Nederland trekt op 29 oktober opnieuw naar de stembus voor de derde algemene verkiezingen in minder dan vijf jaar tijd. De onverwachte val van de rechtse coalitieregering van Geert Wilders, leider van de Partij voor de Vrijheid (PVV), leidde tot de vervroegde verkiezingen. Wilders gaf het gebrek aan steun voor zijn harde migratiebeleid als reden voor het opblazen van zijn regering.
De stemming vindt plaats op woensdag 29 oktober. De stembureaus openen om 7.30 uur en sluiten om 21 uur. Kort daarna worden de eerste exitpolls verwacht, gevolgd door voorlopige resultaten in de loop van de nacht. Om een zetel te behalen in de Tweede Kamer, die 150 leden telt, heeft een partij ongeveer 70.000 stemmen nodig.
Wilders’ besluit om zijn eigen coalitie te ontbinden kwam als een verrassing, zeker gezien het feit dat die nog maar sinds juni bestond. Zijn plan om alle migratie van asielzoekers te stoppen, vond onvoldoende steun bij zijn coalitiepartners, waardoor de samenwerking onhoudbaar werd.
PVV blijft aan kop in de peilingen
Volgens recente peilingen blijft de PVV de grootste partij, al lijkt ze iets van haar momentum te verliezen ten opzichte van de verkiezingen van 2023. GroenLinks/PvdA en het CDA strijden om de tweede plaats, terwijl de VVD van voormalig premier Mark Rutte terrein verliest.
Toch blijft het politieke landschap erg onvoorspelbaar: bijna de helft van de kiezers is nog onbeslist. Daardoor blijft het onzeker welke partijen na de verkiezingen de macht kunnen grijpen. Een meerderheid lijkt voor niemand haalbaar, wat opnieuw een langdurige en complexe regeringsvorming voorspelt.
Wilders blijft politiek geïsoleerd
Hoewel Wilders voorlopig koploper blijft, is de kans klein dat hij opnieuw premier wordt. Het CDA, de VVD en GroenLinks/PvdA hebben allemaal uitgesloten om met hem samen te werken. Zonder de steun van het CDA lijkt een meerderheidsregering voor Wilders onhaalbaar.
Wie als tweede eindigt in de verkiezingen, zal vermoedelijk de sleutel in handen hebben om een nieuwe coalitie te vormen. Maar ook dan dreigt een politieke impasse, want de VVD wil op haar beurt niet regeren met GroenLinks/PvdA.