Hoe slecht doet Europa het eigenlijk met vaccineren?

door Mick Van Loon
gepubliceerd op zondag 11 april 2021 om 00:40 •
5 min lezen

In vergelijking met het Verenigd Koninkrijk, Israël en de Verenigde Staten, lijkt het met het vaccineren tegen Covid-19 erg traag te gaan in Europa. Is het zo dramatisch? Het blijkt nogal mee te vallen.

Het is om te beginnen een beetje opletten met de cijfers van het aantal gezette vaccins. Het valt niet te betwisten dat de VS momenteel fors hard gaat met zo’n 3 miljoen vaccins per dag, wat het dubbele is van België als je gaat omrekenen naar bevolkingsaantallen. Duitsland prikte onlangs meer dan 250.000 mensen per dag. Wanneer men het verschil in bevolking verklaart, is dat het equivalent van een land ter grootte van de VS dat 1 miljoen per dag vaccineert. Italië, Nederland, Spanje en Frankrijk zitten allemaal ongeveer aan de snelheid waarmee ons land vaccineert.

In tegenstelling tot de perceptie, ziet het er voor de EU ook niet slecht uit qua vaccinleveringen. BioNTech/Pfizer heeft gezegd dat het in staat zal zijn om 10 miljoen vaccins te leveren bovenop de oorspronkelijk overeengekomen bijna 200 miljoen voor het tweede kwartaal van dit jaar. Dat betekent dat, zelfs als AstraZeneca volgend kwartaal helemaal niet levert, de Europese Commissie nog steeds in staat zal zijn om haar doel te bereiken om 300 miljoen vaccins aan de lidstaten te leveren.

Zelfs met AstraZeneca zou het nog wel eens kunnen meevallen

Dat omvat 55 miljoen van de vaccins van Johnson & Johnson met een enkele dosis. En wie weet, misschien krijgt AstraZeneca dan eindelijk zijn zaakjes voor elkaar. Voorlopig is de realistisch pessimistische schatting dat ze in het tweede kwartaal op zijn best 80 miljoen van hun beloofde 180 miljoen doses zullen leveren. Maar het wordt wellicht meer. Donderdag werd duidelijk dat AstraZeneca is overeengekomen dat bijna alle in Nederland geproduceerde Covid-vaccindoses waarover het VK een claim heeft ingediend in de EU zullen blijven.

Thierry Breton, de Europese commissaris die de vaccintaakgroep van het blok leidt, zei dat de CEO van AstraZeneca hem had bevestigd dat alle doses van de Nederlandse fabriek, op 1,2 tot 1,5 miljoen na, nu aan de EU-lidstaten zouden worden geleverd. De Nederlandse fabriek produceert ongeveer 7,5 miljoen doses per maand, waarover het VK beweerde een contractueel recht te hebben tijdens recente besprekingen.

De impact van de hele trombose-hetze, waarbij er nu een leeftijdsrestrictie is in de meeste Europese landen voor het AstraZeneca-vaccin, zou ook best meevallen. Om te beginnen stelden zich daar in eerste instantie problemen voor mensen die hun eerste van twee prikken al hadden gekregen, maar de oplossing die zich daar aandient is dat die een tweede prik krijgen van een ander vaccin. In Frankrijk is dat al beslist. Fransen onder de 55 die één dosis hebben gekregen van het AstraZeneca-vaccin moeten een tweede injectie krijgen met het vaccin van Pfizer of dat van Moderna, zegt het belangrijkste Franse adviesorgaan voor de volksgezondheid. Het gaat om ruim een half miljoen Fransen die tussen 6 februari en 13 maart geprikt zijn. Tussen de eerste pik met AstraZeneca en de tweede prik met een ander vaccin zouden volgens het adviesorgaan twaalf weken moeten zitten.

Mathematisch is Europese doelstelling wel degelijk haalbaar

Naarmate er meer vaccins binnenkomen, zal de snelheid van het vaccinatieprogramma van de EU waarschijnlijk aanzienlijk toenemen. De gemiddelde dagelijkse vaccinatiegraad zal halverwege april verdubbelen tot het Amerikaanse equivalent van 2 miljoen per dag en vervolgens in mei met nog een miljoen per dag toenemen. Het is niet voor niets dat de Europese ministers van Volksgezondheid steeds meer vertrouwen beginnen te krijgen in het feit dat de hele volwassen bevolking begin juli minstens één keer is ingeënt.

Aan het begin van het jaar introduceerde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een EU-brede doelstelling: 70 procent van de volwassen bevolking moest gevaccineerd zijn “tegen de zomer”. En hoe onwaarschijnlijk dat misschien mag lijken: dat doel wordt waarschijnlijk gehaald.

Let’s do the math. Eind maart waren er al zo’n 100 miljoen vaccins verspreid. Voeg de 380 miljoen toe die in het tweede kwartaal komen, en dat betekent dat medio juli ongeveer 270 miljoen EU-burgers volledig kunnen worden gevaccineerd – of ongeveer 70 procent van de 380 miljoen volwassenen in de EU. Bij deze berekening wordt ervan uitgegaan dat we slechts 80 miljoen vaccins van AstraZeneca krijgen, maar wél de 55 miljoen van Johnson & Johnson met een enkele dosis. Elke extra productie zou dit aanzienlijk versnellen. De meest waarschijnlijke kandidaat hier is het mRNA-vaccin van het Duitse biotechbedrijf CureVac, waarvan de klinische onderzoeksgegevens al worden beoordeeld bij de EMA.