Het was in het jaar 2016 dat Sky en HBO The Young Pope uitzonden. Vier jaar, is in het televisielandschap van vandaag, waarin sneller series geproduceerd worden dan je ze kijken kan, een eeuwigheid. Toch is er pas nu de opvolger, The New Pope. Eigenlijk een tweede seizoen. We hebben beide reeksen nog eens bekeken en zeggen hier en nu: we raden aan om hetzelfde te doen.
Destijds, in 2016, was The Young Pope compromisloze televisie. Nu is het dat nog steeds. Om je een idee te geven: pas zeven minuten ver in de eerste aflevering wordt er gesproken. “Ciao Rome” zegt Jude Law daar en hij groet daar voor het eerst de mensenmassa die als eerste hun nieuwe paus willen begroeten.
The Young Pope verscheen nadat regisseur en schrijver Paolo Sorrentino internationaal hoge ogen had gegooid met La Grande Bellezza (2013) en Youth (2015), op een moment dus dat hij – binnen de alternatieve cinema – zo’n status had verworven dat hij zich alles kon veroorloven. Zijn voornemen: cinema maken voor de televisie, mét beelden die je je herinnert. Hij verhuisde dus ook zijn cameraman-stilist Luca Bigazzi mee en hoefde aan visuele sierlijkheid dan ook niks in te boeten.
Ook financieel kon Sorrentino op rozen zitten. Er werd voor The Young Pope alleen – 10 afleveringen – zo’n 45 miljoen dollar gespendeerd, de pauselijke kleding werd gemaakt door een bedrijf dat ook de kleding voor de echte paus maakt en aangezien filmen in het Vaticaan uit den boze was – het lijkt ons duidelijk waarom – werd het geheel nagebouwd in een studio in Rome, inclusief pareltjes als de Sixtijnse kapel en de pauselijke bibliotheek.
Onbuigzaam, lichtgeraakt, wraakzuchtig
In de hoofdrol zien we ster Jude Law in een tijd toen het nog niet evident was dat filmsterren ook op televisie te zien waren. Law wordt opgevoerd als Lenny Belardo, de nieuwe jonge en eerste Amerikaanse paus in de geschiedenis van de katholieke kerk. Hij meet zich de naam Pius XIII aan en waar zo’n jonge paus misschien wel een cadeau had kunnen wezen voor het ouderwetse imago van het instituut kerk blijkt hij al snel een vergiftigd geschenk.
Waar de nieuwe paus in eerste instantie nog wordt weggezet als “telegenieke marionet” blijkt hij toch over een behoorlijk eigengereid karaktertje te beschikken, een karakter dat hij zelf omschrijft als “onbuigzaam, lichtgeraakt en wraakzuchtig.”
Dat toont hij dan ook al snel. Zo weigert hij om zijn eerste homilie (preek met een Bijbelse tekst als uitgangspunt) uit te spreken – waar alle verzamelde kardinalen op zitten te wachten –, neemt hij de onervaren zuster Mary (Diane Keaton) aan als persoonlijk raadgever en degradeert hij Voiello (Silvio Orlando), kardinaal-secretatis en de machtigste man in de schaduw, al snel tot koffiejongen.
Verder blijkt de jonge paus een marketinggenie en wil hij een onzichtbare paus zijn, want, zo stelt hij, wie belangrijk wil zijn, moet mysterieus en onzichtbaar zijn, zoals Salinger, Kubrick, Banksy en Daft Punk belangrijk en onzichtbaar waren of zijn. Jude Law speelt het zo goed dat we stilaan, naarmate de afleveringen vorderen, medelijden krijgen met Voiello, ook al weten we dat hij een sluwe slijmbal is. Het moet gezegd worden: Law was nooit dreigender, nooit meer voldragen als acteur en nooit beter dan hier.
