Steeds meer jongeren brengen een groot deel van hun dag door achter een scherm, met zorgwekkende gevolgen voor hun mentale en fysieke gezondheid. Dat zorgt in heel Europa voor onrust, en beleidsmakers én scholen proberen in te grijpen. De Europese Unie zet daarbij volop in op strengere regelgeving, terwijl individuele lidstaten lokale maatregelen nemen om het tij te keren.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat jongeren wereldwijd gemiddeld meer dan zeven uur per dag bezig zijn met digitale apparaten zoals smartphones, tablets en laptops. Dat excessieve schermgebruik baart experts zorgen, vooral wanneer het gaat om jonge kinderen. Zo zijn er aanwijzingen dat schermtijd een negatieve impact heeft op de hersenontwikkeling bij kinderen jonger dan drie jaar. Ook bij oudere kinderen zijn de risico’s reëel: langdurig schermgebruik kan leiden tot concentratieproblemen, slaapproblemen en zelfs een verhoogd risico op suïcidale gedachten of gedrag.
Digital Services Act
Als antwoord op de groeiende bezorgdheid heeft de Europese Unie de Digital Services Act (DSA) in het leven geroepen. Die wetgeving moet zorgen voor een veiligere online omgeving, met bijzondere aandacht voor minderjarige gebruikers. Platforms krijgen strengere regels opgelegd rond transparantie, gebruikersbescherming en algoritmes die verslavend gedrag kunnen aanwakkeren.
Daarnaast voeren verschillende Europese landen ook eigen maatregelen in. Zo heeft Frankrijk het gebruik van smartphones op scholen al gedeeltelijk verboden. Hoewel de handhaving niet overal even streng is, hopen beleidsmakers dat deze regels jongeren bewust maken van hun digitale gedrag en hen helpen gezondere gewoonten aan te leren.
Digitale pauzes op school
Sommige scholen nemen het heft in eigen handen. Zo voert de Marcel Pagnol-school in Frankrijk sinds kort digitale pauzes in. Leerlingen moeten hun smartphone tijdens de schooluren inleveren. Volgens het schoolteam heeft deze maatregel geleid tot minder afleiding, meer sociale interactie en een duidelijke daling van cyberpestincidenten. Leerkrachten geven aan dat de rust in de klas is teruggekeerd en dat leerlingen opnieuw meer geconcentreerd zijn tijdens de lessen.
Niet alleen scholen, maar ook gezinnen voelen de impact van schermverslaving. In heel Europa ontstaan oudergroepen, zowel online als offline, waarin tips worden gedeeld over hoe schermtijd thuis beperkt kan worden. De verslavende aard van algoritmes op populaire apps zoals TikTok en Instagram is daarbij een belangrijk discussiepunt. Ouders roepen op tot strengere controles en meer transparantie vanuit techbedrijven.