Top Gun: Maverick is het vervolg op Top Gun en een staaltje onvervalste Hollywoodactie die heel wat westerse bioscoopgangers opnieuw zal overtuigen van de ongenaakbare macht van het Amerikaanse leger. Als je beide films – met telkens Tom Cruise in de hoofdrol – vergelijkt, zijn er toch opvallende verschillen die aangeven dat de opkomst van China een echte bedreiging betekent voor de Amerikaanse hegemonie.

Hij doet het weer. Tom Cruise zorgt er in zijn eentje voor dat de cinema’s opnieuw volk trekken. Post- corona bleken de zalen toch niet terug vol te lopen. In de VS en Europa maken cijfers gewag van een daling van 40 procent. De lancering van Top Gun was voldoende om heel wat bioscoopaandelen en aanverwanten een fameus duwtje in de rug te geven. 

Hetzelfde recept of toch niet?

Het recept van deze actiefilm is simpel en daarom ook zo effectief. Een groep elitepiloten, onder het bevel van de eeuwige rebel Maverick – gespeeld door een toch nog altijd goed bewaarde Tom Cruise –  verhindert een terroristenstaat om een nucleair wapen te ontwikkelen. Er zijn natuurlijk de obligate conflicten tussen de piloten, de Ray Bans, het iconische pilotenvest van de hoofdacteur, de Kawasaki-motorscènes en een weliswaar iets minder stomende liefdesrelatie. Maar de actiescènes blijven adembenemend en het Amerikaanse leger bewijst eens te meer dat het onverslaanbaar is. 

Tot daar lijkt de nieuwste Top Gun wel een kopie van de eerste, die in 1986 de carrière van Cruise lanceerde en hem tot een van de meest ‘bankable’ Hollywoodsterren aller tijden maakte. Voor regisseurs is een film met Tom Cruise bijna een garantie op succes, denk maar aan de Mission Impossible-reeks.

Nochtans zijn er heel wat verschillen die weergeven hoe de wereld in 36 jaar is veranderd en hoe China een stap voorwaarts heeft gezet op het geopolitieke toneel.

1. De VS is niet meer de enige supermacht

In 1986 hadden de VS de Vietnamoorlog helemaal verteerd en waren ze nog de enige echte supermacht. De Sovjet-Unie stond op het punt te imploderen en China was nog lang niet die macht die het vandaag is. Het vertrouwen in de Amerikaanse dominantie was oneindig. Volgens Eldridge Colby, ex-assistent secretaris van het Amerikaanse Departement van Defensie, waren de jaren 1980 het hoogtepunt van de Amerikaanse hegemonie.

In de nieuwste Top Gun wordt dat zelfvertrouwen gefnuikt. De film staat bol van verwijzingen naar andere militaire machten. Ook die beschikken over de nieuwste ‘5th generation’-straaljagers. Verder is er een technologische wedloop bezig, die de VS niet gegarandeerd zal winnen. China heeft bijvoorbeeld de J20 Stealth-straaljager ontwikkeld, bijgenaamd de “Mighty Dragon” die vaak in de buurt van Taiwan patrouilleert.

2. We stappen een nieuw tijdperk in op het slagveld

“The future is coming and you are not in it”, roept Admiraal Cain, een officier die het niet zo hoog opheeft met de rebelse Maverick, in het begin van de nieuwste Top Gun. Zijn uitspraak verwijst naar het tanende belang van menselijke piloten. Het Amerikaanse leger investeert vandaag veel geld in onbemande vliegtuigen en drones, aangestuurd door artificiële intelligentie. Een technologie die 36 jaar geleden amper voorhanden was. Maar laat dat nu net iets zijn waarin China zeer sterk in is, als grootste producent van drones en fabriek van de hele wereld.

3. De nieuwe Koude Oorlog speelt zich nu af via censuur

De film, geproduceerd door Paramount, werd initieel gefinancierd met geld van Tencent, een van de grootste entertainmentconglomeraten in China. Maar Tencent trok zich finaal terug uit angst om de Chinese overheid te bruuskeren. Terwijl eerdere actiefilms die het Amerikaanse leger verheerlijken zonder scrupules verwezen naar de Russische vijand, de terroristische taliban of de schurkenstaat Noord-Korea, wordt elke verwijzing naar de nieuwe rivaal van de VS angstvallig vermeden. En nog was dat niet genoeg. 

Opvallend is dat Hollywood voor het eerst echt tegengas geeft, een bewijs dat zelfs de Amerikaanse filmindustrie het gehad heeft. De volgende anekdote geeft dit aan. Op het pilotenvest van Maverick staan de vlag van Taiwan en Japan. Die 2 vlaggen waren initieel verwijderd in de trailer van 2019. Men wilde de Chinese sponsor niet op stang jagen. In de film staan ze er finaal toch op. Wat maakt dat de film al zeker niet in China zal worden vertoond. Het geeft wel aan dat zelfs Hollywood het heeft opgegeven om te trachten tot een overeenkomst te komen met de Chinese censuur.

4. De film is woke goedgekeurd

Dit heeft an sich niets met China te maken, maar is wel een reflectie van de veranderende tijdsgeest. In de eerste Top Gun is er een legendarische scène waarin Maverick zijn vliegmaatje Goose uitdaagt – voor 20 dollar nota bene – om Charlie, gespeeld door Kelly McGillis, te verleiden. Tot in de toiletten gaat hij om zijn willetje te krijgen. Dit zou vandaag als seksuele intimidatie worden beschouwd. In de nieuwste Top Gun gaan beide piloten een nieuwe weddenschap aan voor 20 dollar. Inzet? Een potje vogelpik.

Dit gezegd zijnde ben je niet verplicht in je comfortabele cinemazetel al deze bedenkingen te maken. Voor de ouderen onder ons die behoefte hebben aan een goede brok onvervalste nostalgie, is het een fantastische gelegenheid om met een pot popcorn – of beter gezegd een emmer, want die lijken alsmaar te groeien – te genieten van een stevige brok entertainment. Voor de nieuwste generatie is het de zoveelste actiefilm, het enige recept dat nog blijkt te werken. Een die zijn mannetje kan staan tussen alle Marvel-sequels, van The Avengers tot Spider-Man. Geniet ervan! 

Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Zijn recente boek ‘Topsporters zijn CEO’s’, dat aantoont dat leiderschap het verschil maakt tussen kampioenen en superkampioenen, is te koop in de Standaard Boekhandel of online via https://topsporterszijnceos.businessam.be/