Harde politiek, milde satire
Hoewel de toon niet die van een satire is, zitten er zeker wel elementen van het genre in The Young Pope. Zo ontbijt de nieuwe paus altijd enkel maar met een Cherry Coke. Wanneer zijn assistent vraagt of een CocaCola Light misschien ook kan voldoen tot wanneer er Cherry Coke in huis is, antwoordt de paus: “Ik zou maar oppassen met die ketterij.” Dat deed ons giechelen.
Niet veel later zien we kardinaal Voiello op zijn telefoon tikken terwijl bij hem de biecht wordt afgenomen. Wanneer hij opbiecht dat hij zondige gedachten heeft gehad over een beeld van 25.000 jaar oud, antwoordt de priester Don Tomasso (Marcello Romolo) “Wat moet ik daar nu voor boetedoening aan verbinden?”, waarna Voiello al wegwandelend antwoordt: “Denk er eens over na en laat het me weten. Ik heb haast.” Dat deed ons ook giechelen.
In The New Pope wordt die satire soms zelfs absurde humor, wanneer Sofia (Ceceline De France) en Brannox (John Malkovich) praten over hun favoriete acteurs en Brannox zegt dat “John Malkovich zo zijn ding niet is.” Brannox blijkt ook een directe lijn te hebben met Meghan Markle én laat zelfs Marilyn Manson op bezoek komen.
Anderzijds is er de beenharde politiek. De jonge paus met zijn oude ideeën fungeert als knuppel in het hoenderdok en gooit alle zekerheden overboord. Paus Pius XIII zet de macht in die bij zijn ambt hoort en eist meer toewijding van zijn gelovigen. Daarvoor wil hij twijfel en angst inzetten als grootste wapens. Paus Pius XIII is voorstander van een harde katholieke lijn, wat dus concreet wil zeggen dat hij tegen homoseksualiteit en het homohuwelijk is, tegen euthanasie, tegen abortus in alle omstandigheden en zelfs tegen ongehuwd samenwonen.
De nieuwe paus
Zo gaat The Young Pope aflevering na aflevering verder en is de reeks afwisselend intrigerend, fascinerend en amusant, zowel in zijn beelden als in zijn woorden. Wie het einde van The Young Pope gezien heeft, zal niet verbaasd zijn – BIG SPOILER ALERT INCOMING! Nog aan het lezen? Dan gaan we verder! – dat Paus Pius XIII aan het begin van The New Pope in een coma ligt. Na drie donorharten en negen maanden wachten wordt er aan een nieuwe paus gedacht.
Het begin van dit tweede seizoen doet enigszins geforceerd aan, maar eens we op het nieuwe spoor staan, is de trein weer vertrokken, met als grootste nieuwigheid hier John Malkovich, die sir John Brannox speelt, een heerschap dat door Voiello overwogen wordt als nieuwe paus. Hij wordt omschreven als “van fluweel” en “broos met aanleg voor depressiviteit” die ook “slaapverwekkend kalm” is en daarom volgens Voiello en de zijnen goed past bij het Vaticaan. Alleen lijkt hij wel zowat de enige die niet meteen staat te springen om paus te worden. Behalve die grote nieuwkomer en het drastisch aangepaste kapsel van Cécile De France zijn verder alle elementen die het eerste seizoen zo’n genot maakte aanwezig. De nieuwe begingeneriek, met een hoop dansende en twerkende nonnen op de tonen van Sofi Tukker’s Good Time Girl, laat daarover geen twijfel bestaan.
Een serie als The Young Pope/The New Pope zal altijd wel tot een niche veroordeeld blijven. Om een echt grote hit te worden is ze te bevreemdend, te ongewoon. Laat het net daarom zijn dat we zo van deze reeks houden. Ze is perfect in al haar vreemdheid. Het maakt ons gelukkig dat er ook in deze tijd nog hoge piefen terug te vinden zijn bij zenders die nog groen licht durven geven aan een meer gewaagd project dat ontsproten is aan een creatieve geest, veeleer dan aan een algoritme.
The Young Pope en The New Pope zijn beide te bekijken via Play van Telenet. The New Pope is momenteel nog lopende en wordt wekelijks voorzien van een nieuwe aflevering.