Wie denkt dat we het hier warm hebben: extreme hitte verlamt momenteel Irak, met temperaturen die plaatselijk 50°C hebben overschreden. Irak staat op de vijfde plaats op de lijst van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering, en het warmt sneller op dan een groot deel van de wereld.
De temperaturen bereiken in Bagdad sinds half juli bijna dagelijks bijna 50°C, en in de zuidelijke stad Basra zijn de temperaturen tot bijna 53 graden gestegen – gevaarlijk hoog in een land dat een chronisch gebrek heeft aan basisinfrastructuur en diensten, en ook verwikkeld is in een politieke crisis.
In de provincies Basra, Dhi Qar en Maysan is het elektriciteitsnet al verschillende nachten op rij de stroom uitgevallen, waardoor miljoenen huizen in duisternis werden gedompeld tijdens de zinderende nacht. Eten bedierf in koelkasten. Ouders zetten hun kinderen in de auto en reden urenlang rond – de airconditioning in hun voertuigen was de enige manier om koel te blijven.
Zondagochtend zei de gouverneur van de provincie Dhi Qar, een van de armste in Irak, dat vanwege de hitte een feestdag voor staatspersoneel zou worden verlengd tot het religieuze festival van Muharram morgen (dinsdag) begint. Landbouw en visserij, twee cruciale pijlers in de pogingen van de staat om af te stappen van de afhankelijkheid van olie-inkomsten, worden geteisterd door droogte.
De meeste Iraakse provincies zullen deze week waarschijnlijk te maken krijgen met temperaturen van rond de 50°C en hoger. En het elektriciteitsnet is niet de enige openbare dienst die hapert. Tien maanden nadat de populistische geestelijke Moqtada al-Sadr het grootste aantal zetels won bij de parlementsverkiezingen, ruziën politici uit de sjiitische, soennitische en Koerdische blokken nog steeds over het vormen van een nieuwe regering. Als gevolg hiervan is er geen budget goedgekeurd en staan belangrijke uitgavenbeslissingen on hold.
Giftige dampen en stofstormen
Nu de elektriciteitssystemen van de overheid in heel Irak haperen, zijn locaties, variërend van ministeries tot gezinswoningen, afhankelijk van particuliere back-upgeneratoren. Maar die brengen hun eigen risico’s met zich mee. Aangedreven door diesel, blazen ze giftige dampen de lucht in, zeggen experts, en klanten worden gedwongen om exorbitante prijzen te betalen voor de elektriciteit aan de onverklaarbare en vaak corrupte zakenlieden die de machines bezitten. Overbelaste ziekenhuizen behandelen steeds meer gevallen ademhalingsmoeilijkheden die waarschijnlijk zijn verergerd door giftige dampen in de lucht.
In de zomermaanden ebt de hitte van Bagdad alleen weg als er een stofstorm komt opzetten, die de stad bedekt met deeltjes zand en aarde die door de wind worden losgemaakt terwijl de groene gordel van Bagdad opdroogt. Deze zomer zijn duizenden mensen met ademhalingsproblemen in het ziekenhuis opgenomen. De dokters kunnen niet veel doen.
Onrust en naar 40 dagen boven de 48°C
De combinatie van toenemende hitte, voortdurende stroompannes en watertekorten in Irak als gevolg van klimaatverandering heeft in het verleden al voor onrust gezorgd. In het zuiden dwingen de omstandigheden gezinnen hun landbouwgronden te verlaten en te migreren naar steden, waar de spanningen toenemen te midden van slinkende hulpbronnen.
In de stad Basra, die al verschillende nachten zonder stroom zit, verontreinigden vervuiling en giftig afval in 2018 de hele watervoorziening van de stad, waardoor meer dan 100.000 mensen in het ziekenhuis werden opgenomen met buikpijn, braken en diarree. Er volgden grote protesten, maar de autoriteiten verpletterden ze met dodelijk geweld.
Een rapport van het Institute of Security Studies van de Europese Unie voorspelt dat het aantal dagen waarop de temperatuur in Bagdad 48°C zal bereiken, zal stijgen van ongeveer 14 per jaar tot meer dan 40 in de komende twee decennia. De studie voorspelt dat de Iraakse hoofdstad, die elke zomer al langere hittegolven en hogere piektemperaturen kent, een van de plaatsen zal zijn die het hardst worden getroffen door de opwarming van de aarde.
(jvdh)