Het desinformatienetwerk Doppelganger is erin geslaagd om miljoenen Facebookgebruikers te bereiken met pro-Russische propaganda. Het ging uiterst doeltreffend te werk.

Waarom is dit belangrijk?

Deze activiteiten komen vlak voor de cruciale Europese Parlementsverkiezingen in juni. Hoewel het onmogelijk is te weten of de Facebookadvertenties van Doppelganger gevolgen zullen hebben voor de verkiezingen, wordt de vrees van politici bevestigd: Europa wordt geviseerd.

In het nieuws: Doppelganger kan met gemak pro-Kremlin-verhalen verspreiden op Facebook,

• Een onderzoek door AI Forensics, wat Politico kon inkijken, onthulde dat de invloed van Doppelganger aanzienlijk groter is dan eerst werd aangenomen: het kan vijf tot tien keer meer gebruikers bereiken. “We wisten dat Doppelganger actief was, maar de omvang die we ontdekten was volledig ongeëvenaard.”, vertelt onderzoeker Paul Bouchaud.
• Het netwerk targette voornamelijk Duitsland en Frankrijk. Door politieke advertenties niet te labelen, kon het een groter publiek bereiken.
• Doppelganger gebruikte de advertenties om actief de publieke opinie te manipuleren over verschillende gebeurtenissen. Zo werd de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de EU voorgesteld als schadelijk voor lokale economieën, specifiek door misleidende campagnes over landbouwconcurrentie.
• De manier waarop dit gebeurde wijst op een organisatie die goed wist wat ze deed. De advertenties speelden in op lokale kwesties en timing, vaak door nieuwe posts te maken als directe reactie op actuele gebeurtenissen, meestal slechts een dag na het nieuwsfeit.

Algoritmes omzeilen

The Bigger Picture: Meta slaagt er niet in om politieke advertenties adequaat te reguleren.

• Het moederbedrijf van Facebook, Meta, heeft zich te houden aan heel wat wetgeving, waaronder de Digital Services Act. Adverteerders moeten politieke reclameboodschappen verplicht aangeven. Toch was 65 procent van de advertenties ongelabeld. Meta kon slechts 5 procent daarvan verwijderen, schrijft AI Forensics.
• Zo konden een boel advertenties door de mazen van het net glippen en werden ze minstens 2,6 miljoen keer bekeken. Naast propaganda tegen Oekraïne gaat het ook om scams voor cryptomunten.
• Door algoritmes te gebruiken en advertenties van de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz als voorbeeld te nemen, wist Doppelganger welke woorden het moest vermijden om de automatische detectiesystemen voor politieke advertenties te omzeilen.
• Ben Walters, woordvoerder van Meta, wil de zaak minimaliseren. Hij benadrukt dat advertenties direct worden verwijderd als deze worden gerapporteerd. Ook is hij het oneens met de definitie van ‘politieke advertentie’ die het onderzoek hanteerde.

Heeft propaganda gevolgen?

Om te volgen: Zorgt de Russische propagandamachine straks ook voor meer pro-Russische stemmen in het Europees parlement?

• De Franse minister van Europese Zaken Jean-Noël Barrot trekt alvast aan de alarmbel. “Frankrijk wordt overspoeld met propaganda en desinformatie”, zei hij dinsdag. “In de afgelopen zes weken is er niet één week geweest zonder een gecoördineerde desinformatiecampagne die Frankrijk trof.”
• Recent nog brachten de Tsjechische inlichtingendiensten het nieuws naar buiten dat de website ‘Voice of Europe’ een nieuwskanaal zou zijn dat de Russische invloed in Europa wilde vergroten. Het land legde sancties op. Ook het Belgische federale parket opende een onderzoek naar Voice of Europe.
• Premier Alexander De Croo (Open Vld) zei vorige week waar het volgens hem op stond: “Volgens onze inlichtingendiensten zijn de doelstellingen van Moskou duidelijk: helpen om meer pro-Russische kandidaten verkozen te laten worden in het Europees Parlement en het pro-Russische narratief in die instelling versterken.”