De problemen omtrent de coronavaccins van AstraZeneca en Johnson & Johnson doen vragen rijzen over de mogelijkheid om verschillende vaccins te mengen. Experts van Oxford University laten nu hun licht schijnen over wat daar de potentiële gevolgen van zijn.

De afgelopen weken kregen we heel wat slecht nieuws te verwerken over de coronavaccins. Eerst waren er de bloedklonters veroorzaakt door het AstraZeneca-vaccin. Intussen hebben verschillende landen beslist om het vaccin enkel toe te dienen aan mensen ouder dan 55 of 60 jaar.

Eerder deze week kwam dan weer aan het licht dat er bij zes vrouwen in de Verenigde Staten een zeldzame vorm van bloedklonters was vastgesteld na een inenting met een vaccin van Johnson & Johnson. Als reactie op het nieuws heeft het farmabedrijf beslist om tijdelijk geen vaccins te leveren aan de Europese Unie (EU). Gelukkig was er deze week ook een lichtpuntje: Pfizer gaat aan de EU 50 miljoen extra dosissen van het vaccin leveren, waaronder 1,28 miljoen voor ons land.

Immuniteit boosten

Hoe dan ook hebben de problemen met de vaccins van AstraZeneca en Johnson & Johnson de experts van Oxford University ertoe aangezet om te onderzoeken wat er gebeurt als er vaccins gemixt worden. Er lopen inmiddels al testen met de vaccins van AstraZeneca en Pfizer.

De experts willen nu ook nagaan wat de effecten zijn als de vaccins gemixt worden met die van Moderna en Novavax. Daarvoor wordt er samengewerkt met 1.050 proefpersonen. Die komen bovenop de 800 proefpersonen die deelnemen aan de testen met Pfizer en AstraZeneca. Alle deelnemers zijn ouder dan 50 jaar.

Volgens de experts gaan er weinig tot geen risico’s gepaard met vaccins mixen. Ze gaan er zelfs vanuit dat een combinatie van twee vaccins de immuniteit van de gevaccineerden een boost kan geven. Maar zonder bewijs kunnen ze dat niet met zekerheid zeggen.

De zogenaamde Com-COV trials van Oxford University zijn een primeur in de wereld. Tijdens de nieuwe tests zullen de testpersonen gevaccineerd worden met Moderna of Novavax. Acht weken later volgt een tweede dosis met het vaccin van AstraZeneca of Pfizer. Een controlegroep zal hetzelfde vaccin krijgen als bij de eerste prik. De resultaten zullen ook worden vergeleken met de cijfers over de werkzaamheid van elk middel uit grootschalige klinische proeven. De eerste resultaten worden ten vroegste eind volgende maand verwacht.

Varianten bestrijden

“De reden waarom we deze studie doen is omdat we niet weten wat het effect is van vaccins mengen”, zei Matthew Snape, de professor die de studie leidt, tijdens een persconferentie. “Het risico van mixen is dat je een suboptimale immuunrespons krijgt, of een respons die niet zo goed is als in de oorspronkelijke vaccinatiekuur.” Snape verwacht niet dat dat het geval zal zijn.

Volgens de professor kan een combinatie van vaccins ertoe leiden dat meer deelnemers immuun worden voor infecties met het virus dan met de huidige vaccins het geval is, omdat het lichaam dan wordt klaargestoomd om het hele virus aan te vallen in plaats van enkel het spike-eiwit. Dit wordt door het virus gebruikt om cellen binnen te dringen.

Volgens die redenering kan een combinatie van vaccins ook helpen tegen de varianten van het virus. Uit studies is gebleken dat de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse varianten de door de vaccins teweeggebrachte immuniteit gedeeltelijk kunnen omzeilen omdat zij vervormde spikes hebben waaraan antilichamen zich moeilijk kunnen binden. Dat probleem kan verholpen worden als het immuunsysteem het volledige virus aanvalt.

In Frankrijk en Duitsland wachten ze niet op de resultaten van de proeven. In die twee landen geven ze al een tweede prik van een ander vaccin aan mensen die een eerste dosis van het AstraZeneca-vaccin hebben gekregen.

(lb)