Zelfs zonder de oorlog in Oekraïne en zijn stuwende impact op de energie- en grondstoffenprijzen, zouden we zeker tot einde 2022 oplopende prijzen gezien hebben. Dat zegt economisch onderzoek door het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

De sterk gestegen kosten voor container- en bulkvervoer per schip zijn de onderliggende oorzaak. Zoals bekend zaten die prijzen tijdens de coronacrisis enorm in de lift. Maar die hogere kosten zijn nog lang niet allemaal doorgerekend in de eindprijzen voor de consument.

Hoe duur zijn de maritieme transportkosten vandaag?

• De Baltic Dry Index (BDI) is de prijs die je moet betalen om bulk te vervoeren op ’s werelds belangrijkste vaarroutes. Die prijs wordt doorgerekend in omzeggens alle goederen die we per schip invoeren. De vrachtkosten kenden een enorme piek in de loop van 2021, een vertienvoudiging tegenover het begin van de coronacrisis, om daarna te bedaren. Maar de BDI staat vandaag wel nog steeds vijf keer hoger tegenover maart 2020 en 15 procent hoger dan een jaar geleden.

• De Freightos Global Container Freight Index, een kostenindicator voor containertrafiek, lijkt te stabiliseren op een niveau dat zes tot zeven keer hoger is dan bij het begin van de pandemie. Van een normalisatie naar de prijzen van voor corona is dus geen enkele sprake.

Wat betekent dit voor de prijzen in de winkel?

De economen van het IMF onderzochten de periode 1992-2021 en kwamen tot de conclusie dat “pieken in de BDI worden gevolgd door aanzienlijke en statistisch significante stijgingen van de invoerprijzen, de inflatie en de inflatieverwachtingen”. Anders gesteld: hogere transportkosten worden hoogstens geleidelijk geabsorbeerd door de invoerder of de groothandel en komen vroeg of laat bij de eindklant terecht.

“Het effect is vergelijkbaar in omvang, maar persistenter dan bij schokken in de mondiale olie- en voedselprijzen”, zegt het IMF. Een transportkostenschok haalt minder media-aandacht dan een olieschok, maar zindert dus wel veel langer na in de wereldeconomie, zo blijkt uit het onderzoek.

Wanneer is het duurdere transport volledig doorgerekend?

De hogere kosten voor maritiem transport in 2021 zullen pas tegen het einde van dit jaar doorgerekend zijn, zeggen de IMF-economen.

Dat gaat trager dan bij een olieschok, die de prijzen aan de pomp vrijwel meteen de hoogte injaagt, omdat de ingevoerde goederen niet altijd eindproducten zijn, maar ook onderdelen. Het duurt dus verscheidene maanden vooraleer de prijsverhogingen doorheen de logistieke en productieketen in de eindprijs voor de consument verwerkt zijn.

• In cijfers: wanneer de vrachtkosten verdubbelen, stuwt dat de inflatie 0,7 procentpunten omhoog.
• Maar in 2021 was er gemiddeld sprake van meer dan een verviervoudiging van de vrachtkosten. Dat zal een effect op de inflatie hebben van ongeveer 1,5 procentpunten in 2022.
• “De effecten zijn vrij hardnekkig, met een piek na een jaar en een duur tot 18 maanden”, zeggen de onderzoekers.

En dan is er nog de oorlog …

“Onze analyse dateert van vóór de oorlog in Oekraïne, maar staat er niet los van: het conflict zal de mondiale inflatie waarschijnlijk verergeren”, doet het IMF er nog een schepje bovenop. “Bovendien zal de oorlog de aanvoerketens waarschijnlijk verder verstoren, waardoor de mondiale transportkosten – en dus ook de inflatoire effecten – langer hoog kunnen blijven.”

(mah)