Het is vandaag Wereld Niet Roken Dag. Uit een studie blijkt dat één op drie jongeren zouden stoppen met roken als de prijs van een pakje sigaretten naar 10 euro gaat. Maar is dat echt zo? De jongste 10 jaar verdubbelde sowieso al de prijs van sigaretten volgens een andere studie en het resultaat is pover. Ineens verhogen met 50 procent werkt wél – maar zou nefaste gevolgen voor de staatstkassen hebben en wordt daarom niet doorgevoerd schetst een derde studie.

TNS Nipo ondervroeg duizenden jongeren tussen 13 en 17 jaar die roken in opdracht van De Hartstichting naar aanleiding van de Wereld Niet Roken Dag. Uit de resultaten blijkt dat een forse verhoging van de prijs van een pakje sigaretten meteen één op drie van die jongeren zou doen stoppen.

Dat moet volgens de stichting vooral door de accijnzen te verhogen. Met vijftig cent per jaar stelt ze voor. Alleen: dan zou het nog acht à tien jaar duren voor dat pakje ook effectief 10 euro kost.

Sowieso al verdubbeld in prijs afgelopen 10 jaar

En er is dit: in West-Europa is de prijs van dat pakje sigaretten de jongste tien jaar verdubbeld wanneer je rekening houdt met de inflatie blijkt uit een ander onderzoek. In de meeste landen verdwijnt ongeveer driekwart van de opbrengst van sigaretten in de staatskas in de vorm van BTW en andere taksen. Zonder die belastingen zou een pakje sigaretten gemiddeld “maar” 28 procent duurder zijn geworden de jongste tien jaar.

De prijs van roltabak steeg zelfs harder dan die van sigaretten, met 115 procent. Die verhogingen hebben echter niet echt het gewenste effect gehad naar het verminderen van rokers de jongste tien jaar en blijkbaar zijn het vooral oudere rokers waarbij de kost een belangrijke factor is om te stoppen.

Ook in ons land eist de Coalitie Tegen Tabak, die de Belgische Cardiologische liga, ASL, APB, FARES, Observatoire de la santé du Hainaut, SEPT asbl, SSMG, Stichting tegen Kanker, Vigez, VLK en VRGT verenigt in de strijd tegen roken, voor een aanzienlijke verhoging van de accijnzen op sigaretten en tabak.

Ineens verhogen met 50 procent

Uit ervaringen in andere landen zoals de VS blijkt dat een verhoging van de prijzen met 10 procent ongeveer 3 procent van de rokers doet stoppen. Een recente studie die gepubliceerd werd in The New England Journal of Medicine waaraan wetenschappers van ondermeer de universiteiten van Toronto maar ook Oxford meewerkten, kwam tot de conclusie dat er een prijsverhoging in kleine stapjes omzeggens niks uithaalt en dat eentje van ineens 50 procent – in ons land zou dan een pakje van 20 sigaretten ongeveer 9 euro gaan kosten – leidt tot 20 procent van de rokers die stoppen, ongeacht de leeftijdscategorie.

Staatskas primeert?

Ergens in die studie staat ook een interessante paragraaf over hoe overheden wellicht zo’n shokeffect niet willen en liever voor een graduele, zachte prijsverhoging gaan: ze rekenen op de inkomsten uit accijnzen van de rokers en als er ineens te veel zouden stoppen zou dat gevolgen hebben voor de staatskas.

In ons land beginnen naar schatting 25.000 tieners elk jaar te roken.