Heuvelachtig gebied, riviervalleien, diepe meren, dikke bossen en moerassen: de 65 kilometer lange grens tussen Polen en Litouwen klinkt niet als de ideale plek om met tanks door te rijden. Toch bestaat de kans dat Rusland net dit wel doet: die 65 kilometer, bekend als de Suwalki-corridor, is het enige wat Poetins vazalstaat Wit-Rusland en de Russische exclave Kaliningrad van elkaar scheidt. Als het Oekraïneconflict op zijn einde loopt, bestaat de kans dat Rusland beide gebieden aan elkaar wil rijgen.
Die 65 kilometer, en het gebied errond, staat bekend als de Suwalki-corridor, vernoemd naar de nabijgelegen Poolse stad Suwalki. Het gebied zelf heeft zeer weinig te bieden: buiten wat bosbouw bevindt er zich geen industrie, grote steden zijn er niet te vinden, de dichtstbijzijnde luchthavens liggen op enkele honderden kilometers en het grensgebied wordt maar doorkruist door twee grote wegen en een spoorlijn.
Daar draait het echter allemaal niet om. De reden dat de Suwalki-corridor van belang is, is omdat ze Wit-Rusland scheidt van Kaliningrad. Dat gebied, sinds 1945 in handen van de Sovjet-Unie en nadien Rusland, is voor Poetin van cruciaal strategisch belang. De Baltische vloot, die in totaal meer dan 40 oorlogsschepen telt, heeft er zijn thuisbasis, en er bevinden zich ook tienduizenden Russische soldaten en zelfs kernraketten. Kaliningrad functioneert wat als een vooruitgeschoven militaire basis: een basis met kernraketten, midden tussen NAVO-lidstaten dan wel…
De kans lijkt dan ook groot dat Poetin zijn ingesloten basis graag wil verbinden met de rest van het land. In Oekraïne heeft Rusland nu al een landbrug veroverd, waardoor verkeer tussen Rusland en de Krim nu ook via land kan rijden, in plaats van over de Krimbrug te moeten. Het lijkt er op dat dit, samen met de verovering van de Donbas, het echte doel van de strijd is. Een soortgelijk scenario met Kaliningrad lijkt dus zeker aannemelijk.
Belang voor de NAVO
De verovering van de Suwalki-corridor heeft echter nog wat voordelen voor Rusland. Zo vormt het gebied de enige aanhechting (via land) van de Baltische Staten met de rest van het NAVO-blok. Door dit in te nemen, wordt het voor het defensieblok dus moeilijker om de Baltische staten te beschermen. Voor Estland, Letland en Litouwen, die zich in deze tijden tonen als belangrijke bondgenoten voor Oekraïne, wordt de situatie dan wel bijzonder precair.
Geen van de drie landen heeft namelijk een legermacht die groot en sterk genoeg is om de Russen alleen af te houden. Daarom stationeerde de NAVO ook vier gevechtsgroepen (de enhanced Forward Presence) in de drie Baltische Staten en Polen. De NAVO-basissen in Polen (Orzysz) en Litouwen (Rukla) liggen elk op een honderdtal kilometer van de Pools-Litouwse grens, waardoor de goedgetrainde soldaten snel kunnen ingrijpen bij een invasie.
En de dreiging is reëel: Mikhail Kasyanov, tussen 2000 en 2004 premier van Rusland onder president Poetin, gaf begin deze maand nog mee dat Rusland na Oekraïne naar de Baltische Staten zou kijken. Hoewel hij vroeger geloofde in Poetin als een goede leider, distantieerde Kasyanov zich de laatste jaren van diens regime. Ook Sir Richard Shirreff, tussen 2011 en 2014 opperbevelhebber van de NAVO in Europa en nu adviseur, waarschuwde dat een invasie van de Baltische Staten mogelijk is.
Komt het zover?
Toch moeten er ook enkele bedenkingen worden gesteld bij een invasie van één van de staten. Dat zal hoe dan ook artikel 5 van het NAVO-verdrag in beweging zetten, waardoor de andere NAVO-lidstaten verplicht zijn de oorlog te verklaren aan Rusland. De vraag blijft dan of de VS en de Europese bondgenoten reuzegrote troepenmachten naar de regio sturen, of toch eerder terughoudend reageren en vooral de eigen regio beveiligen.
Verder wordt ook betwijfeld of Rusland een invasie of extra oorlog wel kan organiseren de komende jaren. Aan het front in Oekraïne sneuvelden al tienduizenden Russen op zeer korte tijd, en dat waren dan nog vooral de elitetroepen. Opnieuw reservisten en tieners opleiden en voorzien van degelijk materiaal (met kapotgeschoten tanks kan je geen invasie plannen), zal jaren duren. En dan wordt nog uitgegaan van het scenario dat Poetin aan de macht blijft en de Russische economie relatief gespaard wordt.
En zelfs als het Rusland lukt om voldoende soldaten te mobiliseren, komen ze in de Baltische Staten tegenover het state of the art materiaal te staan van de NAVO: F-16’s, F-35’s, modernere tanks en artilleriegeschut, om maar enkele voorbeelden te noemen. Gezien de strijd tegen het (verouderde) Oekraïense en door het Westen gedoneerde oorlogsmateriaal al niet vlekkeloos verloopt, lijkt een invasie van de Suwalki-corridor dan ook pure militaire zelfmoord.
(fjc)