardoor de huidige vaccins ondoeltreffend zouden worden en waardoor er nieuwe of gewijzigde vaccins nodig zouden zijn.

“Elke dag ontstaan ​​er nieuwe varianten. Daar zijn erbij die efficiënter kunnen worden overgedragen en mogelijk immuunreacties op eerdere stammen kunnen omzeilen”, volgens Gregg Gonsalves, universitair hoofddocent epidemiologie aan de Yale University, die mee de rondvraag opzette. “Tenzij we genoeg mensen in de hele wereld vaccineren, laten we het speelveld open voor steeds meer mutaties, die varianten kunnen voortbrengen die onze huidige vaccins kunnen omzeilen en waarvoor booster-shots nodig zijn om ermee om te gaan.”

Vaccineren gaat veel te traag, mRNA-vaccins te duur

De huidige vaccins die in verschillende delen van de wereld vergunningen hebben gekregen, zijn een mix van oude en nieuwe technologieën. De mRNA-benadering, gebruikt door de bedrijven Pfizer/BioNTech en Moderna, kan snel worden aangepast (binnen weken of maanden) om nieuwe varianten op te vangen – maar fabricageproblemen zijn altijd een potentieel probleem. Ook cruciaal is dat ze buiten het bereik van armere landen liggen, aangezien deze vaccins veel duurder zijn en doordat ze bij extreem koude temperaturen moeten worden bewaard, wat quasi ondoenbaar is in de tropen.

Landen zoals het VK en de VS hebben ten minste één vaccindosis toegediend aan meer dan een kwart van hun bevolking en honderden miljoenen voorraden veiliggesteld. In de EU is het ongeveer 11 procent. Daarentegen zijn landen als Zuid-Afrika en Thailand er niet eens in geslaagd om 1 procent van hun bevolking te vaccineren. Sommige landen moeten hun eerste dosis nog toedienen.

Covax – de wereldwijde vaccininitiatiefcoalitie gericht op het tegengaan van het zogenaamde vaccinnationalisme – hoopt in 2021 tenminste 27 procent van de bevolking van lagelonenlanden van vaccins te kunnen voorzien.

(tb)