Friedrich Merz, de leider van de Duitse conservatieven, heeft een historische nederlaag geleden. Ondanks een verkiezingsoverwinning en een coalitieakkoord met de centrumlinkse SPD, kreeg hij niet genoeg stemmen om benoemd te worden als bondskanselier. De stemming in de Bondsdag draaide uit op een politieke vernedering.

In de Bondsdag, waar 630 zetels te verdelen zijn, had Merz een absolute meerderheid van 316 stemmen nodig om kanselier te worden. Hij strandde op 310, ondanks dat zijn eigen coalitie theoretisch voldoende stemmen in huis had. Dat betekent dat minstens 18 parlementsleden uit zijn eigen meerderheid hem niet hebben gesteund.

De uitkomst komt als een verrassing en is een zware klap voor Merz, die nog maar tweeënhalve maand geleden zijn partij, de CDU/CSU, naar de overwinning leidde bij de federale verkiezingen.

Uniek in de moderne Duitse politiek

Dat een kanselierskandidaat faalt bij de eerste stemming is sinds het ontstaan van de Bondsrepubliek in 1949 niet meer gebeurd. Politiek Duitsland reageert verbijsterd op de uitslag. Veel analisten spreken van een vertrouwenscrisis binnen de nieuwe coalitie, en sommigen vermoeden zelfs sabotage van SPD-leden die het niet eens zijn met het akkoord met Merz.

De stemming laat niet alleen zien dat de regeringsvorming nog allerminst afgerond is, maar ook dat het leiderschap van Merz al van bij de start onder druk staat.

Wat nu?

De Duitse grondwet voorziet nu in een nieuwe ronde. Binnen twee weken moet de Bondsdag opnieuw stemmen over Merz of een andere kandidaat. Er is geen beperking op het aantal stemrondes. Als na drie stemmingen niemand een absolute meerderheid behaalt, kan de president alsnog iemand benoemen — al dan niet met een minderheidsmandaat.