De gevolgen van de oorlog in Oekraïne op de voedingsmarkt worden stilaan duidelijk. Zo is zonnebloemolie niet langer beschikbaar in alle winkels. En het ziet ernaar uit dat er niet veel beterschap op komst is.
Als je een bezoekje brengt aan de winkel, is de kans zeer groot dat je op enkele lege schappen stuit. Zo is er bijvoorbeeld niet langer voldoende zonnebloemolie in voorraad. Ook de producenten gaan gebukt onder het tekort aan zonnebloemolie. Daardoor gebruiken ze alternatieven in hun producten. In principe moeten ze die wijzigingen melden op het etiket, maar de federale overheid laat die verplichting in deze uitzonderlijke situatie (tijdelijk) vallen. In de winkels zal je voortaan wel een affiche vinden met daarop informatie over eventuele wijzigingen.
Oorlog en hittegolf
We moeten niet ver zoeken voor een verklaring voor het tekort aan zonnebloemolie: de oorlog in Oekraïne. Bijna driekwart van de zonnebloemolie in de winkels hier komt uit Oekraïne. Dat tekort zorgt niet alleen voor lege rekken in de winkels, maar jaagt ook nog eens de prijzen de hoogte in. Ook de prijs van bepaalde andere voedingsproducten, zoals tarwe, zit in de lift. Rusland en Oekraïne zijn namelijk belangrijke uitvoerders van graan.
Omdat de toevoer van tarwe uit die twee Oost-Europese landen onzeker is, had India zich opgeworpen als back-up. Maar dat land moet nu al een tijdje het hoofd bieden aan een hittegolf. In bepaalde gebieden is de temperatuur al opgelopen tot 45 graden, waardoor de oogsten in gevaar komen. Volgens schattingen van Bloomberg zullen de opbrengsten dit seizoen 10 à 50 procent dalen. Minister van Voedsel en Handel Piyush Goyal zei vorige maand nog dat zijn land het komend jaar een record van 15 miljoen ton tarwe wil uitvoeren, maar dat lijkt nu een iets te optimistische vooruitzicht te zijn.
Experts merken wel op dat de hittegolf in de eerste plaats een impact zal hebben op de binnenlandse markt en enkele landen die in grote mate afhankelijkheid zijn van import voor hun graan, zoals Egypte.
Droogte in eigen land
Maar ook in eigen land komen de gewassen in gevaar. Zo is onze grondwaterbuffer veel sneller aan het dalen dan verwacht. Dat komt omdat de maand maart de droogste was sinds de start van de metingen. Sommige landbouwers stellen het zaaien daarom uit, in de hoop dat er binnenkort regen valt.
Marijke Huysmans, professor aan het KU Leuven, zei maandag in een reactie aan VRT NWS dat het nu al een goed idee is om zuinig om te springen met water. “We zijn vooral bang dat we nu de waterbuffer gaan opgebruiken die we nodig hebben als er mogelijk een droge zomer aankomt”, klonk het. Het Belang van Limburg merkt op dat er nu al boeren in de problemen komen door de droogte.
Tot slot moeten de boeren en andere voedingsproducenten ook nog eens het hoofd bieden aan de opgelopen energieprijzen. Zij zien zich genoodzaakt om een deel van de opgelopen kosten door te rekenen aan de eindgebruiker. En dat zien we als we naar de jongste inflatiecijfers kijken. Die worden niet langer uitsluitend aangedreven door de hoge energieprijzen. In België heeft de inflatie wat aan kracht verloren, maar we zien dat de prijsstijgingen wel doorsijpelen naar tal van andere producten, waaronder voeding.
(jvdh)