De hoogste baas van PostNL in België en zijn plaatsvervanger zitten vast. Ze worden verdacht van mensenhandel en het leiding geven aan een criminele organisatie. De leiding van PostNL zegt zich niet te herkennen in de beschuldigingen. Volgens vakbond FNV spelen vergelijkbare misstanden ook bij pakketbezorgers in Nederland.

De Belgische justitie deed maandag invallen bij depots van PostNL. Het Nederlandse bedrijf is als pakketbezorger ook actief in België, met 9 pakkettendepots en één sorteercentrum. PostNL ligt er al langer onder vuur vanwege misstanden.

Belgische top PostNL-verantwoordelijk gehouden

“Zwart werk bijvoorbeeld”, zegt Erik Maes, van de Belgische vakbond BTB-ABVV. “Discriminatie, racisme. Maar ook het verboden ter beschikking stellen van arbeidskrachten. Dat is uitzendarbeid, dat mogen in België alleen uitzendbureaus doen, andere bedrijven niet. En in november hebben we zelfs klachten gehad van kinderarbeid.”

Undercover onderzoek van tv-zender VTM en de krant HLN bracht in november deze misstanden aan het licht, die vooral zouden spelen bij zelfstandig ondernemers die voor PostNL werken. Maar de Belgische top van het bedrijf wordt nu verantwoordelijk gehouden.

Vanuit de Belgische justitie klinkt nu het geluid dat PostNL zelf verantwoordelijk is voor wat er misloopt, zegt onderzoeksjournalist Joppe Nuyts van VTM/HLN.

Extra controles

“Criminele organisatie, mensenhandel… Daarmee zegt het Belgische gerecht echt: dit zijn niet maar een of twee onderaannemers die criminele feiten plegen, dit is het bedrijf zelf dat aanzet tot criminele feiten, dat onderaannemers aanmoedigt tot het plegen van fraude.” 

De top van PostNL zegt zich niet te herkennen in de beschuldigingen. “Dat is niet de manier waarop we binnen PostNL werken”, zegt Liesbeth Kaashoek, directeur pakketten en logistiek Benelux. “Wij hebben de afgelopen maanden nauw met de inspectie samengewerkt en op hun verzoek extra controles uitgevoerd bij onze ondernemers en de mensen die op ons depot komen.”

Ze noemt het ‘ongelofelijk en onbeschrijflijk’ dat tien collega’s in België zijn opgepakt en dat twee van hen nog vastzitten. Kaashoek zegt verder tot nu toe niks te hebben gehoord van de officiële instanties over de tenlastelegging. “Maandag kunnen we de onderzoeksrechter pas zien en horen we meer.”

Boete van bijna 300.000 euro

PostNL werkt in België met 220 onderaannemers samen, vervolgt ze. “Met veel van hen is niks aan de hand. Als ze inbreuk maken op onze regels, nemen we afscheid van ze. Uit de controles die wij doen, komen geen grote of structurele misstanden naar voren. Vandaar ook onze verbazing over de gang van zaken.”

Deze zaak speelt dan wel in België, ook in Nederland maken vakbonden zich al jaren zorgen over de positie van pakketbezorgers. Vorig jaar greep de Arbeidsinspectie nog in. PostNL kreeg toen een boete van bijna drie ton, omdat er bij een onderaannemer mensen illegaal werkten. Ook werd bij een onderaannemer geconstateerd dat mensen onder het minimumloon betaald kregen.

De Arbeidsinspectie in Nederland kan er ook voor kiezen om een dossier over te dragen aan het Openbaar Ministerie, zodat betrokkenen strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. De instantie reageerde niet direct op vragen van RTL Z hierover.

Of topvrouw Herna Verhagen strafrechtelijk vervolgd kan worden, is overigens nog maar zeer de vraag, zegt hoogleraar financieel strafrecht Matthijs Nelemans in de Volkskrant. “Het strafrecht is het ultimum remedium.”

Dat betekent niet dat de overtredingen in de Nederlandse transportsector, en dus ook bij pakketbezorgers, minder erg zijn, stelt vakbond FNV. 

Veel gepraat, weinig actie

“Het tewerkstellen van illegale chauffeurs, werken zonder documenten, rijden zonder vergunningen, fraude met rij- en rusttijden, niet uitbetalen van de juiste lonen”, somt FNV-bestuurder Edwin Atema op. “Het hele palet, tot aan arbeidsuitbuiting aan toe, dat een vorm is van mensenhandel, gebeurt ook in Nederland.”

De Nederlandse overheid ziet mensenhandel onder andere als het werven, vervoeren en huisvesten van mensen met gebruik van dwang. Als iemand werkt en een deel van die inkomsten moet afdragen, of onder mensonterende omstandigheden aan de slag is, is er sprake van arbeidsuitbuiting. 

In Nederland wordt wel veel gepraat over het aanpakken van misstanden, maar weinig actie ondernomen, vindt Atema. “In Vlaanderen hebben ze maar 8 inspecteurs, maar die weten wel de hele transport- en logistieksector zoveel angst aan te jagen dat ze naar Nederland vluchten, omdat hier gewoon geen controles zijn.” 

‘PostNL voelde zich onaantastbaar’

Hij hekelt de opstelling van PostNL. “Het is diep triest dat zo’n bedrijf nu huilie-huilie gaat doen, dat ze het lef hebben om te zeggen dat ze van niks weten. Ze voelden zich onaantastbaar, dachten dat ze overal mee konden wegkomen – tot nu toe. Die ceo zit niet achter de tralies omdat hij zweetvoeten heeft.” 

De Arbeidsinspectie zou de hoeder van de arbeidsmarkt moeten zijn, vindt de FNV-bestuurder. “Ze moeten veel meer gaan bedenken wat ze wel kunnen doen en veel meer optreden bij overtredingen die onder het strafrecht vallen, samen met het OM.”