De koning kiest voor twee oude krijgers in de Wetstraat, ééntje van de socialistische familie, één van de liberalen, één Vlaming, één Waal, om een nieuwe regering op touw te zetten. Daarmee lijkt de optie van een brede Vlinder-coalitie veel meer genomen, dan dat er over confederalisme zal gepraat worden. Dat laatste wilde de N-VA.
De koning heeft een duo als informateurs aangeduid: de Franstalige liberaal Didier Reynders en de Vlaamse socialist Johan Vande Lanotte. Beiden zijn heren die al jaren meegaan in de Belgische politiek, haast vergroeid met het tapijt in de Wetstraat. Beiden staan ook bekend als hoogst pragmatisch, op het cynische af. Als er een deal kan gedaan worden, dan wel met deze twee heren.
N-VA niet met gezicht tegen de muur laten lopen
Maar de keuze van de koning is toch opvallend, omdat verschillende waarnemers, onder meer binnen de N-VA zelf, er vanuit gingen dat de Vlaams nationalisten, die de grootste Vlaamse partij blijven, het initiatief zouden krijgen. De N-VA heeft confederalisme stevig op tafel gelegd, nadat het separatistische Vlaams Belang een klinkende overwinning behaalde in Vlaanderen. De N-VA en Vlaams Belang samen controleren bijna 45 procent van de stemmen in Vlaanderen.
Niemand anders staat te springen voor dat confederalisme. Het paleis had dus perfect de N-VA een rondje kunnen laten lopen, om vooral aan te tonen dat niemand mee wilde, en Bart De Wever en co met hun gezicht tegen de muur zouden gaan. Quod non.
Met Vande Lanotte en Reynders stuurt men een socialist en liberaal het veld in. Dat zijn de twee grootste politieke families in de Kamer, met 29 zetels voor de rode groep en 26 zetels voor de blauwe groep. Zijn kunnen de as vormen van een nieuwe regering. Zonder de N-VA, die geen zin heeft in een regering met socialisten, moeten ze de steun zoeken van christendemocraten en groenen. In zo’n scenario hoeft zelfs de steun van Open Vld niet meer, enkel de MR volstaat.
Dat is exact waar Elio Di Rupo (PS) op aanstuurde, begin deze week. Hij wees erop dat de Vlaamse partijen, die dan geen meerderheid aan Vlaamse kant in de Kamer zouden halen, “moed moesten tonen”. Maar Open Vld wees een dergelijk op een probleem: Bart Tommelein kwam op de radio vertellen dat hij dat niet zag zitten. En CD&V-voorzitter Wouter Beke was nog scherper, in z’n advies aan het paleis: hij stelde expliciet dat de N-VA aan zet moest komen.
Dat advies volgt het paleis nu niet: het wordt een socialistisch-liberaal duo, van oude vossen die een creatieve constructie in mekaar kunnen draaien. Zowel Vande Lanotte als Reynders staan wel bekend als notoire einzelgängers, het valt dus af te wachten hoe beiden gaan samenwerken.